Αυστρία: Προς συνασπισμό ηττημένων μετά τη νίκη της Ακροδεξιάς

Ο αρχηγός του αντιευρωπαϊκού, αντιμεταναστευτικού, φιλορωσικού FPOe (Ελεύθερο Κόμμα Αυστρίας) Χέρμπερτ Κικλ κατάφερε σχεδόν να διπλασιάσει τα ποσοστά του κόμματός του από τις τελευταίες εθνικές εκλογές (28,8%), ενώ το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα της Αυστρίας (OeVP) του καγκελάριου Καρλ Νεχάμερ καταποντίστηκε στο 26,3% χάνοντας 11,2% ποσοστιαίες μονάδες.

Την ίδια ώρα ο ελάσσων εταίρος του κυβερνητικού συνασπισμού της Αυστρίας, οι Πράσινοι με ποσοστό 8,1% έχασαν πάνω από το ένα τρίτο των ψήφων που είχαν εξασφαλίσει στην προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση, ενώ για τους Σοσιαλδημοκράτες (SPOe) το 21% ήταν το χειρότερο αποτέλεσμά τους από το 1945, που αναμένεται να πυροδοτήσει δραματική εσωκομματική μάχη ηγεσίας, αλλά και την εκπροσώπηση του SPOe στις επικείμενες διαπραγματεύσεις για τη συγκρότηση κυβερνητικής συμμαχίας, με τον επικεφαλής του, Αντρέας Μπάμπλερ, να νιώθει την καρέκλα του να τρίζει, μολονότι ο ίδιος δεν δείχνει διατεθειμένος προς το παρόν να την εγκαταλείψει.

Εφιάλτης για την Ευρώπη μια κυβέρνηση στην Αυστρία υπό την ακροδεξιά Την επομένη των εκλογών η Αυστρία βρίσκεται ενώπιον εξαντλητικών και μακροχρόνιων διαπραγματεύσεων για τη συγκρότηση κυβερνητικού συνασπισμού, που θα μπορούσαν να διαρκέσουν μέχρι το επόμενο έτος.

Η νίκη της ακροδεξιάς στην Αυστρία είναι άλλο ένα ανησυχητικό σημάδι για την Ευρώπη, καθώς οι λαϊκιστικές δυνάμεις δεν δείχνουν να χάνουν ορμή στη Γηραιά Ήπειρο, αλλά μάλλον ενισχύονται – όπως φάνηκε και από τα ποσοστά της AfD σε τρία κρατίδια στις πρόσφατες τοπικές εκλογές στη γειτονική Γερμανία.

Η ηγεσία των ακροδεξιών Αυστριακών έχει ως πρότυπο τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν και αν καταφέρουν να οικοδομήσουν κυβερνητική συμμαχία, οι Βρυξέλλες θα βρεθούν αντιμέτωπες με ένα λαϊκιστικό μπλοκ στην καρδιά της ΕΕ, που θα περιλαμβάνει την Αυστρία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και πιθανώς και την Τσεχία μετά τις εκλογές που θα διεξαχθούν εκεί το ερχόμενο έτος.

Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας το FPOe, που ιδρύθηκε από πρώην μέλη των SS και άλλους βετεράνους των Ναζί, υποσχέθηκε ότι θα μετατρέψει την Αυστρία σε «οχυρό», που θα κρατά έξω τους μετανάστες. Ο Κικλ υποσχέθηκε ότι θα υπηρετήσει το λαό ως Volkskanzler, «καγκελάριος του λαού», σύνθημα που είχε χρησιμοποιήσει και ο Άντολφ Χίτλερ. Και μολονότι η ακροδεξιά επιχειρήσει να υποβαθμίσει το ναζιστικό παρελθόν της εμφανιζόμενη ως αντισυστημική εναλλακτική, χρησιμοποιεί συχνά αντισημιτικά, φασιστικά συνθήματα για να διεγείρει τη βάση της, στοιχεία που θα καταστήσουν δύσκολη τη σύμπηξη κυβερνητικής συμμαχίας υπό το FPOe, αν και όχι αδύνατη.

Ενώπιον δύσκολων αποφάσεων ο πρόεδρος της Αυστρίας Το Σύνταγμα της Αυστρίας δίνει στον πρόεδρο της χώρας τον τελευταίο λόγο για τον διορισμό του καγκελάριου και των υπουργών. Κι ο προερχόμενος από το κόμμα των Πρασίνων πρόεδρος της χώρας από το 2017, Αλεξάντερ βαν ντερ Μπέλεν, καλείται τώρα να αποφασίσει σε ποιο κόμμα θα δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης: στον νικητή των εκλογών, το ακροδεξιό FPOe ή στο κόμμα του απερχόμενου καγκελάριου της Αυστρίας, το OeVP;

Μέχρι στιγμής, όλα τα κόμματα είπαν ότι δεν ήθελαν να διαπραγματευτούν με τον αρχηγό του FPOe, Κικλ, ο οποίος στο παρελθόν είχε δυσφημήσει επανειλημμένα τους πολιτικούς του αντιπάλους μεταξύ άλλων ως «καταπιεστές της λαϊκής βούλησης».

Ο πρόεδρος της Αυστρίας, που δεν έχει κρύψει στο παρελθόν την αποστροφή του για τη ρητορική του Κικλ, διεμήνυσε μετά τις εκλογές ότι θα διασφαλίσει το σεβασμό των «θεμελιωδών πυλών της φιλελεύθερης δημοκρατίας μας», δηλαδή το κράτος δικαίου, τη διάκριση των εξουσιών, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των μειονοτήτων, την ανεξαρτησία των ΜΜΕ και τη θέση της Αυστρίας στην ΕΕ. «Αυτά είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία έχουμε χτίσει την ευημερία και την ασφάλειά μας», είπε.

Και ανακοίνωσε ότι θα έχει προσωπικές συνομιλίες με τα κόμματα που εκπροσωπούνται στη Βουλή: «Θα προσπαθήσω να διερευνήσω ποιοι βιώσιμοι συμβιβασμοί θα μπορούσαν να υπάρξουν. Ο χρόνος θα δείξει ποιος μπορεί να συνεργαστεί με ποιον και ποιος θέλει τι για την Αυστρία».

Η περίπλοκη θέση του Βαν ντερ Μπέλεν Αλλά ο Βαν ντερ Μπέλεν βρίσκεται σε μια δύσκολη θέση. Σε περίπτωση που δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Νεχάμερ, ο ηγέτης της ακροδεξιάς θα επιχειρήσει να εμφανιστεί στην κοινή γνώμη της Αυστρίας ως «μάρτυρας», δήλωσε εκπρόσωπος του Λαϊκού Κόμματος. Κι έτσι θα μπορούσε το FPOe να αυξήσει κι άλλο τα ποσοστά του στις επικείμενες τοπικές εκλογές σε δύο περιφέρειες της Αυστρίας, το Στάιερμαρκ, όπου μπορεί να αναδειχθεί πρώτη δύναμη, και στο Φόραρλμπεργκ.

Κυβερνητικός συνασπισμός ηττημένων; Σε όποιον και αν δώσει ο πρόεδρος της Αυστρίας την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης τα επόμενα 24ωρα, γερμανόφωνες εφημερίδες εικάζουν ότι πιθανότατα θα σχηματιστεί μια τριμερής συμμαχία του Λαϊκού Κόμματος με τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Φιλελεύθερους του Neos, πράγμα που σημαίνει ότι η επόμενη κυβέρνηση της Αυστρίας θα είναι ένας συνασπισμός των ηττημένων των εκλογών και θα παραμείνει καγκελάριος ο Καρλ Νεχάμερ, που υπόσχεται «σταθερότητα» και «κεντρώα πολιτική».

Αν υλοποιηθεί αυτό το σενάριο δεν αναμένονται σημαντικές αλλαγές στην Αυστρία, αφού το Neos, μολονότι με 9% βγήκε ενισχυμένο από τις κάλπες, δεν είναι τόσο δυνατό ώστε να μπορέσει να επιβάλει μια φιλελεύθερη οικονομική ατζέντα με κατάργηση επιδοτήσεων και ανατροπές στην πολιτική της χώρας, η οικονομική ανάπτυξη της οποίας είναι αναιμική εδώ και χρόνια, το κοινωνικό σύστημα είναι άκαμπτο και ο πληθωρισμός παραμένει στάσιμος σε επίπεδο ρεκόρ στην ΕΕ.

Αναμένεται σκλήρυνση της μεταναστευτικής πολιτικής της Αυστρίας Μολαταύτα, στον απόηχο του θριάμβου της ακροδεξιάς, προβλέπεται ότι τα επόμενα χρόνια θα γίνει ακόμη πιο περιοριστική η πολιτική ασύλου και μετανάστευσης. Η Αυστρία έχει ήδη ταχύτερες διαδικασίες ασύλου από τη Γερμανία, περισσότερες απελάσεις και μεγαλύτερη επιτυχία στην επιτήρηση των συνόρων της – με τη βόηθεια και drones – και αυτό το χάσμα μπορεί να διευρυνθεί ακόμη περισσότερο.

Αν συνασπιστούν όντως οι Συντηρητικοί με τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Φιλελεύθερους τότε το ακροδεξιό FPOe, μολονότι επικράτησε στις εκλογές, θα περάσει στην αντιπολίτευση, πράγμα, όμως, που εγείρει φλέγοντα ερωτήματα:

Πώς θα αντιδράσει μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων στην Αυστρία αν το ισχυρότερο κόμμα αποκλειστεί από την κυβέρνηση μακροπρόθεσμα; Θα πυκνώσουν εξοργισμένοι ακόμη περισσότερο τις τάξεις του, ενισχύοντας περαιτέρω τους ακροδεξιούς λαϊκιστές;

Θα ανοίξει ο συνασπισμός των ηττημένων τον δρόμο για μια οριστική επικράτηση του FPOe στην Αυστρία; Από την άλλη κάθε άλλο παρά σίγουρο θεωρείται ότι ένας τέτοιος τρικομματικός συνασπισμός υπό τον Νεχάμερ θα καταφέρει να βγάλει την πενταετία. Ειδικά οι Σοσιαλδημοκράτες θεωρούνται ασταθείς, καθώς δεν έχουν καταλήξει αν θα πρέπει να μετακινηθούν περισσότερο προς το κέντρο μελλοντικά ή αν θα επιμείνουν σε μια πιο αριστερή πολιτική. Και με τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση κινδυνεύουν μακροπρόθεσμα να χάσουν ακόμη περισσότερες ψήφους.

Ο ηγέτης της ακροδεξιάς, από την άλλη, εξωθημένος στην αντιπολίτευση, αναμένεται να υιοθετήσει ακόμη πιο ακραίες θέσεις και να εξαπολύει ακόμη δριμύτερες επιθέσεις στην κυβέρνηση καραδοκώντας την ευκαιρία να την ανατρέψει όσο το δυνατόν ταχύτερα.