Δημογραφικό: Πώς θα αναστραφεί η πληθυσμιακή κατάρρευση –Σχέδιο 20 δισ. για τόνωση των γεννήσεων

Πριν κάποιες ημέρες ο Ίλον Μασκ, επικεφαλής της Tesla και της SpaceX και δισεκατομμυριούχος, σε ανάρτησή του για την υπογεννητικότητα στην Ελλάδα έγραψε «Ουάου». Αφορμή τα στατιστικά όπου σχεδόν διπλάσιος αριθμός ανθρώπων πέθαναν σε σχέση με τα μωρά τα οποία γεννήθηκαν στην Ελλάδα.

Αρνητικό επιφώνημα. Αυτό έγραψε ο Μασκ από το εξωτερικό. Και τί να πει ο καθένας από εμάς που ξέρουμε πως τα τραύματα του μνημονίου (τα αντίστοιχα κατοχικά σύνδρομα της νέας εποχής) μας ακολουθούν ακόμα. Ειδικά όταν δεν είναι μόνον φόβοι, αλλά πραγματικότητα.

Η Ελλάδα έχει τον τρίτο υψηλότερο μέσο όρο ηλικίας των νέων που φεύγουν από το σπίτι των γονιών τους – στα 30,6 χρόνια, όταν στην ΕΕ είναι τα 26,3 χρόνια, σύμφωνα με την Eurostat. Γιατί άλλο; Λόγω μισθών.

Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που παρουσίασε η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία, βάσει των οποίων σε τρόφιμα, ενοίκια και μεταφορές αναλώθηκαν περίπου τα μισά (ποσοστό 47,9%) από τα 20.223,36 ευρώ που ξόδεψε το 2023 το μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα, ποσό αυξημένο κατά 5,3% σε σχέση με το 2022.

Μείωση πληθυσμού

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, έως το 2070 ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μπορούσε να συρρικνωθεί έως και 25%, πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 4%.

Το 2022, η χώρα κατέγραψε λιγότερες από 77.000 γεννήσεις, τις χαμηλότερες σχεδόν του αιώνα, ενώ οι θάνατοι ήταν σχεδόν διπλάσιοι, φτάνοντας τις 140.000. Τίποτα δεν δείχνει ότι αυτή η τάση θα αλλάξει σύντομα.

Το σχέδιο δράσης

Χθες, το υπουργικό συμβούλιο συνεδρίασε και εκεί παρουσιάστηκαν δράσεις για την αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος. Το οποίο μπορεί να έχει διεθνείς διαστάσεις, όμως οι προειδοποιήσεις των διεθνών και εγχώριων φορέων για την Ελλάδα – και φυσικά για το συνταξιοδοτικό- είναι πολλών ετών. Πόσο μάλλον όταν το 2024, τα ζευγάρια στην Ελλάδα έχουν ένα παραπάνω λόγο να σκέφτονται το σενάριο της οικογένειας εξαιτίας των οικονομικών αντικινήτρων. 

Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας κ. Σοφία Ζαχαράκη παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό το οποίο διαρθρώνεται σε 5 άξονες, ως εξής:

1.⁠ ⁠Ενίσχυση Γεννήσεων – Στήριξη Οικογένειας 2. ⁠Ενίσχυση Απασχόλησης 3.⁠ ⁠Διαχείριση της Μακροζωίας – Γήρανσης 4.⁠ ⁠Τοπική Ανάπτυξη – Προώθηση Καινοτομίας 5.⁠ ⁠Ενημέρωση – Ευαισθητοποίηση – Έρευνα

Οι παραπάνω άξονες αριθμούν 100 δράσεις συνολικής δαπάνης 20 δισεκατομμυρίων ευρώ. 

Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης έχει ορίζοντα δεκαετίας και σύμφωνα με την κυβέρνηση πέραν από την ανάκαμψη των γεννήσεων, προσβλέπει στη συνολική διαχείριση των επιπτώσεων της αλλαγής που έχει επέλθει στην ηλικιακή δομή του πληθυσμού.

Θέτει τους στόχους και αποτυπώνει τις πολιτικές και τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να μετριαστούν οι συνέπειες των δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων στη δημοσιονομική βιωσιμότητα, τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα, την ευημερία και την κοινωνική συνοχή.

Το in παρουσιάζει τους άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης:

Αξονας 1: Ενίσχυση Γεννήσεων – Στήριξη Οικογένειας , 280 εκατ. € ανά έτος

Προγεννητικός έλεγχος – ΑΜΗ -Πρώιµη παιδική παρέµβαση Ευνοϊκή φορολόγηση οικειοθελών παροχών – φοροαπαλλαγή των voucher για βρεφονηπιακούς -Αύξηση χρηµατοδότησης «Νταντάδες της Γειτονιάς» -Αύξηση εισοδηµατικών κριτηρίων για vouchers -Αύξηση επιδόµατος παιδιού (Α21) -Αύξηση Θέσεων βρεφονηπιακών και σε δηµόσια κτίρια και παρότρυνση δηµιουργίας ιδιωτικής επιχείρησης -Διεύρυνση ωραρίου βρεφονηπιακών -Παιδικοί σταθµοί στο χώρο εργασίας (ή vouchers) – Ολοήµερο σχολείο / Ενισχυτική Διδασκαλία Κατάργηση φόρου ασφαλίστρων για παιδιά -Κοινωνική Κατοικία / Κοινωνικός Οικογενειακός τουρισµός Ισόβια ιδιότητα τριτέκνων -Ενίσχυση µοριοδότησης µετεγγραφών σε ΑΕΙ για τρίτεκνους Αυξηµένη Μοριοδότηση ΑΣΕΠ

Αξονας 2: Ενίσχυση Απασχόλησης, 25 εκατ. € έως το 2027

-Επαγγελµατική Εκπαίδευση -Γυναικεία Επιχειρηµατικότητα Upskilling -Κώδικας δεοντολογίας για Τηλεργασία – Απασχόληση ηλικιωµένων

Αξονας 3 Διαχείριση Μακροζωίας, 4,5 εκατ. € έως 2027

-Θεσµοθέτηση Γηριατρικής – Προληπτική Ιατρική – Αναβάθµιση ΚΑΠΗ -Επέκταση «Βοήθεια στο Σπίτι» Φροντιστές της Γειτονιάς Δια βίου Εκπαίδευση / Ψηφιακή Εκπαίδευση -«Η τρίτη ηλικία πάει Πανεπιστήµιο» – Ανακαινίσεις σπιτιών ηλικιωµένων ως προς την προσβασιµότητα – Δηµιουργική απασχόληση ηλικιωµένων σε µουσειακούς χώρους και αρχαιολογικούς χώρους συνεργασία µε το Υπουργείο Πολιτισµού

Αξονας 4 Τοπική Ανάπτυξη – Προώθηση Καινοτοµίας, 710 εκατ. € έως 2030

-13 Περιφερειακά Σχέδια Δράσης -Σύγχρονες Φοιτητικές Εστίες Τηλεϊατρική -Εθνικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας -Εντοπιότητα Διαγωνισµοί ΑΣΕΠ -Κοινωνική Κατοικία (σε συνεργασία µε Δήµους) -Αναβάθµιση Προσβασιµότητας Κτηρίων Ψηφιακές δεξιότητες – Θέσπιση Βραβείου Προσβάσιµης Πόλης

Αξονας 5: Ενηµέρωση – Ευαισθητοποίηση – ‘Έρευνα, 11 εκατ. € έως 2027

-Παρατηρητήριο για το Δηµογραφικό Δηµιουργία πλατφόρµας“MyPaidi” -Ενηµέρωση για θέµατα γονιµότητας και υγείας -Πανελλαδική καµπάνια ενηµέρωσης -Σήµα «Φιλική προς την οικογένεια εταιρεία» Συµµετοχή σε Ευρωπαϊκές -Έρευνες (σε συνεργασία µε Crete Population Center –ΟΟΣΑ)

Η δηµογραφική κατάσταση στην Ελλάδα

Ο πληθυσµός της χώρας γερνάει και µειώνεται και τα στοιχεία της απογραφής του 2021, κατέγραψαν µείωση του πληθυσµού κατά 3,5% σε σχέση µε το 2011 και κατά σχεδόν 5% σε σχέση µε το 2001, 3,5% από το 2011, το φυσικό ισοζύγιο είναι αρνητικό αφού οι θάνατοι υπερτερούν αριθµητικά των γεννήσεων.

Το 2022, οι γεννήσεις έπεσαν για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας κάτω από τις 80.000, έναντι 150.000 το 1980.

Ο µισός πληθυσμός της Ελλάδας είναι σήμερα πάνω από 46 ετών (έναντι 39 το 2000). Περισσότερο από 1 στους 5 κατοίκους της χώρας είναι πάνω από 65 ετών (16% το 2000). Το ποσοστό των άνω των 80 ετών είναι 6% (διπλάσιο σε σχέση µε αυτό του 2000).

…το 2070

Οι γυναίκες 90+ θα είναι η πολυπληθέστερη οµάδα του πληθυσµού. Ενώ τα παιδιά 0-4 θα είναι η µικρότερη πληθυσµιακή οµάδα και στα δύο φύλα.

Η µεγαλύτερη συρρίκνωση παρατηρείται στις παραγωγικές ηλικίες και ειδικά στις ηλικίες 40-60 ετών

Μεγάλη µείωση αναµένεται στο γυναικείο πληθυσµό 30-45 ετών (κύριες αναπαραγωγικές ηλικίες).

Η ηλικιακή πυραµίδα η οποία ήδη είναι διογκωµένη στις µέσες ηλικίες λόγω της παρατεταµένα χαµηλής γονιµότητας, το 2070 θα έχει αντιστραφεί.

Πηγή: in.gr–Ελένη Στεργίου