Μητσοτάκης – Ερντογάν: Στόχος η διατήρηση του ήρεμου κλίματος

Στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν παρουσίασε μια διπλή στάση σχετικά με τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό, προαναγγέλλοντας τις προθέσεις του λίγο πριν από τη σύντομη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, η οποία περιορίστηκε λόγω των φορτωμένων προγραμμάτων και των δύο πλευρών.

Ο Ερντογάν ζήτησε την αναγνώριση του ψευδοκράτους και απαίτησε μια λύση που να βασίζεται σε δύο κράτη στην Κύπρο. Ταυτόχρονα, απέρριψε την ομοσπονδία ως πιθανή λύση και προχώρησε σε έμμεσες απειλές κατά της Κύπρου, δηλώνοντας ότι «η Τουρκία έχει δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα που έχει κηρυχθεί βόρεια και δυτικά του νησιού της Κύπρου, ενώ οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα σε ολόκληρο το νησί…».

Στην πρόσφατη τοποθέτησή του σχετικά με τα ελληνοτουρκικά ζητήματα, ο Τούρκος πρόεδρος υιοθέτησε μια πιο διακριτική ρητορική, εκφράζοντας την επιθυμία του να «αντιληφθεί το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο ως περιοχές σταθερότητας και ευημερίας, όπου θα γίνονται σεβαστά τα νόμιμα συμφέροντα όλων των εμπλεκομένων μερών». Ωστόσο, υπογράμμισε ότι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών δικαιοδοσίας θα πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με το «Διεθνές Δίκαιο (σ.σ. και όχι το Δίκαιο της Θάλασσας), την ελευθερία και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και το θαλάσσιο εμπόριο». Αυτή η αναφορά παραπέμπει στη γνωστή θέση της Τουρκίας, η οποία κατηγορεί την Ελλάδα ότι επιδιώκει να μετατρέψει το Αιγαίο σε «ελληνική λίμνη».

Επιπλέον, με ένα μήνυμα που θα μπορούσε να ερμηνευθεί και ως αντίκτυπος στα πρόσφατα σχέδια για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου, ο Τ. Ερντογάν δήλωσε ότι «η Τουρκία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο και, ως εκ τούτου, ο ρόλος της δεν μπορεί να αμφισβητηθεί…».

Ελληνικές διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι η συνάντηση διεξήχθη σε θετικό κλίμα, με τους δύο ηγέτες να προχωρούν σε «επισκόπηση της προόδου στον πολιτικό διάλογο και στη θετική ατζέντα». Συμφώνησαν να εντείνουν τη συνεργασία τους στο μεταναστευτικό ζήτημα το επόμενο διάστημα, με στόχο την εξάρθρωση των δικτύων διακινητών που θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές. Επιπλέον, ανέθεσαν στους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, να ξεκινήσουν την προετοιμασία για τη σύγκληση του επόμενου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα τον Ιανουάριο του 2025, σύμφωνα με τη Διακήρυξη των Αθηνών.

Οι προσδοκίες της Αθήνας ήταν περιορισμένες και ο πήχης δεν είχε τεθεί ψηλά, καθώς ο στόχος ήταν να μεταδοθεί ένα μήνυμα σε ανώτατο επίπεδο για τη διατήρηση του ήπιου κλίματος, κάτι που επιτεύχθηκε. Αυτό θα επιτρέψει μια κανονικότητα στις επόμενες συναντήσεις στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου, της θετικής ατζέντας και των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) μέχρι την επόμενη συνάντηση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας.

Και οι δύο πλευρές, πάντως, δεν πιστεύουν ότι έχει έρθει η κατάλληλη στιγμή για να προχωρήσουν στην επόμενη φάση, δηλαδή στην έναρξη των συζητήσεων σχετικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Αυτό αποδεικνύεται τόσο από την ανάλυση των δηλώσεων που έγιναν από το βήμα του ΟΗΕ όσο και από τις συνεχείς διεκδικήσεις και αμφισβητήσεις που προβάλλει η Τουρκία εις βάρος της χώρας μας, κάθε φορά που τους δίνεται η ευκαιρία τους τελευταίους μήνες.