Ο Νότος στο Λίβανο είναι το κλειδί για τη διαμόρφωση της Νέα Μέσης Ανατολής

Η χρονική στιγμή του πυραυλικού χτυπήματος του Ισραήλ από το Ιράν δεν ήταν απλά μια πράξη εκδίκησης για τον καλεσμένο της, Ισμαήλ Χανίγιε, ο οποίος δολοφονήθηκε από το Τελ Αβίβ ενώ ήταν στην Τεχεράνη, ως επίσημος προσκεκλημένος στην τελετή ορκωμοσίας του νέου Ιρανού πρόεδρου. Δεν ήταν μόνο αντίποινα για τον Γενικό Γραμματέα της Χεζμπολάχ, Σαγιέντ Χασάν Νασράλα, τον πιο ισχυρό σύμμαχο του Ιράν στην περιοχή, ούτε ήταν απλά μια απάντηση στην εκτέλεση του Διοικητή του Κέντρου Επιχειρήσεων των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης και ταυτόχρονα Διοικητή της δύναμης Quds, των Φρουρών της Επανάστασης στο Λίβανο, τον Ταγματάρχη Αμπάς Νιλφορσάν στη Βηρυτό. Ο Νιλφορσάν, που επέβλεπε τις επιχειρήσεις της «Καταιγίδας Αλ – Άκσα» στο Λίβανο, για την υποστήριξη στην Ιερουσαλήμ, βρισκόταν στο κέντρο επιχειρήσεων μαζί με τον Διοικητή της Χεζμπολάχ.

Αντίθετα, σηματοδοτεί μια ειδοποίηση για ένα μακροχρόνιο, αποφασιστικό πόλεμο. Το Ιράν αντιλαμβάνεται ότι αν η σύγκρουση δεν διευρυνθεί, ώστε να συμπεριλαμβάνει την εμπλοκή του σε αυτό το κρίσιμο στάδιο, τελικά ο πόλεμος θα φτάσει στο κατώφλι του, με τη χώρα απομονωμένη μετά την καταστροφή όλων των συμμάχων της χώρας στη Μ. Ανατολή.

Τα γεγονότα αυξάνουν την πολυπλοκότητα στην κατάσταση

Αυτή δεν είναι απλά μια περιφερειακή σύρραξη αλλά ένας πόλεμος με μακροπρόθεσμες γεωπολιτικές επιπτώσεις. Το πυραυλικό χτύπημα του Ιράν πραγματοποιήθηκε σε μια στιγμή που οι παγκόσμιες δυνάμεις έχουν έντονα στρέψει την προσοχή τους στη Μέση Ανατολή.

Η συνεχής εμπλοκή της Ρωσίας στη Συρία, τα οικονομικά συμφέροντα της Κίνας που συνεχώς αυξάνονται στην περιοχή μέσω της Πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» και η μεταβαλλόμενη δυναμική μεταξύ των κρατών του Κόλπου και του Ισραήλ, όλες αυτές οι παράμετροι αυξάνουν τη διαπιστούμενη πολυπλοκότητα στην κατάσταση. Εάν ο πόλεμος κλιμακωθεί, θα υπάρξει αναταραχή στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας, εάν λάβουμε υπόψη τον σημαντικό ρόλο του Ιράν ως χώρα-παραγωγός πετρελαίου και τη δεσπόζουσα θέση της στον έλεγχο των Στενών του Ορμούζ. Η στρατηγική θέση του Ιράν και οι συμμαχίες του με μη κρατικούς δρώντες σε ολόκληρη την περιοχή περιπλέκει περαιτέρω τα δεδομένα ενός πιθανού πολέμου, μετατρέποντας την τοπική σύρραξη σε μια σύγκρουση που θα έχει διεθνείς συνέπειες.

Την Τρίτη το βράδυ το Ιράν παρέταξε εκατοντάδες προηγμένους βαλλιστικούς και υπερηχητικούς πυραύλους τροφοδοτούμενους με στερεά καύσιμα, για να χτυπήσει το Ισραήλ. Αυτοί οι πύραυλοι για να φτάσουν τους στρατιωτικούς στόχους χρειάστηκαν λιγότερο από 7 λεπτά, σκόπιμα αποφεύγοντας κατοικημένες περιοχές και υποδομές, που υποδηλώνει μια ξεκάθαρη αρχή να μην πληγούν πολίτες. Αυτή η στάση αντανακλά την εν ισχύ προσέγγιση της Χεζμπολάχ στον πόλεμο εναντίον του Ισραήλ, για να υποστηρίξει την Παλαιστίνη, από την 8η Οκτωβρίου. Το Ιράν τηρεί τις ίδιες αρχές χτυπώντας μόνο στρατιωτικούς στόχους, παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ έχει αποδείξει ότι έχει έναν από τους πιο αντιδεοντολογικούς και ανήθικους στρατούς στον κόσμο. Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του Ισραήλ, σταθερά, δείχνει ελάχιστο ενδιαφέρον για τις ζωές των παλαιστίνιων και των Λιβανέζων στη Γάζα και στον Λίβανο.

Κρίσιμος ο ρόλος της κοινής γνώμης

Η κοινή γνώμη παίζει κρίσιμο ρόλο στο πως διαμορφώνεται η σύρραξη σε ολόκληρη την περιοχή. Στο Ιράν η υποστήριξη στα αντίποινα αυξάνεται, ειδικότερα μετά τη δολοφονία σημαντικών προσώπων και συμμάχων. Ιρανοί ηγέτες και μεταξύ αυτών ο Ανώτατος Ηγέτης Σαγιέντ Αλί Χαμενεΐ έχουν αξιοσημείωτη δημόσια στήριξη, που ενισχύει τη θέση τους να δράσουν αποφασιστικά. Από την άλλη πλευρά, στο Ισραήλ, ο Νετανιάχου ήρθε αντιμέτωπος με μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις, ειδικότερα μετά την αποτυχία του να ελευθερώσει τους ισραηλινούς ομήρους και να καταστρέψει τη Χαμάς. Η συνεχής υπονόμευση των διαπραγματεύσεων, οι επιχειρήσεις δολοφονίας εναντίον της Χεζμπολάχ και η εισβολή στον Λίβανο, αρχικά, συγκέντρωσε μια πρωτοφανή υποστήριξη στο εσωτερικό της χώρας. Ωστόσο, καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται αρχίζει να βγαίνει στην επιφάνεια κριτική. Στο μεταξύ, στο Λίβανο, οι ενέργειες της Χεζμπολάχ συνεχίζουν να εδραιώνουν το ρόλο της ως προστάτιδα δύναμη ενάντια στην επιθετικότητα του Ισραήλ, διατηρώντας τη δημοτικότητα της παρά την εσωτερική οικονομική κρίση που βιώνει ο Λίβανος.

Σε οικονομικό επίπεδο τα επακόλουθα αυτής της σύρραξης είναι ήδη σημαντικά. Το Ιράν ενώ υφίσταται βαριές κυρώσεις, πρέπει να εξισορροπήσει τις στρατιωτικές δαπάνες με την οικονομική πίεση που βιώνει στο εσωτερικό της η χώρα. Μια παρατεταμένη σύγκρουση θα μπορούσε περαιτέρω να αποσταθεροποιήσει την ήδη εύθραυστη οικονομία της όχι όμως εις βάρος της ύπαρξης της χώρας ή ενός εκ των συμμάχων της. Αν και η οικονομία του Ισραήλ ήταν περισσότερο σταθερή πριν από την 7η Οκτωβρίου, αντιμετωπίζει το υψηλό κόστος διεξαγωγής στρατιωτικών επιχειρήσεων για μεγάλη χρονική περίοδο. H Συρία και ο Λίβανος διατρέχουν κίνδυνο, καθώς υποφέρουν από οικονομικές κρίσεις που έχουν επιφέρει υποτίμηση του νομίσματος τους. Η οικονομική αβεβαιότητα καθιστά την περιοχή ακόμα πιο ευάλωτη σε χειραγώγηση από εξωτερικούς δρώντες ,καθώς τα κινήματα αντίστασης στο εσωτερικό της αγωνίζονται να διατηρήσουν την υπόσταση τους ενάντια στην οικονομική κατάρρευση.

Η σύγκρουση, τεχνολογικά, σε νέα φάση

Τεχνολογικά, η σύγκρουση έχει εισέλθει σε μία νέα φάση. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι του Ιράν και τα ανεπτυγμένα οπλικά συστήματα σε συνδυασμό με την εκτεταμένη στρατιωτική υποδομή της Χεζμπολάχ θέτουν μια μεγάλη πρόκληση για το στρατό του Ισραήλ. Ενώ ο διάσημος Σιδηρούς Θόλος και άλλα συστήματα αναχαίτισης του Ισραήλ είναι γενικά αποτελεσματικά, έχουν όρια όταν αντιμετωπίζουν πυραυλικά χτυπήματα από διάφορα μέτωπα τα οποία έχουν ακρίβεια όταν πλήττουν τον ίδιο στόχο.

Το Ιράν, η Χεζμπολάχ και άλλες δυνάμεις έχουν προβεί σε επενδύσεις στην κυβερνοτεχνολογία, σε σημαντικό βαθμό, προσθέτοντας άλλη μια παράμετρο πολυπλοκότητας στη σύγκρουση. Η χρήση του ηλεκτρονικού πολέμου τόσο για αμυντικούς όσο και επιθετικούς σκοπούς διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, καθώς και οι δύο πλευρές στοχεύουν νευραλγικής σημασίας υποδομές σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσει η κάθε πλευρά τις επιχειρησιακές δυνατότητες του αντίπαλου.

Η χρονική στιγμή της επίθεσης του Ιράν

Η χρονική στιγμή της επίθεσης του Ιράν είναι πολύ σημαντική. Συμπίπτει με την εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο και την ευφορία του πρωθυπουργού Μπεντζαμίν Νετανιάχου μετά τις νίκες του, έπειτα από τη διεξαγωγή επιχειρήσεων ασφάλειας, μυστικών υπηρεσιών όπως και στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Ο Νετανιάχου βομβάρδισε δύο φορές την Υεμένη χτυπώντας ένα στρατηγικό στόχο εκεί και αντίστοιχα χτύπησε την Τεχεράνη, με τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγιε, προκαλώντας το Ιράν εντός της εδαφικής του επικράτειας. Μετά έστρεψε την προσοχή του στο Λίβανο, ενώ ο στρατός προετοιμάζεται για χερσαία εισβολή δημιουργώντας χάος μέσα στις δυνάμεις της Χεζμπολάχ. Αρχικά αχρήστεψαν το σύστημα βομβητών, μετά ακολούθησε ο εξοπλισμός ασύρματων ICOM και στη συνέχεια στόχευσαν και σκότωσαν σημαντικούς ηγέτες τόσο στο πρώτο επίπεδο ιεραρχίας όσο και στο δεύτερο. O Νετανιάχου αποσκοπούσε να επισφραγίσει τις επιχειρήσεις με τη δολοφονία του Γενικού Γραμματέα της Χεζμπολάχ και του Διοικητή των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης στο ίδιο μέρος, μαζί ένα κορυφαίο στην ιεραρχία ηγέτη τον Αλί Καράκι και άλλους αξιωματούχους- υπεύθυνους σχεδιασμού στο κέντρο επιχειρήσεων, αν και οι τελευταίοι είχαν μικρότερο βαθμό ευθύνης.

Η Χεζμπολάχ μετά το αρχικό σοκ

Όσα συνέβησαν δημιούργησαν μεγάλη αναταραχή και αρχικά προκάλεσαν σοκ, καθώς η εισβολή συνέβηκε στη πρώτη γραμμή, λίγες εκατοντάδες μέτρα, κατά μήκος των λιβανέζικων συνόρων, τη στιγμή που η Χεζμπολάχ απαιτούσε μια πολιτική απόφαση για να εμπλακεί στη μάχη με το Ισραήλ, πέρα από τις καθημερινές εχθροπραξίες που διεξάγονταν από τις δυνάμεις εμπροσθοφυλακής της οργάνωσης.

Η Χεζμπολάχ ανέκτησε τον έλεγχο και το Συμβούλιο Shura αποφάσισε να κλιμακώσει τη σύγκρουση με την εκτόξευση εκατοντάδων πυραύλων ακρίβειας, σε μια μόνο μέρα, στοχεύοντας τις πόλεις Χάιφα και Τελ Αβίβ. Αυτές οι κινήσεις ανέδειξαν ότι είχε ανασυσταθεί η ηγεσία της Χεζμπολάχ, με την εκκίνηση ενός σχεδίου μακροπρόθεσμης, μετωπικής σύγκρουσης. Οι μονάδες εκτόξευσης πυραύλων και οι ειδικές δυνάμεις της συγκρούστηκαν με τον εχθρό εντός λιβανέζικου εδάφους και πιο συγκεκριμένα στις περιοχές στη γραμμή των συνόρων Ανταίσεε (Adaisseh) και Μαρούν αλ – Ράςς (Maroun al – Rass). Αυτές οι μάχες αποτελούν τις πρώτες σημαντικές μάχες σε αυτόν τον πόλεμο που διεξάγεται εδώ και ένα χρόνο.

ΙΡΆΝ: Στοπ στον μελλοντικό “βασιλιά” της Μ.Α.

Ταυτόχρονα το Ιράν που από την αρχή αυτού του πόλεμου παρακολουθούσε τις ενέργειες του Ισραήλ στην πρώτη γραμμή, σε όλα τα μέτωπα, συνειδητοποίησε ότι ο Νετανιάχου είχε θεωρήσει πλέον τον εαυτό του ως τον μελλοντικό «βασιλιά» της Μέσης Ανατολής. Η φιλοδοξία του ήταν να πετύχει όσα κανένας άλλος δεν είχε καταφέρει πριν από αυτόν: να ακρωτηριάσει την επιρροή και τις δυνατότητες του Ιράν στην περιοχή, καθιστώντας τη χώρα εύκολο στόχο για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δαιμονοποιόντας το Ιράν και υπονομεύοντας τη στρατιωτική του ισχύ ο Νετανιάχου ήθελε να το καταστήσει ευάλωτο, μετά από την εξόντωση της Χεζμπολάχ, διασφαλίζοντας ότι το Ιράν δεν θα αποτελούσε σημαντική απειλή στο μέλλον.

Στη συνέχεια ο Νετανιάχου πιθανόν να κινούνταν να διαλύσει την τωρινή ηγεσία στη Συρία, της οποίας επικεφαλής είναι ο πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ, ο οποίος δεν αποκλείεται να δολοφονηθεί από ένα στοχευμένο χτύπημα και με αυτόν τον τρόπο να εξασθενίσει τα διάφορα μέτωπα στο Βορρά ή ακόμα και να επιτρέψει μια χερσαία εισβολή, που θα υπηρετούσε το σκοπό της δημιουργίας του Μεγάλου Ισραήλ.

Αυτές οι κινήσεις θα έθεταν, επίσης, τις βάσεις επανάκτησης του έλεγχου στο Ιράκ, εξασθενώντας την οικονομία του και με την υποτίμηση του νομίσματος του, όπως συνέβη στο Λίβανο. Με αυτόν τον τρόπο το Ιράκ θα ωθούνταν να στραφεί ενάντια στις δυνάμεις τις αντίστασης και αυτό λόγω του ότι το πολιτικό και κοινωνικό τοπίο παραμένει εύθραυστο, καθώς επηρεάζεται, εύκολα, από διάφορες εγχώριες και ξένες δυνάμεις.

Η Υεμένη, ταυτόχρονα, για άλλη μια φορά βιώνει απομόνωση, καθώς οι παγκόσμιες δυνάμεις συνεχίζουν να ωθούν το λαό της στην πείνα, επιβάλλοντας ξανά αποκλεισμό. Στη συνέχεια η προσοχή θα επικεντρωνόταν στο Ιράν στοχεύοντας τη χώρα στρατιωτικά, εντός της επικράτειας της, εκτοξεύοντας πυραύλους σε πολλαπλά μέτωπα, δημιουργώντας εκτεταμένο χάος, πριν προσπαθήσει να εξουδετερώσει τη χώρα.

Όροι αποτροπής της αμερικανικής – Ισραηλινής στρατηγικής

Αυτή η αμερικανική – ισραηλινή στρατηγική, να ανασχηματιστεί η ισορροπία ισχύος στη Μ. Ανατολή και να αυξηθεί η γεωπολιτική ισχύς του Ισραήλ αποκτώντας μια δεσπόζουσα θέση στη Μέση Ανατολή, μπορεί να αποτραπεί μόνο από την ανθεκτικότητα της Χεζμπολάχ στο πεδίο της μάχης, με τη συνεχή υποστήριξη του οργανισμού και από το Ιράν είτε με την άμεση εμπλοκή του στον πόλεμο, είτε προκαλώντας το Ισραήλ ώστε να στρέψει την προσοχή του ταυτόχρονα και στα άλλα μέτωπα.

Το Ιράν υπό την ηγεσία του Ανώτατου Ηγέτη Σαγιέντ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος σύμφωνα με το Άρθρο 110 του Ιρανικού Συντάγματος είναι ο ανώτατος Διοικητής των ένοπλων δυνάμεων και έχει την εξουσία να διαχειρίζεται τα ζητήματα πολέμου και ειρήνης, έχει ήδη αποτυπώσει τα επόμενα βήματα. Ήδη στα αντίποινα που προέβη το Ιράν εναντίον του Ισραήλ για τη δολοφονία του Διοικητή των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, θεσπίζει μια νέα στρατηγική εξίσωση. Αν δολοφονηθούν και άλλοι ιρανοί ηγέτες, ανεξάρτητα σε ποιο μέρος βρίσκονται, το Ιράν θα μπορούσε τελικά να χτυπήσει το Ισραήλ και να εισέλθει στον ευρύτερο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, καθαρά για στρατηγικούς λόγους.

Αυτή είναι μια προκλητική στρατηγική μέσω της οποίας το Ιράν μπορεί να επιτεθεί ξανά στο Ισραήλ και να μπει σε μια μάχη που πλέον δεν τη φοβάται και έτσι θα αποφύγει το ρίσκο να εξαναγκαστεί να αποτελέσει μέρος μιας σύγκρουσης αργότερα, όπου θα μπορούσε να απομονωθεί.

Ένας ολοκληρωτικός πόλεμος τώρα ευνοεί περισσότερο το Ιράν και τους συμμάχους του από ότι ευνοεί το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, ο Νετανιάχου τώρα εμφανίζεται διστακτικός να ανοίξει πολλαπλά πολεμικά μέτωπα.

Αυτός είναι ο πόλεμος που ο Μοχάμμαντ Ντείφ ζήτησε την 7η Οκτωβρίου, καλώντας όλα τα μέτωπα να ενωθούν εναντίον του Ισραήλ. Τότε οι συνθήκες δεν ήταν ώριμες ωστόσο από τότε έχουν εξελιχθεί υπέρ του Ιράν.

Ο πόλεμος διευρύνεται, εκτός εάν ….

Τώρα, σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, ο πόλεμος σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή είναι πιθανός εκτός εάν ο Νετανιάχου σταματήσει την κλιμάκωση. Διαχειρίζεται αποκλειστικά τα ζητήματα πολέμου και ειρήνης, δεν θέλει να φανεί ότι υποχωρεί μετά την πυραυλική επίθεση του Ιράν στο εσωτερικό της χώρας. καθώς θα φαινόταν αδύναμος, λες και το Ιράν τον νίκησε.

Ως συνέπεια, είναι πιθανόν να υπάρξουν άμεσα εξελίξεις με τη διεύρυνση της σύγκρουσης στην περιοχή. Οι φλόγες της θα μπορούσαν να φτάσουν σε πολλές χώρες. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις επιδόσεις της λιβανέζικης αντίστασης στο Νότιο Λίβανο. Αν, υποθετικά, η αντίσταση κρατήσει το Ισραήλ στον Ποταμό Λιτάνι, σε αυτήν την περίπτωση η σύρραξη μπορεί να παραμείνει περιορισμένη. Ωστόσο εάν δεν τα καταφέρει, ο Νετανιάχου θα εδραιώσει τη θέση του ως ηγέτη της Μέσης Ανατολής.

Υποσημειώσεις

1) Ο Ελάιτζα Μανιέρ είναι βετεράνος πολεμικός ανταποκριτής, πολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής που με την πολύτιμη δημοσιογραφική του εμπειρία, 35 χρόνων, ξεδιπλώνει στους αναγνώστες τις πολυσύνθετες, γεωπολιτικές παραμέτρους της Μέσης Ανατολής, όσον αφορά τη σύγκρουση που κινδυνεύει να μετεξελιχθεί σε έναν περιφερειακό πόλεμο ανείπωτης φρίκης όχι μόνο για την περιοχή αλλά για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Πηγή: Η Εποχή, Militaire, Ελάιζα Μανιέρ, Ναταλί Γλέζου (μετφ.)