Νέα κυβέρνηση, ίδια κρίση: Η νέα κυβέρνηση της Γαλλίας στη σκιά της ακροδεξιάς εξουσίας

Η νέα κυβέρνηση της Γαλλίας κάνει τα πρώτα της βήματα. Αυτό συμβαίνει αφού ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ενέκρινε τον κατάλογο των ονομάτων που του παρουσίασε ο πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ στις 19 του μηνός. Ο σχηματισμός της νέας εκτελεστικής εξουσίας έρχεται δυόμισι μήνες μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου, μετά από ένα πρωτοφανές αδιέξοδο που σήμανε συναγερμό σε όλο το πολιτικό φάσμα. Ακόμη και τις τελευταίες στιγμές, οι εντάσεις μεταξύ Μακρόν και Μπαρνιέ απειλούσαν να εκτροχιάσουν τη διαδικασία για άλλη μια φορά. Προκαλεί αμηχανία το γεγονός ότι, παρόλο που το αριστερό μπλοκ κέρδισε τις εκλογές, η νέα κυβέρνηση κλίνει αποφασιστικά προς την κεντροδεξιά, σηματοδοτώντας τη ματαιότητά της σε ένα διχασμένο Κοινοβούλιο. Τι ακολουθεί;

Ο Μακρόν συνεχίζει την “πτήση” προς τα εμπρός στο στοίχημά του να αντιμετωπίσει την πολιτική κρίση. Αντί να αντιπροσωπεύει την «εθνική ενότητα» που υποσχέθηκε ο ίδιος στην επιστολή του προς το κοινό, ο διορισμός αυτής της νέας κυβέρνησης, με επικεφαλής τον συντηρητικό Μισέλ Μπαρνιέ, επεκτείνει την πολιτική κρίση που έχει κυριεύσει τη Γαλλία από το στοίχημα του προέδρου τον Ιούλιο. Ο Μακρόν και ο Μπαρνιέ επέλεξαν ένα σταθερά συντηρητικό υπουργικό συμβούλιο με μικρό πολιτικό κεφάλαιο, το οποίο αποτελείται κυρίως από Μακρονιστές και μέλη του παραδοσιακού δεξιού κόμματος Les Républicains (LR). Το LR είχε κακή επίδοση στις εκλογές και έμεινε εκτός του Ρεπουμπλικανικού Μετώπου που ενώθηκε για να εμποδίσει την ακροδεξιά.

Η σημερινή κατάσταση έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την πολιτική ανανέωση που υποσχέθηκε ο Μακρόν όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2017. Η απόφασή του να σχηματίσει μια κεντροδεξιά κυβέρνηση σηματοδοτεί το οριστικό τέλος του Ρεπουμπλικανικού Μετώπου (αντι-ακροδεξιά) που θριάμβευσε στις εκλογές, μια επικίνδυνη κίνηση με τρία χρόνια να απομένουν μέχρι τις επόμενες προεδρικές εκλογές, στις οποίες το Rassamblement National είναι ήδη δημοσκοπικά ισχυρό φαβορί. Αποφάσεις όπως αυτές, που αγνοούν την εκλογική εντολή, απλώς βαθαίνουν τη δημοκρατική απογοήτευση που εξαπλώνεται στις δυτικές δημοκρατίες, ωφελώντας τελικά την ακροδεξιά.

Η κυβέρνηση του Μπαρνιέ βρίσκεται ήδη σε σαθρό έδαφος. Η επιβίωσή της εξαρτάται από δύο αντίθετες δυνάμεις: Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο που κέρδισε τις εκλογές και έχει ορκιστεί να ρίξει την κυβέρνηση με πρόταση δυσπιστίας και το RN, το οποίο κατέχει την ισορροπία δυνάμεων. Το ακροδεξιό κόμμα έχει ανακτήσει τη δύναμή του λόγω του κατακερματισμού του Ρεπουμπλικανικού Μετώπου και κατέχει πλέον το ρόλο του βασιλικού παράγοντα. Οι 126 βουλευτές του RN και τα 11 εκατομμύρια ψήφους του δίνουν στη Λεπέν σημαντική επιρροή στη νέα κυβέρνηση, η οποία θα διαρκέσει μόνο όσο της το επιτρέπει.

Η νέα κυβέρνηση προέκυψε από μια δύσκολη και αμφιλεγόμενη διαδικασία. Αρχικά, ο Μπαρνιέ επεδίωξε να εξασφαλίσει θέσεις-κλειδιά σε υπουργεία για μέλη του κόμματός του, αλλά ο Μακρόν απέρριψε αυτές τις απαιτήσεις κατά τη διάρκεια μιας τεταμένης συνάντησης. Τελικά, επιτεύχθηκε ένας συμβιβασμός, ο οποίος παραχώρησε στον LR αρκετούς σημαντικούς ρόλους. Ο συντονιστής του αριστερού κόμματος France Unbowed, Μανουέλ Μπομπάρ δήλωσε στον ραδιοτηλεοπτικό σταθμό France Bleu Provence ότι η νέα κυβέρνηση αντιπροσωπεύει μια πράξη «άρνησης της δημοκρατίας που είναι εντελώς απαράδεκτη και απαράδεκτη». Η περιβαλλοντολόγος πολιτικός Σαντρίν Ρουσσό χαρακτήρισε τη νέα κυβέρνηση «μια συμμαχία χαμένων», αντανακλώντας τη γενική δυσαρέσκεια σε όλο το πολιτικό τοπίο.

Το κόμμα του Μακρόν, το Ensemble, παραμένει η κυρίαρχη δύναμη στη νέα κυβέρνηση, η οποία αποτελείται από 38 υπουργούς, ισομερώς κατανεμημένους μεταξύ ανδρών και γυναικών. Από αυτούς, μόνο 16 θα κατέχουν πλήρη υπουργικά χαρτοφυλάκια. Το Ensemble θα καταλάβει επτά βασικά υπουργεία, ενώ το LR θα κατέχει τρία και το MoDem, ένα κεντρώο κόμμα που ιδρύθηκε από τον Φρανσουά Μπαϊρού, θα ελέγχει δύο. Τα υπόλοιπα χαρτοφυλάκια θα κατανεμηθούν σε μικρότερα κεντροδεξιά και αριστερά κόμματα.

Ο Μπαρνιέ έχει υποσχεθεί να υιοθετήσει μια σκληρή προσέγγιση για την ασφάλεια και τη μετανάστευση, την οποία θα ενσαρκώσει ο Μπρούνο Ρετάιλο στο υπουργείο Εσωτερικών. Η σκληροδεξιά στάση του Retailleau θεωρείται σαφές μήνυμα προς το RN της Λεπέν, την υποστήριξη του οποίου χρειάζεται ο Μπαρνιέ για να κυβερνήσει αποτελεσματικά. Ο πιθανός διορισμός της Λορέν Γκαρνιό ως Υπουργού Οικογενειακών Υποθέσεων, μιας προσωπικότητας γνωστής για την αντίθεσή της στον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου και στα αναπαραγωγικά δικαιώματα, αναδεικνύει περαιτέρω τη συντηρητική κλίση της νέας κυβέρνησης. Στον οικονομικό τομέα, ο Αντουάν Αρμάν, ένας 33χρονος βουλευτής του κόμματος του Μακρόν, θα ηγηθεί του Υπουργείου Οικονομίας, το οποίο θα χωριστεί σε ξεχωριστά χαρτοφυλάκια Οικονομικών και Οικονομίας. Ο Μακρόν θα διορίσει προσωπικά τους υπουργούς Άμυνας και Εξωτερικών, με τους Σεμπάστιαν Λεκορνύ και Ζαν-Νοελ Μπαρό να αναμένεται να καλύψουν αυτούς τους ρόλους.

Ο Μπαρνιέ αντιμετωπίζει δύο μεγάλες προκλήσεις: την οικοδόμηση μιας λειτουργικής πλειοψηφίας σε ένα εχθρικό κοινοβούλιο και την αντιμετώπιση των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων της Γαλλίας, συμπεριλαμβανομένου ενός δημόσιου ελλείμματος που προβλέπεται να ξεπεράσει το 6% έως το 2025. Η νέα κυβέρνηση είναι δομικά αδύναμη και κλίνει σε μεγάλο βαθμό προς την ακροδεξιά σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει την υποστήριξη της Λεπέν. Προτιμώντας συντηρητικούς υπουργούς, ο Μακρόν και ο Μπαρνιέ απομάκρυναν μετριοπαθείς αριστερούς που θα μπορούσαν να είναι κρίσιμοι σύμμαχοι. Ο Μπαρνιέ, ο οποίος κάποτε θεωρούνταν ο δημιουργός της συναίνεσης, ηγείται τώρα μιας κυβέρνησης της διαίρεσης.

Η κατάσταση αυτή μπορεί να μην διαρκέσει πολύ. Ο Δεκέμβριος διαφαίνεται ως ένας κρίσιμος μήνας για τη νέα κυβέρνηση, με την έγκριση του ετήσιου προϋπολογισμού (ένα συνηθισμένο επώδυνο εμπόδιο για όλες τις κυβερνήσεις, ακόμη περισσότερο σε αυτή την περίπτωση), που θα μπορούσε να πέσει σε μια πρόταση δυσπιστίας, που πιθανώς υποστηρίζεται από έναν συνασπισμό της αριστεράς και της ακροδεξιάς. Ο Φρανσουά Ολάντ, πρώην πρόεδρος των Σοσιαλιστών και νυν βουλευτής, προτρέπει τους σοσιαλιστές να υποβάλουν αμέσως πρόταση δυσπιστίας. Εν τω μεταξύ, ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν, ηγέτης της La France Insoumise, καλεί σε νέες διαδηλώσεις στους δρόμους και σε ανατροπή της κυβέρνησης στο Κοινοβούλιο. Μια πιθανή ήττα εδώ θα μπορούσε να σηματοδοτήσει το τέλος του κύκλου των Μακρονιστών και την αποτυχία της κυβέρνησης. Το RN της Λεπέν είναι πλέον σε θέση να υπαγορεύσει το μέλλον της κυβέρνησης και το πολιτικό τοπίο είναι τόσο πολωμένο όσο ποτέ. Με την αυξανόμενη κοινωνική αναταραχή και την εκτεταμένη δυσαρέσκεια, η νέα κυβέρνηση αντιμετωπίζει μια δύσκολη μάχη για τη νομιμοποίηση και την επιβίωσή της.

Εκτός από μια πρόταση δυσπιστίας, υπάρχουν λίγες επιλογές για το μέλλον:

-Το RN θα μπορούσε να «κρατήσει όμηρο» την κυβέρνηση για τα επόμενα τρία χρόνια, βοηθώντας να περάσει μόνο νόμους που το ωφελεί και τορπιλίζοντας κάθε διαφωνία από την υπόλοιπη κυβέρνηση, ελπίζοντας ότι η κατάστασή του ως κλειδί της κυβέρνησης μπορεί να του δώσει εκλογική ανταμοιβή το 2027 (θα ήταν το κόμμα «υπέρ» της διακυβέρνησης). Επίσης, σε μια αρκετά μακιαβελική ανατροπή, η Λεπέν θα μπορούσε να ελπίζει ότι η κυβέρνηση θα αυτοκαταστραφεί με τρία χρόνια απογοητεύσεων και αποτυχιών (ο Μακρόν φημολογείται ότι σκέφτεται να επιτρέψει στην ακροδεξιά να μπει στην κυβέρνηση για τον ίδιο λόγο). Αυτή η επιλογή φαίνεται απίθανη, καθώς ο υποψήφιος πρωθυπουργός του RN Τζόρνταν Μπαρδέλα έχει δηλώσει ότι: «Αυτή η νέα κυβέρνηση σηματοδοτεί την επιστροφή του Μακρονισμού.. Αυτό που οι Γάλλοι απέρριψαν δύο φορές δεν μπορεί να επανέλθει με άθλιους πολιτικούς χειρισμούς- πρόκειται για μια κυβέρνηση χωρίς μέλλον».

-Ο Μακρόν θα μπορούσε να προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει την εκτελεστική εξουσία της κυβέρνησης- που κατοχυρώνεται στο άρθρο 49.3 του Συντάγματος, το οποίο επιτρέπει την ψήφιση ενός νόμου χωρίς την ανάγκη ψηφοφορίας- για να παρακάμψει τη νομοθετική διαδικασία, κερδίζοντας χρόνο και προστατεύοντας ορισμένα από τα σημεία της κληρονομιάς του που αποτελούν ορόσημο (τα οποία έγιναν νόμος κυρίως με αυτό το εργαλείο). Δυστυχώς για τον Πρόεδρο, αυτό θα ενίσχυε την ιδέα ενός ηγέτη που δεν έχει επαφή με το λαό και τις επιθυμίες του, προσκολλημένος στην εξουσία μόνο και μόνο για χάρη των δικών του συμφερόντων. Αυτό θα οδηγούσε σίγουρα είτε σε μια εκλογική πανωλεθρία το 2027 είτε σε μια πρόταση δυσπιστίας στη συνέχεια.

-Τέλος, έχουμε την “πυρηνική” επιλογή: Να αποδεχτούμε την ήττα, να παραιτηθεί ο Μακρόν και να προκηρυχθούν νέες εκλογές σε λιγότερο από 35 ημέρες. Ο Μακρόν μπορεί να αισθάνεται ότι τώρα είναι η καλύτερη ευκαιρία να σταματήσει την ακροδεξιά, με τη μνήμη και την πρακτική του cordon sanitaire να είναι ακόμα νωπή στα περισσότερα γαλλικά μυαλά. Μια βουτιά στην άβυσσο με απρόβλεπτες συνέπειες, αλλά παρ’ όλα αυτά μια βουτιά που ο Μακρόν θα πρέπει να σκεφτεί αν δεν θέλει να τον θυμούνται ως τον πρόεδρο που άνοιξε το δρόμο για μια ακροδεξιά κυβέρνηση.

Μια καταιγίδα ετοιμάζεται στο γαλλικό πολιτικό τοπίο, μια καταιγίδα που θα αλλάξει τη γαλλική πολιτική όσο καμία άλλη την τελευταία δεκαετία. Τα μόνα ερωτήματα που απομένουν είναι πώς και πότε θα συμβεί.

Πηγή: Modern Diplomacy, Militaire