Γαλλία: «Θα μπορούσατε να σκοτώσετε την ΕΕ» – Γερμανία: « Όχι, εσείς θα μπορούσατε»!

Ο Εμανουέλ Μακρόν και ο Όλαφ Σολτς ηγούνται των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ – Γαλλία και Γερμανία – που μοιράζονται σύνορα 450 χιλιομέτρων. Αλλά όταν πρόκειται για την προστασία της Ευρώπης από παγκόσμιες απειλές, αυτοί οι γείτονες μπορεί επίσης να βρίσκονται σε διαφορετικούς πλανήτες, όπως σαρκαστικά υπογραμμίζει σε ανάλυσή του το Politico.

Σε εκδήλωση στο Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα, ο Γάλλος πρόεδρος προειδοποίησε ότι η ΕΕ «θα μπορούσε να πεθάνει» και ότι εάν συνεχίσει με μια «κλασική» ατζέντα ελεύθερων συναλλαγών, θα είναι «εκτός αγοράς» σε δύο ή τρία χρόνια. Υποστήριξε ότι η Ευρώπη πρέπει να υιοθετήσει μια πιο προστατευτική ατζέντα αν θέλει να επιβιώσει.

Στον Παγκόσμιο Διάλογο του Βερολίνου, Σολτς και Μακρόν έδωσαν τα χέρια, χαμογέλασαν θερμά, και στη συνέχεια πέρασαν την ημέρα προσφέροντας εξαιρετικά διαφορετικές απόψεις για το τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη στο μέλλον

Ο Σολτς, από την άλλη, υποστήριξε ότι η ώθηση για την προστασία των ευρωπαϊκών βιομηχανιών από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές «δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο να βλάψουμε τον εαυτό μας». Η Γερμανία δεν είναι τυχαίο ότι τελικά την Παρσκευή καταψήφισε τους νέους δασμούς της ΕΕ στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα.

Η σύγκρουση των δύο μεγάλων στρατόπεδων εντός της ΕΕ δραματοποιεί το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι 27 κυβερνήσεις του μπλοκ σε μια εξαιρετικά ευαίσθητη στιγμή για το παγκόσμιο εμπόριο. Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ βρίσκονται στην κόψη του μαχαιριού και πιθανώς ο σκληρός οπαδός του προστατευτισμού Ντόναλντ Τραμπ να επανεκλεγεί τον ερχόμενο Νοέμβριο. Έχει περάσει σκληρές ρυθμίσεις σε βάρος της ΕΕ όσον αφορά στο εμπόριο και έχει προτείνει σαρωτικούς νέους δασμούς εάν κερδίσει ξανά τον Λευκό Οίκο για τους Ρεπουμπλικάνους.

Αλλά ακόμη και η προεδρία του Δημοκρατικού Τζο Μπάιντεν οδήγησε την αμερικανική πολιτική σε προστατευτική κατεύθυνση, δίνοντας προτεραιότητα στις εγχώριες εταιρείες για βιομηχανικές επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων και βάζοντας στον πειρασμό ευρωπαϊκές εταιρείες να μετεγκατασταθούν στις ΗΠΑ.

Με την Κίνα να είναι ολοένα και πιο δυναμική, ιδίως σε κρίσιμες νέες τεχνολογίες ουδέτερου άνθρακα και αλυσίδες εφοδιασμού, η ΕΕ έχει κάποιες επιλογές να κάνει εάν θέλει να ανταγωνιστεί τους αντιπάλους της, όπως επισημαίνει το Politico. Αυτές οι αποφάσεις θα απαιτήσουν μεγάλο βαθμό συναίνεσης από τους εθνικούς ηγέτες. Και οι δύο μεγαλύτερες δυνάμεις του μπλοκ δεν φαίνεται να συμφωνούν.

Στον Παγκόσμιο Διάλογο του Βερολίνου την περασμένη Τετάρτη, ο Σολτς και ο Μακρόν έδωσαν τα χέρια, χαμογέλασαν θερμά και στη συνέχεια πέρασαν την ημέρα προσφέροντας εξαιρετικά διαφορετικές απόψεις για το τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη στη συνέχεια. Αποκλίνουν σε βασικά θέματα, συμπεριλαμβανομένων των προτάσεων για κοινό δανεισμό της ΕΕ, των δασμών στις εισαγωγές κινεζικών οχημάτων και των εμπορικών συνομιλιών με χώρες της Νότιας Αμερικής. 

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης και στο πλαίσιο ερωτήσεων και απαντήσεων, ο Μακρόν άφησε να εννοηθεί τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει με τον Σολτς όταν ρωτήθηκε αν θα ήταν σε θέση να πείσει το Βερολίνο να εκδώσει κοινό χρέος της ΕΕ, όπως προτείνεται σε επίσημη έκθεση του πρώην Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι. Ο Γάλλος ηγέτης γέλασε και είπε ότι η τελευταία φορά που συνέβη ήταν ως απάντηση στην πανδημία, με κάποια βοήθεια από «έναν συνάδελφο που ονομάζεται Covid-19».

Ο Μακρόν και ο Σολτς συζήτησαν την έκθεση Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, η οποία θα είναι στην ατζέντα της επόμενης συνόδου κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Επισήμως, τόσο το Παρίσι όσο και το Βερολίνο δηλώνουν ότι συμφωνούν με τον Ντράγκι. Όμως, στην πραγματικότητα, διαφωνούν σχετικά με το προτεινόμενο νέο κύμα κοινού δανεισμού της ΕΕ για επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς και ανταγωνιστικές την Κίνα και τις ΗΠΑ, ενώ η Γαλλία έχει ζητήσει συχνά νέο δανεισμό της ΕΕ και επανάληψη της εμπειρίας του σχεδίου ανάκαμψης μετά την πανδημία. Η Γερμανία ωστόσο έχει διαφορετική άποψη επ’ αυτών.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι δύο ηγέτες έχουν διαφωνίες σχετικά με την ευρωπαϊκή πολιτική με εντάσεις να ξεσπούν συχνά και να καταλήγουν στην ακύρωση της κοινής συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου το 2022 και ασφαλώς δεν βοηθάει το γεγονός ότι ο Σολτς και ο Μακρόν έχουν πολύ διαφορετικά στυλ ηγεσίας.

Είναι η οικονομία μου, ηλίθιε

Τους τελευταίους μήνες, η Γαλλία και η Γερμανία κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες δημόσια για να επιδείξουν το κοινό τους όραμα για την οικονομική ατζέντα της ΕΕ, υπογράφοντας κοινά σχέδια για τη βιομηχανική πολιτική της Ευρώπης και συντάσσοντας τροπολογίες στα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Αλλά όταν πρόκειται για τα μεγαλύτερα υπαρξιακά ζητήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, το Βερολίνο και το Παρίσι διαφωνούν συστηματικά.

Η Γαλλία ήταν ένθερμος υποστηρικτής μιας έρευνας της ΕΕ για επιδοτούμενα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα που οδήγησαν σε προσωρινούς δασμούς στα κινεζικά EV. Από την έναρξη της έρευνας πέρυσι, η Γερμανία εξέφρασε ανησυχίες ότι θα μπορούσε να αποτύχει. Το Βερολίνο καταψήφισε στη σχετική ψηφοφορία στην ΕΕ για την επιβεβαίωση των εισαγωγικών δασμών που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Παρασκευή.

Αλλά η αλήθεια είναι ότι παρά τη ρητορική των ηγετών ότι έχουν στο επίκεντρο τα καλύτερα συμφέροντα της Ευρώπης, τόσο ο Σολτς όσο και ο Μακρόν έχουν τα μάτια τους σταθερά στις εγχώριες ανησυχίες.

«Απλώς δεν έχουμε τα ίδια συμφέροντα», είπε ο Γάλλος γερουσιαστής Ronan Le Gleut, πρόεδρος της ομάδας φιλίας της γαλλο-γερμανικής Γερουσίας. «Δεν έχουμε τις ίδιες προτεραιότητες, η αυτοκινητοβιομηχανία της Γαλλίας δεν εξάγει στην Κίνα ή πολύ λίγα… ενώ ζητήματα όπως η κρίση στη Volkswagen ανησυχούν όλους στη Γερμανία».

Την Τετάρτη, ο Μακρόν ζήτησε περισσότερες διασυνοριακές συγχωνεύσεις μεταξύ εταιρειών της ΕΕ σε μια όχι και τόσο συγκαλυμένη κριτική στη γερμανική κυβέρνηση, η οποία θέλει να τορπιλίσει την εξαγορά της γερμανικής Commerzbank από τον ιταλικό τραπεζικό γίγαντα UniCredit, όπως εκτιμά το Politico.

Αδύναμοι ηγέτες

Σύμφωνα με τον γερουσιαστή Le Gleut, η Γαλλία και η Γερμανία περνούν πάντα από μια φάση διαφωνίας προτού τελικά μπερδέψουν τον δρόμο τους προς έναν συμβιβασμό. «Στο τέλος της ημέρας δεν πρόκειται να διασπάσουμε την ΕΕ για τις εθνικές διαφορές», είπε ο Le Gleut ο οποίος επεσήμανε ότι η Γαλλία και η Γερμανία κατέληξαν τελικά σε συμφωνία για μεταρρυθμίσεις στην αγορά ενέργειας πέρυσι.

Αλλά ακόμη και αυτή η διαμάχη δεν έχει τελειώσει. Αφού πέρασαν χρόνια αντιπαράθεσης για το αν θα συμπεριληφθεί η πυρηνική ενέργεια σε έναν κατάλογο πράσινων επενδύσεων της ΕΕ, το Παρίσι και το Βερολίνο συνέχισαν να μάχονται για το θέμα σχεδόν σε κάθε κείμενο των Βρυξελλών που ακολούθησε.

Η Γαλλία θέλει να αναγνωρίσει την πυρηνική ενέργεια ως στρατηγική τεχνολογία και να διευκολύνει τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα. Ωστόσο, ανώτατος Γερμανός αξιωματούχος την περασμένη εβδομάδα προειδοποίησε ότι οι πόροι της ΕΕ δεν πρέπει να δαπανώνται για την πυρηνική ενέργεια.

Γίνεται επίσης όλο και πιο δύσκολο τόσο για το Βερολίνο όσο και για το Παρίσι να κάνουν παραχωρήσεις που θα αναστατώσουν τους ψηφοφόρους στο εσωτερικό, ακόμα κι αν οι χώρες τους επωφεληθούν από έναν συμβιβασμό.

Ο Γάλλος πρόεδρος αντιμετωπίζει μια διαλυμένη Εθνοσυνέλευση και μια διογκούμενη ακροδεξιά. Εν τω μεταξύ, ο Σολτς, το κόμμα του οποίου έχει υποστεί μια σειρά εκλογικών ηττών, προσβλέπει στις ομοσπονδιακές εκλογές που είναι προγραμματισμένες μέχρι τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, αλλά θα μπορούσαν να γίνουν νωρίτερα εάν η κυβέρνησή του καταρρεύσει.

Οι απογοητεύσεις αυξάνονται επίσης και στις δύο πρωτεύουσες για την αντιληπτή αδυναμία της άλλης πλευράς να υποχωρήσει στα υπαρξιακά ζητήματα της ΕΕ.

Σχετικά με το ελεύθερο εμπόριο, ο Nils Schmid, Γερμανός βουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών του Σολτς είπε ότι πολλές χώρες θα προτιμούσαν «να συναλλάσσονται με την ΕΕ παρά με την Κίνα». Αλλά εάν η ΕΕ συνεχίσει να τραβάει τα πόδια της από μια συμφωνία με τον νοτιοαμερικανικό εμπορικό συνασπισμό Mercosur, «η Κίνα είναι αυτή που θα επαναπροσδιορίσει τους εμπορικούς κανόνες».

«Υπάρχει μια γεωπολιτική διάσταση — συχνά οι Γάλλοι κατηγορούν τους Γερμανούς ότι δεν σκέφτονται τη γεωπολιτική, αλλά εκεί νιώθουμε ότι έχουν κολλήσει στη γαλλογαλλική τους σκέψη», είπε σκωπτικά ο Schmid, ο οποίος είναι επίσης μέλος της γαλλογερμανικής κοινοβουλευτικής συνέλευσης.