Ζαχαράκη: Σχέδιο αντιμετώπισης του στεγαστικού αποκλεισμού και «διάσωσης» του πληθυσμού της χώρας

Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, κ. Σοφία Ζαχαράκη, παρουσίασε τους άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση του στεγαστικού και δημογραφικού προβλήματος της χώρας.

Πρόκειται, όπως θα δούμε, για κεντρικές πολιτικές παρεμβάσεις στους δύο ευαίσθητους τομείς της στέγασης και του πληθυσμού της χώρας.

Άμεσες παρεμβάσεις στη στέγαση

Είναι γνωστό πως η ζήτηση για στέγη παραμένει στα ύψη, γιατί, παρά τη μείωση του πληθυσμού της χώρας, ο αριθμός των νοικοκυριών αυξάνεται ταχύτατα για μια σειρά από κοινωνικούς λόγους. Και επειδή τα ολοένα και περισσότερα νοικοκυριά κάπου θα πρέπει να στεγάζονται, πρέπει να υπάρχει αντίστοιχος αριθμός σπιτιών. Ας μην παραλείψουμε και το ενδιαφέρον από το εξωτερικό. Όχι κατ’ ανάγκη αυτό που συνδέεται με τη «χρυσή βίζα». Διότι πολλοί ξένοι ενδιαφέρονται να αγοράσουν «φθηνό ακίνητο» στην Ελλάδα (λουκούμι παραμένουν οι τιμές ακινήτων στην Ελλάδα, ειδικά για τους Αμερικανούς και τους Βορειοευρωπαίους ενδιαφερόμενους) είτε για να στεγαστούν μετά τη συνταξιοδότηση, είτε για να εξασφαλίσουν ένα πρόσθετο εισόδημα.

Σήμερα, βρισκόμαστε στο σημείο οι τιμές των ακινήτων να έχουν αυξηθεί περίπου κατά 70% σε σχέση με τα χαμηλά του 2017 και το ανοδικό ράλι να συνεχίζεται καθώς οι πληθωριστικοί λόγοι δεν έχουν εκλείψει. Οι έρευνες αναφέρουν έλλειψη περίπου 200.000 ακινήτων, η οποία με τον έναν ή το άλλο τρόπο θα πρέπει να καλυφθεί καθώς όσο η ζήτηση παραμένει ανικανοποίητη, η πίεση στο σύστημα δεν εκτονώνεται. Προφανώς, ένας τέτοιος αριθμός δεν μπορεί καλυφθεί από τη μια στιγμή στην άλλη, καθώς απαιτούνται πόροι πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ. Γι’ αυτό, η κυβέρνηση επιλέγει ένα πολυεπίπεδο πρόγραμμα, το οποίο αποσκοπεί στη σταδιακή επίλυση.

Πιο συγκεκριμένα, τους άξονες πολιτικής του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας παρουσίασε στη συνεδρίαση της Επιτροπής Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) η υπουργός Σοφία Ζαχαράκη. Ειδικότερα, η υπουργός παρουσίασε τους βασικούς άξονες, στόχους και δράσεις του Εθνικού Σχεδίου της Στεγαστικής Πολιτικής.

Σε ό,τι αφορά λοιπόν στο Στεγαστικό, η κυρία Ζαχαράκη παρουσίασε όλα τα προγράμματα Στεγαστικής Πολιτικής, που είτε είναι σε εξέλιξη ή θα δρομολογηθούν.

Ειδική αναφορά έγινε στο πρόγραμμα «Κοινωνική Στέγαση για τις πλέον ευάλωτες ομάδες», προϋπολογισμού 1.642.628 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος του προγράμματος είναι η αντιμετώπιση του στεγαστικού αποκλεισμού ευάλωτων ομάδων. Οι δικαιούχοι είναι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού που απειλούνται από / ή βιώνουν έλλειψη στέγης.

Το πιλοτικό έργο περιλαμβάνει την ανακαίνιση και ένταξη μέρους του αδρανούς στεγαστικού αποθέματος σε ένα σχήμα οικονομικά προσιτής ενοικιαζόμενης κατοικίας. Θα λάβει χώρα σε Αθήνα με την ανακαίνιση 70 διαμερισμάτων, και φορέας υλοποίησης είναι η δημοτική Εταιρία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών. Στη Θεσσαλονίκη θα ανακαινιστούν 30 διαμερίσματα σε συνεργασία με την ΜΑΘ Α.Ε., τα οποία όμως θα προκύψουν πρωτευόντως από το δημοτικό και δημόσιο στεγαστικό απόθεμα. Έχει συσταθεί Ομάδα Εργασίας, η οποία επεξεργάζεται τα κριτήρια του προγράμματος. Στόχος είναι να επεκταθεί αντίστοιχο πρόγραμμα και σε άλλους δήμους που διαθέτουν δημοτικό στεγαστικό απόθεμα.

Σε ό,τι αφορά στο πρόγραμμα Στέγασης Δημοσίων Υπαλλήλων η κυρία Ζαχαράκη ανέφερε ότι έχει συσταθεί ομάδα εργασίας, με σκοπό την καταγραφή ακινήτων σε δήμους και περιφέρειες με έντονο στεγαστικό έλλειμμα (π.χ. ορεινές, ημιορεινές, παραμεθόριες και νησιωτικές) για τη στέγαση δημοσίων υπαλλήλων (κυρίως εκπαιδευτικών, ιατρικού -νοσηλευτικού προσωπικού, σωμάτων ασφαλείας και λοιπού εποχικού προσωπικού). Τόνισε δε πως θα υπάρξει επικέντρωση στους νησιωτικούς δήμους και στις ορεινές περιοχές, κυρίως για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των εκπαιδευτικών και του νοσηλευτικού προσωπικού.

Η υπουργός σημείωσε ότι ήδη έχουν συγκεντρωθεί και καταγραφεί σε συνεργασία µε την ΕΕΤΑΑ ακίνητα σε δήμους και περιφέρειες µε έντονο στεγαστικό έλλειμμα. Ανέφερε ότι φέτος οι ανάγκες στέγασης δασκάλων, γιατρών κ.λπ. σε 31 νησιωτικούς δήμους ανέρχονται σε 3.086. Οι μεγαλύτερες ανάγκες αφορούν τη Σαντορίνη όπου ζητείται στέγη για 464 ανθρώπους ενώ οι μικρότερες στο Ληξούρι και συγκεκριμένα 4.

Η παρέμβαση της κ. Ζαχαράκη για την αντιμετώπιση του δημογραφικού

Όπως προαναφέρθηκε, η χώρα μας δεν αντιμετωπίζει μόνο ζήτημα στέγης, αλλά και οξύ δημογραφικό πρόβλημα.

Ενδεικτικά, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται «σταθερά και με συνέπεια» τα τελευταία χρόνια και η υπογεννητικότητα αποτελεί την μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει η χώρα μας στο μέλλον. Το θέμα είναι γνωστό, οι αιτίες το ίδιο, η επιστημονική κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και παραθέτει δυσοίωνα στοιχεία για το μέλλον.

Το φαινόμενο της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα καθώς και η γήρανση του πληθυσμού είναι ένα γεγονός, το οποίο εξελίσσεται αδιάκοπα τα τελευταία 35-40 χρόνια. Το 2022 η χώρα μας κατέγραψε τον χαμηλότερο αριθμό γεννήσεων σε 92 χρόνια.

Η Ελλάδα, μάλιστα, έχει από τους χαμηλότερους ρυθμούς γεννήσεων στην Ευρώπη, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι ορισμένα χωριά δεν έχουν καταγράψει ούτε μία γέννηση εδώ και χρόνια.

Μπροστά σε αυτή τη δυσμενή εξέλιξη το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας δεν παραμένει αδρανές και άβουλο.

Συγκεκριμένα,  αναφορικά με το δημογραφικό, για την υλοποίηση των οποίων θα διατεθούν 20 δισ. ευρώ μέχρι το 2035, η υπουργός ανακοίνωσε 17 άμεσες δράσεις που προωθεί το υπουργείο, μεταξύ των οποίων και αυτές που εμπλέκονται ή αφορούν άμεσα τους δήμους.

Ανάμεσα σε αυτές τις δράσεις κυρίαρχη θέση καταλαμβάνουν η αύξηση της χρηματοδότησης του προγράμματος «Νταντάδες της Γειτονιάς» κατά 100 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και η επέκτασή του από το πρώτο τρίμηνο του 2025 σε όλους τους δήμους.

Η συμμετοχή και των δήμων στο νέο πρόγραμμα «Αύξησης Θέσεων βρεφονηπιακών σταθμών» προϋπολογισμού 70 εκατ. ευρώ για 20 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας σε υπάρχοντες και νέους παιδικούς σταθμούς.

Η αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων για vouchers καθώς και διεύρυνση ωραρίου βρεφονηπιακών σταθμών.

Η συνέχιση της λειτουργίας και ενίσχυση των Κέντρων Κοινότητας των δήμων, καθώς παίζουν σημαντικό ρόλο με τη διασύνδεσή τους με τον ΟΠΕΚΑ, ενώ ευνοϊκή φορολόγηση οικειοθελών παροχών – φοροαπαλλαγή των voucher για βρεφονηπιακούς σταθμούς.