Hera: Η αποστολή στο διάστημα που θα δώσει κρίσιμες πληροφορίες για την αποτροπή ενός «Αρμαγεδδών»

Σε εξέλιξη βρίσκονται οι τελικές προετοιμασίες για την αποστολή ευρωπαϊκού διαστημικού σκάφους σε έναν αστεροειδή προκειμένου να ανακαλύψει τι συνέβη όταν ένα σκάφος της Nasa προσέκρουσε σκόπιμα στον διαστημικό βράχο πριν από δύο χρόνια.

Η αποστολή Hera του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος θα ερευνήσει το σημείο πρόσκρουσης και θα πραγματοποιήσει λεπτομερείς μετρήσεις του χτυπημένου βράχου, του Dimorphos, για να βοηθήσει τους ερευνητές να βελτιώσουν τις στρατηγικές τους για την υπεράσπιση της Γης σε περίπτωση που ένας αστεροειδής απειλήσει τον πλανήτη στο μέλλον.

Η αποστολή Hera αναμένεται να εκτοξευθεί τη Δευτέρα με πύραυλο SpaceX Falcon 9 από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντα στις 10.52 π.μ. τοπική ώρα (3.52 μ.μ. ώρα Ελλάδος). Αν όλα πάνε καλά, το σκάφος θα περάσει από τον Άρη τον Μάρτιο του επόμενου έτους και θα φτάσει στον αστεροειδή σε απόσταση άνω των 110 εκατ. μιλίων (177 εκατ. χλμ.) από τη Γη τον Δεκέμβριο του 2026.

«Είναι στιγμές που κόβουν την ανάσα», δήλωσε ο Paolo Martino, επικεφαλής μηχανικός και αναπληρωτής διευθυντής του έργου, για την αποστολή από τη βάση της ESA στο Noordwijk της Ολλανδίας.

Εκτός από τους συνήθεις κινδύνους των κακών καιρικών συνθηκών και των τεχνικών προβλημάτων που μπορούν να κρατήσουν τις αποστολές στην εξέδρα εκτόξευσης, υπήρξαν αβεβαιότητες σχετικά με το αν θα επιτραπεί η πτήση του πυραύλου SpaceX. Την περασμένη εβδομάδα, το Falcon 9 καθηλώθηκε από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ για τρίτη φορά μέσα σε τρεις μήνες, αφού παρουσίασε δυσλειτουργία στο ανώτερο στάδιο καθώς επέστρεφε στη Γη.

Η Hera (σ.σ. Ήρα), που πήρε το όνομά της από την ελληνική θεά του γάμου, των γυναικών και της οικογένειας, θα ενημερώσει για την κατάσταση του Dimorphos, ενός αστεροειδούς πλάτους 150 μέτρων που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από ένα μεγαλύτερο σώμα πλάτους 780 μέτρων που ονομάζεται Δίδυμος. Τον Σεπτέμβριο του 2022, το σκάφος Double Asteroid Redirection Test (Dart) της Nasa προσέκρουσε στον Dimorphos με ταχύτητα 14.000 μιλίων την ώρα, εκτοξεύοντας εκατομμύρια τόνους βράχων στο διάστημα και αλλάζοντας την τροχιά του αστεροειδούς.

Ως μια πρώτη δοκιμή της πλανητικής άμυνας της Γης, η αποστολή Dart κηρύχθηκε επιτυχής. Όμως οι επιστήμονες χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πρόσκρουση και τον ίδιο τον Dimorphos για να διασφαλίσουν ότι τα δεδομένα που θα αντληθούν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτροπή αστεροειδών διαφορετικών μεγεθών και δομών που μπορεί μια μέρα να απειλήσουν τη Γη.

«Το Dart κατάφερε να αλλάξει την τροχιά του Dimorphos πολύ αποτελεσματικά, ακόμη και πέρα από τις προσδοκίες, και τώρα οι επιστήμονες πρέπει να μάθουν λεπτομερώς τι συνέβη και τι είδους επιπτώσεις είχε η σύγκρουση στον αστεροειδή», δήλωσε ο Martino.

Όταν το Dart χτύπησε τον Dimorphos, η ορμή του σκάφους και η δύναμη από τα συντρίμμια που εκτινάχθηκαν από τον αστεροειδή έριξαν 33 λεπτά από την τροχιακή του περίοδο γύρω από τον Δίδυμο. Η σύγκρουση αναδιαμόρφωσε τον αστεροειδή και έστειλε ένα σύννεφο σκόνης και βράχων χιλιάδες μίλια στο διάστημα.

Τα όργανα του Hera θα καταγράψουν το ακριβές μέγεθος, το σχήμα, τη μάζα και την τροχιά του Δίδυμου, ώστε οι ερευνητές να μπορέσουν να υπολογίσουν πόσο αποτελεσματικά μεταφέρθηκε η ορμή από το σκάφος Dart στον διαστημικό βράχο και σε ποια κατάσταση έμεινε ο αστεροειδής.

Για μια πιο προσεκτική ματιά στον Dimorphos, το Hera θα απελευθερώσει δύο ανιχνευτές σε μέγεθος κουτιού παπουτσιών που ονομάζονται cubesats. Αυτοί θα χαρτογραφήσουν την επιφάνεια με λεπτομέρεια, θα μετρήσουν τυχόν σκόνη γύρω από το σώμα και θα αναπτύξουν ένα ραντάρ διείσδυσης στο έδαφος για να εκτιμήσουν την εσωτερική δομή του αστεροειδούς. Οι cubesats θα επιχειρήσουν στη συνέχεια να προσγειωθούν στον αστεροειδή και να λάβουν περαιτέρω μετρήσεις.

«Η αποστολή Dart ήταν μια θεαματική επιτυχία ως επίδειξη της τεχνολογίας εκτροπής αστεροειδών, αλλά ως επιστημονικό πείραμα δημιούργησε τόσα πολλά ερωτήματα όσα και οι απαντήσεις που έδωσε», δήλωσε ο καθηγητής Gareth Collins, μέλος της επιστημονικής ομάδας Hera στο Imperial College του Λονδίνου. «Η ελπίδα μας είναι ότι το Hera θα απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα και σε ακόμα περισσότερα».

Ένα μυστήριο είναι πώς το Dart άλλαξε τόσο πολύ την τροχιά του Dimorphos. Οι επιστήμονες ανέμεναν ότι το σκάφος της Nasa θα άνοιγε έναν κρατήρα 20 μέτρων στον αστεροειδή και θα μείωνε λίγο περισσότερο από ένα λεπτό από την τροχιακή του περίοδο. Η πιο σημαντική μετατόπιση της τροχιάς υποδηλώνει ότι η σύγκρουση αναδιαμόρφωσε πλήρως τον αστεροειδή. «Πιστεύουμε ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι ο Dimorphos έχει μια εσωτερική δομή από μπάζα, αλλά έχουμε μόνο λίγες κοντινές εικόνες της επιφάνειάς του για να δουλέψουμε», δήλωσε ο Collins.

Από τους περισσότερους από 1.600 γήινους αστεροειδείς στη λίστα κινδύνου της ESA, κανένας δεν είναι γιγαντιαίος πλανητοκτόνος που θα μπορούσε να καταστρέψει τη Γη τον επόμενο αιώνα. Πιο ανησυχητικοί είναι οι μικρότεροι και πολυάριθμοι διαστημικοί βράχοι που έχουν τη δυνατότητα να καταστρέψουν πόλεις, χώρες και ηπείρους. Αν ένας από αυτούς εντοπίζονταν χρόνια πριν, οι επιστήμονες θα είχαν ως στόχο να εκτοξεύσουν μια αναγνωριστική αποστολή για να επιβεβαιώσουν την τροχιά, τη σύνθεση και τη μάζα του. Στη συνέχεια αν αποτελούσε πραγματικό κίνδυνο, θα επιχειρούσαν να τον βγάλουν από την πορεία του.

Οπλισμένοι με τα δεδομένα από την αποστολή Hera, οι ερευνητές θα επεξεργαστούν το εύρος των αστεροειδών που μπορούν να εκτραπούν με συγκρουόμενα διαστημόπλοια και ποιοι διαστημικοί βράχοι μπορεί να απαιτούν πιο δραστικές παρεμβάσεις. «Αν ποτέ έχουμε μια πραγματική απειλή στο μέλλον, θα είμαστε σε θέση να επιλέξουμε την καλύτερη τεχνική», δήλωσε ο Martino.

Mε πληροφορίες από The Guardian