Ελληνοτουρκικά: Θετικός ο απολογισμός παρά τα εμπόδια

Λίγο μετά τη συνάντησή του με τον Τούρκο ηγέτη στο κτίριο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη χθες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε στους Τούρκους δημοσιογράφους ότι η συνάντησή του με τον Πρόεδρο Ερντογάν πήγε «αρκετά καλά».

Σύμφωνα με το Μαξίμου, οι δύο ηγέτες εξέτασαν την πρόοδο του πολιτικού διαλόγου και τη θετική ατζέντα και συμφώνησαν να ενισχύσουν στο μέλλον τη συνεργασία στο μεταναστευτικό, προκειμένου να εξαρθρώσουν τα δίκτυα των διακινητών.

Η αυξανόμενη εισροή μεταναστών στο Αιγαίο Πέλαγος αποτελεί ζήτημα ιδιαίτερης ανησυχίας για την ελληνική κυβέρνηση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα μετά την αλλαγή της στάσης της Γερμανίας απέναντι στους μετανάστες και τους πρόσφυγες και την απειλή της αποστολής δεκάδων χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών πίσω στην Ελλάδα, οι οποίοι ανακαλύφθηκαν μέσω δευτερογενών εισροών σε γερμανικό έδαφος. Το Λιμενικό Σώμα έχει εντείνει τις περιπολίες στο Αιγαίο και σχεδόν καθημερινά καταγράφονται δραματικές καταδιώξεις διακινητών.

Η ένταση αυτών των καταδιώξεων είναι χαρακτηριστική, με τουλάχιστον δύο περιπτώσεις τις τελευταίες εβδομάδες όπου σκάφη του Λιμενικού Σώματος καταδίωξαν σκάφη διακινητών και εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων. Τα περιστατικά αυτά έχουν οδηγήσει σε μίνι διπλωματικά επεισόδια, με την τουρκική κυβέρνηση να απευθύνει σχετικές εκκλήσεις στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. Ωστόσο, τα περιστατικά επιλύθηκαν άμεσα μετά από τηλεφωνική επικοινωνία του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας, Χρήστου Στυλιανίδη, με τον Τούρκο Υπουργό Εσωτερικών, Αλί Γερλίκαγια.

Το γεγονός ότι το περιστατικό επιλύθηκε με άμεση επικοινωνία μεταξύ των αρμόδιων υπουργών των δύο χωρών χωρίς περαιτέρω επιδείνωση των σχέσεων δείχνει επίσης ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν εισέλθει σε νέα φάση μετά τη Διακήρυξη των Αθηνών. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι τα σημαντικά αγκάθια που εξακολουθούν να υπάρχουν στις διμερείς σχέσεις και αποτελούν σοβαρή πρόκληση για την ελληνική κυβέρνηση έχουν εξαφανιστεί. Αυτό φαίνεται από τη χθεσινή ομιλία του Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Παρά την ανάληψη νέας πρωτοβουλίας από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού, ο Ερντογάν ζήτησε επιτακτικά τη διεθνή αναγνώριση του ψευδοκράτους της κατεχόμενης Κύπρου.

Ο Τούρκος πρόεδρος είπε επίσης ότι η Τουρκία απαιτεί την αναγνώριση των «νόμιμων δικαιωμάτων» της στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, καλώντας τις χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και της Αιγύπτου, να συμφωνήσουν με την Άγκυρα για τον «καθορισμό της υπεύθυνης θαλάσσιας περιοχής σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο» και ότι «η Τουρκία έχει το δικαίωμα στο βόρειο και δυτικό τμήμα του νησιού της Κύπρου στο δηλωμένο Τουρκία έχει δικαιώματα σε ολόκληρο το νησί», υπενθυμίζοντας ότι “η Τουρκία έχει δικαιώματα στη δηλωμένη υφαλοκρηπίδα στο βόρειο και δυτικό τμήμα της νήσου Κύπρου και οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα σε ολόκληρο το νησί”.

Το θέμα του καθορισμού των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο και το Κυπριακό αποτελούν δύο πολύ σοβαρά και κρίσιμα αγκάθια στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να αποφασίσει το επόμενο διάστημα αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με την Τουρκία για τον καθορισμό των ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο. Πρέπει να το πράξει. Η Άγκυρα έχει καταστήσει σαφές με κάθε δυνατό τρόπο ότι θα μπλοκάρει κάθε ενεργειακό σχέδιο στην περιοχή που ουσιαστικά δεν αναγνωρίζει τις δικές της παράνομες διεκδικήσεις, ακόμη και με στρατιωτικά μέσα.

Η πρώτη μεγάλη δοκιμή αναμένεται να είναι ο αγωγός Great Sea Interconnector, ένα πολύ σημαντικό έργο ενεργειακής σύνδεσης που συνδέει την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ. Η επιθετική στάση της Άγκυρας τον Ιούλιο εναντίον του ερευνητικού σκάφους Aivoli Rerume νότια της Κάσου δείχνει ότι οι διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο παραμένουν αμετάβλητες και αμετάβλητες. Το αν μπορεί να βρεθεί λύση που να συνάδει με τα ελληνικά και κυπριακά συμφέροντα και να μην υπονομεύει ή αρνείται τα ελληνικά και κυπριακά κυριαρχικά δικαιώματα θα φανεί το επόμενο διάστημα. Σύμφωνα με ένα αισιόδοξο σενάριο, τα έργα πράσινης ενέργειας ευρύτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, όπως ο μεγάλος διασυνδετήριος αγωγός, μπορεί να αποτελέσουν τον καταλύτη για την επίλυση των μεγαλύτερων προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.