Πώς τα πιθανά αντίποινα του Ισραήλ στο Ιράν θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη ροή ενέργειας στον Κόλπο

Οι ενεργειακές εγκαταστάσεις στα ανατολικά και δυτικά της Αραβικής Χερσονήσου προετοιμάζονται για πιθανές ισραηλινές επιθέσεις κατά του Ιράν και των πληρεξουσίων του.

Η Ουάσινγκτον “εξακολουθεί να αναμένει την απάντηση του Ισραήλ προτού εξετάσει τα επόμενα βήματά της για την προστασία των συμφερόντων των ΗΠΑ και των συμμάχων της στην περιοχή”, δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Το πυραυλικό μπαράζ, που ήταν η πρώτη τέτοια επίθεση του Ιράν από τον Απρίλιο, θεωρείται πιθανό να προκαλέσει ισραηλινά αντίποινα.

Οι ΗΠΑ παρακολουθούν τις απειλές στην περιοχή του Κόλπου -που αντιπροσωπεύει το 31% της παγκόσμιας παραγωγής αργού- καθώς το Ισραήλ σχεδιάζει επιθέσεις αντιποίνων κατά του Ιράν και των πληρεξουσίων του μετά το πυραυλικό μπαράζ της Τεχεράνης κατά του Ισραήλ την Τρίτη.

Η Ουάσινγκτον “εξακολουθεί να αναμένει την απάντηση του Ισραήλ προτού εξετάσει τα επόμενα βήματά της για την προστασία των συμφερόντων των ΗΠΑ και των συμμάχων της στην περιοχή”, δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Το πυραυλικό μπαράζ, που ήταν η πρώτη τέτοια επίθεση του Ιράν από τον Απρίλιο, θεωρείται πιθανό να προκαλέσει ισραηλινά αντίποινα.

Ο εκπρόσωπος της αμερικανικής Κεντρικής Διοίκησης των Ηνωμένων Πολιτειών (CENTCOM), αντισυνταγματάρχης Τζον Ρίγκσμπι, δήλωσε στο Al-Monitor ότι προτεραιότητα των Ηνωμένων Πολιτειών είναι “η διατήρηση της ασφάλειας στην περιοχή για τα εμπορικά πλοία, τα αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία και τους εταίρους στην περιοχή”.

Οι ΗΠΑ διατηρούν στρατιωτική παρουσία στην περιοχή μέσω του 5ου Στόλου, ο οποίος σταθμεύει στο Μπαχρέιν. Σύμφωνα με τον Μπεν Κάσπιτ του Al-Monitor, το Ισραήλ εξετάζει τέσσερις επιλογές – μία από αυτές είναι να στοχεύσει τις εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου ή τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.

Οποιαδήποτε ισραηλινή επίθεση στις ενεργειακές υποδομές του Ιράν θα επηρέαζε σημαντικά το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου. Το Ιράν είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός του Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (OPEC), με παραγωγή 3,277 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα τον Αύγουστο, σύμφωνα με τις δευτερογενείς πηγές της ομάδας. Το Ιράν είναι επίσης ο μεγαλύτερος παραγωγός φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή, με εκτιμώμενη παραγωγή 251,7 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων το 2023, σύμφωνα με την τελευταία στατιστική επισκόπηση του Ινστιτούτου Ενέργειας για την Παγκόσμια Ενέργεια. Ωστόσο, η κατανάλωση φυσικού αερίου από το Ιράν ξεπερνά κατά πολύ τη δική του παραγωγή, καθιστώντας το πολύ ευάλωτο σε οποιαδήποτε επίπτωση στην ενέργειά του – ιδίως στις υποδομές φυσικού αερίου.

“Το Ιράν είναι πολύ ευάλωτο απέναντι σε κάθε είδους χτύπημα επειδή έχουμε ένα τεράστιο έλλειμμα φυσικού αερίου, περίπου 315 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ανά ημέρα φυσικού αερίου το χειμώνα”, δήλωσε στο Al-Monitor ο Ντανιέλ Ραχμάτ, ανώτερος σύμβουλος ενεργειακής ασφάλειας με έδρα το Ιράν.

Τυχόν χτυπήματα στους τομείς upstream και διύλισης του Ιράν θα ήταν μια “μεγάλη καταστροφή”, καθώς ο προϋπολογισμός της χώρας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα έσοδα από τις πωλήσεις πετρελαίου, ιδίως στην Κίνα, δήλωσε ο Ραχμάτ. Η Τεχεράνη αντιμετωπίζει επίσης έλλειμμα προϊόντων, ιδίως βενζίνης.

“Το Ιράν είναι πολύ ευάλωτο σε χτυπήματα στις ενεργειακές υποδομές του, αλλά θα ανταπέδιδε πολύ πιο σκληρά αν το Ισραήλ στόχευε τις ιρανικές ενεργειακές υποδομές”, πρόσθεσε.

Πωλήσεις πετρελαίου για τις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις

Η πώληση του ιρανικού πετρελαίου έχει τεθεί υπό εμπάργκο από το 2019, όταν οι ΗΠΑ επέβαλαν εκ νέου πλήρεις κυρώσεις σε βάρος της χώρας υπό τη διοίκηση του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Η Τεχεράνη, ωστόσο, έχει καταφέρει να συνεχίσει να πωλεί πετρέλαιο κυρίως στην Κίνα και την Ινδία, οι οποίες είναι κορυφαίοι αγοραστές.

Οι ιρανικές εξαγωγές πετρελαίου έφθασαν σε υψηλό επίπεδο τα τελευταία έξι χρόνια τον Απρίλιο και επί του παρόντος έχουν μέσο όρο 1,6 εκατ. βαρέλια ημερησίως, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας ναυτιλιακών αναλύσεων Kpler.

Η επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ την Τρίτη ανέβασε τις τιμές του πετρελαίου. Η τιμή αναφοράς Brent, βάσει της οποίας διακινούνται τα δύο τρίτα του παγκόσμιου αργού, σημείωσε άλμα 5% στις ενδοσυνεδριακές συναλλαγές πριν διαμορφωθεί 2,6% υψηλότερα στα 73,56 δολάρια ανά βαρέλι.

Το Ιράν ελέγχει τα Στενά του Ορμούζ, ένα κρίσιμο σημείο ασφυξίας για το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου, μέσω του οποίου ρέει το 30% του συνολικού θαλάσσιου αργού. Η απροθυμία του να μπλοκάρει τα φορτία είναι σε μεγάλο βαθμό για να διατηρήσει τις δικές του εξαγωγές να ρέουν στις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου.

Επιπτώσεις στην Ερυθρά Θάλασσα

Το εμπόριο πετρελαίου στα δυτικά της Αραβικής Χερσονήσου παραμένει ευάλωτο μετά την επίθεση του Ισραήλ στο λιμάνι της Χοντέιντα στην Υεμένη τη Δευτέρα.

Η επίθεση κατέστρεψε εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαίου στο λιμάνι Ρας Ίσα, εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας καθώς και το τοπικό αεροδρόμιο. Κατέστρεψε επίσης ποσότητες ντίζελ που ήταν αποθηκευμένες στις δεξαμενές και προορίζονταν για την τοπική αγορά.

Η Υεμένη βασίζεται στις εισαγωγές αργών προϊόντων από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Ρωσία, οι οποίες ανέρχονται σε περίπου 65.000 βαρέλια βενζίνης και ντίζελ ημερησίως, σύμφωνα με τον Άντον Παβλόφ, ανώτερο διευθυντή ανάλυσης downstream της Kpler.

Η επίθεση στο λιμάνι Ρας Ίσα αποτελεί ιδιαίτερο πλήγμα για τους Χούθι, καθώς βασίζονταν σε αυτό μετά τα ισραηλινά πλήγματα τον Ιούλιο που προκάλεσαν ζημιές στις εγκαταστάσεις του λιμανιού της Χοντέιντα, δήλωσε ο Ahmed αλ-Σαργκάμπι, ερευνητής αναλυτής στο Yemen Policy Center.

Εκτός από το πετρέλαιο, οι επιθέσεις καθιστούν επίσης την Υεμένη ευάλωτη σε ελλείψεις τροφίμων και φαρμάκων, καθώς η Χοντέιντα λαμβάνει σχεδόν το 70% των αγαθών που χρειάζονται οι Υεμενίτες, ιδίως όσοι ζουν σε περιοχές που ελέγχονται από τους Χούθι, δήλωσε ο Σαργκάμπι.

Απάντηση των Χούθι

Σε απάντηση στις επιθέσεις εναντίον τους, οι Χούθι δήλωσαν την Τετάρτη ότι επιτέθηκαν σε δύο δεξαμενόπλοια στην Ερυθρά Θάλασσα -το πετρελαιοφόρο Cordelia Moon με σημαία Παναμά και το μαλτέζικο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Marathopolis- επειδή παραβίασαν την απαγόρευση επίσκεψης σε ισραηλινά λιμάνια. Η Βαντάνα Χάρι, διευθύνουσα σύμβουλος της Vanda Insights με έδρα τη Σιγκαπούρη, σημείωσε ότι παρά την πρόσφατη κλιμάκωση, δεν υπάρχει καμία επίπτωση στις μεταφορές πετρελαίου μέσω της Ερυθράς Θάλασσας.

“Οι Χούθι μπορεί να μην εντείνουν τις επιθέσεις μέχρι να καταλαγιάσει το μέτωπο Ιράν-Ισραήλ-Χεζμπολάχ”, δήλωσε. “Τα ασφάλιστρα μπορεί να αυξηθούν στα Στενά του Ορμούζ, αλλά μόνο μέχρι να υποχωρήσει η τελευταία έξαρση των εντάσεων”.