Πόσο εφικτό είναι να «αποσυναρμολογήσει» την Google το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ

Οι φορείς ανταγωνισμού του Μπάιντεν θέλουν «ιστορικές» αλλαγές στην Google, αλλά οι δικαστές και η μελλοντική προεδρική πολιτική θα μπορούσαν ενδεχομένως να υπονομεύσουν τα σχέδιά τους. Πόσο εφικτό είναι τελικά να «αποσυναρμολογήσει» το υπουργείο Δικαιοσύνης την Google, αναλύει το POLITICO.

Η πρόταση – ορόσημο του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ για τη διάλυση του μονοπωλίου αναζήτησης της Google δίνει το πρώτο σαφές μήνυμα για το πώς η επιταχυνόμενη αντιμονοπωλιακή προσπάθεια της Ουάσινγκτον θα μπορούσε να κόψει τα φτερά των γιγάντων της Μεγάλης Τεχνολογίας. Αναδεικνύει επίσης, πολιτικά ερωτήματα σχετικά με το πόσο καιρό θα ασκηθεί πίεση.

Σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές που στοχεύουν τις ίδιες επιχειρήσεις, οι εκτελεστικοί φορείς του προέδρου Τζο Μπάιντεν «γκρεμίζουν τους φράχτες», προτείνοντας μια ριζική αναδιάρθρωση του τρόπου λειτουργίας της Google αντί να επιβάλλουν στην εταιρεία πρόστιμα.

«Αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι το εύρος της πρότασης», δήλωσε η Χριστίνα Σαφάρα, συνιδρύτρια του Competition Research Policy Network και σύμβουλος των ρυθμιστικών αρχών και των εναγόντων που κυνηγούν την Google και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Η πρόταση του υπουργείου Δικαιοσύνης, που κατατέθηκε αργά το βράδυ της Τρίτης (8/10), έρχεται μετά τη διαπίστωση δικαστή τον Αύγουστο ότι η εταιρεία μονοπωλεί παράνομα τις αγορές διαδικτυακής αναζήτησης και διαφήμισης.

Τα πιθανά διορθωτικά μέτρα που προτείνει η κυβέρνηση είναι σαρωτικά: Από περιορισμούς στις νέες συμφωνίες με κατασκευαστές τηλεφώνων ή υπολογιστών έως περιορισμούς στη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης, ακόμη και πλήρη αναδιάρθρωση, – σχεδόν τα πάντα είναι υπό εξέταση -, ενώ η τελική πρόταση αναμένεται στα τέλη του επόμενου μήνα.

Καθώς όμως οι αρχές επιβολής του ανταγωνισμού της Αμερικής εντείνουν τον αγώνα τους με τις κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας – την Apple, την Amazon και τη Meta να αντιμετωπίζουν επίσης αγωγές, ενώ η Google έχει εμπλακεί σε μια ξεχωριστή μάχη με το υπουργείο Δικαιοσύνης – αναμένεται να συναντήσουν μια σειρά από εμπόδια.

Η δίκη της Google, αντιμετωπίζει μια μακρά σειρά από ημερομηνίες κατάθεσης, δικαστικές ακροάσεις και πιθανές αμφισβητήσεις που θα παρασύρουν τις όποιες ουσιαστικές αλλαγές για χρόνια. Και όλες οι υποθέσεις θα μπορούσαν να συναντήσουν δύσπιστους δικαστές που ανησυχούν για υπερβολικά επεμβατικά μέτρα αντιμετώπισης της μονοπωλιακής δύναμης.

Η στάση Χάρις και Τραμπ 

Με μια νέα διοίκηση έτοιμη να αναλάβει το Λευκό Οίκο το επόμενο έτος, η προεδρική πολιτική θα μπορούσε επίσης να υπονομεύσει οποιαδήποτε ευρύτερη πίεση κατά των τεχνολογικών κολοσσών. Η αντιπρόεδρος Καμάλα Χάρις και ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δέχονται αμφότεροι πιέσεις για να αντικαταστήσουν τους σκληρούς αντιμονοπωλιακούς εκτελεστές του Μπάιντεν – ιδίως την πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου Λίνα Καν.

«Κανένας από τους δύο υποψηφίους δεν ήταν πολύ ξεκάθαρος σχετικά με τις αντιμονοπωλιακές προτεραιότητές του», δήλωσε η Ρεβέκκα Άλενσγορθ, ειδική σε θέματα αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας στη Νομική Σχολή του Vanderbilt.

Εκπρόσωποι της εκστρατείας της Χάρις αρνήθηκαν να σχολιάσουν αν η αντιπρόεδρος υποστηρίζει τη διάσπαση της Google ή αν θα διατηρήσει την αντιμονοπωλιακή στάση του Μπάιντεν σε περίπτωση που εκλεγεί πρόεδρος.

Από την άλλη, ο εκπρόσωπος του Τραμπ, Στίβεν Τσιούνγκ, δήλωσε ότι ενώ το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει συγκεντρώσει μια ομάδα ηγεσίας για τη μετάβαση, «οι επίσημες συζητήσεις για το ποιος θα υπηρετήσει σε μια δεύτερη κυβέρνηση Τραμπ [είναι] πρόωρες».

Οι πιθανές επιπτώσεις στον τομέα της τεχνολογίας 

Είναι πιθανό οι λεπτομέρειες να αλλάξουν καθώς το υπουργείο Δικαιοσύνης θα οριστικοποιεί τα αιτήματά του τον επόμενο μήνα. Αλλά η επιθετική πρότασή του να μειώσει το μέγεθος της Google θεωρείται ήδη από τους ειδικούς σε θέματα αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας ως ένα μήνυμα για το τι θα μπορούσε να έρθει για τη μεγάλη τεχνολογία – με τις αντιμονοπωλιακές αρχές της Αμερικής να είναι όλο και πιο πρόθυμες να κάνουν ισχυρές επιθέσεις στις πιο ισχυρές εταιρείες του πλανήτη.

Ο Φλόριαν Έντερερ, οικονομολόγος του Πανεπιστημίου της Βοστόνης που ειδικεύεται στην πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε ότι η προσωρινή πρόταση για την απόσχιση βασικών προϊόντων της Google, όπως το Chrome ή το Android, «θα σηματοδοτήσει μια ιστορική στιγμή στην [ψηφιακή] επιβολή της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας». Είπε ότι μια τέτοια διάσπαση «θα μπορούσε να έχει βαθιές οικονομικές επιπτώσεις, όχι μόνο για την Google αλλά και για το ευρύτερο οικοσύστημα τεχνολογίας».

Η Σαφάρα τη χαρακτήρισε «μακριά από την ευρωπαϊκή προσέγγιση», την οποία διατύπωσε ως υπερβολικά προσεκτική.

«Το γεγονός ότι η επιβολή της νομοθεσίας στις ΗΠΑ έφτασε σε αυτό το σημείο μέσα σε πέντε χρόνια, αποτελεί απόδειξη ότι η αντιμονοπωλιακή νομοθεσία αφορά κυρίως τη στάση και τη δυναμική και ότι οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να συμμαζεύονται», δήλωσε η Σαφάρα.

H στάση της Google

Εκτός από το υπουργείο Δικαιοσύνης, στην υπόθεση αναζήτησης της Google συμμετείχαν και οι γενικοί εισαγγελείς δεκάδων πολιτειών. Σε ανακοίνωσή της, η Google επιτέθηκε στις «ριζοσπαστικές και σαρωτικές προτάσεις» του υπουργείου και προειδοποίησε για «ακούσιες συνέπειες» – συμπεριλαμβανομένης της αποδυνάμωσης της ιδιωτικής ζωής των καταναλωτών, της κατάρρευσης δημοφιλών προϊόντων της Google και της μείωσης της αμερικανικής καινοτομίας στην Τεχνητή Νοημοσύνη «σε μια κρίσιμη στιγμή».

Το λόμπι της τεχνολογίας επανέλαβε σε μεγάλο βαθμό τα παράπονα της Google. Ο Κρις Μορ, πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανίας Λογισμικού και Πληροφορικής, ανέφερε σε δήλωσή του την Τετάρτη ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης «επιδιώκει να τιμωρήσει την Google για τη συνεχή καινοτομία της» και ότι η πρότασή του «θα καταστήσει το διαδίκτυο λιγότερο ασφαλές για τους Αμερικανούς, θα «γονατίσει» την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και θα υπονομεύσει τα ευρύτερα εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ».

Η Google σημείωσε ότι η πρόταση της Τρίτης είναι «η αρχή μιας μακράς διαδικασίας». Η εταιρεία δεσμεύτηκε να απαντήσει στα τελικά διορθωτικά μέτρα και σχεδιάζει να ασκήσει έφεση κατά της υποκείμενης απόφασης ότι έχει παράνομο μονοπώλιο, μια διαδικασία που πιθανότατα θα χρειαστεί χρόνια για να επιλυθεί πλήρως.

Είναι πιθανό ότι οι αντιμονοπωλιακοί φορείς του υπουργείου Δικαιοσύνης θα υποχωρήσουν τελικά από τη διάσπαση της Google ή θα απαιτήσουν ακόμη πιο επιθετικά διορθώσεις του μονοπωλίου της Google.

Η Άλενσγόρθ δήλωσε ότι πολλά από τα αιτήματα του υπουργείου ήδη «ξεπερνούν τα όρια από την άποψη ότι είναι ισχυρότερα από αυτά που η αντιμονοπωλιακή νομοθεσία έχει επιβάλει, τα τελευταία 40 χρόνια τουλάχιστον, σε υποθέσεις μονοπωλίων». Και αν η υπηρεσία συνεχίσει να πατάει το πόδι της στο γκάζι, είπε, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι ομοσπονδιακοί δικαστές να απορρίψουν τις πιο παρεμβατικές αλλαγές της στην εταιρεία – ειδικά τυχόν σχέδια για την απόσχιση του Android, του Chrome ή του Play.

«Αυτό το θεωρώ πολύ απίθανο να το εγκρίνει ο δικαστής, επειδή οι διασπάσεις θεωρούνται ασυνήθιστα επεμβατική θεραπεία που θα χρειαζόταν ισχυρή αιτιολόγηση», δήλωσε η Άλενσγορθ, επισημαίνοντας ότι ο έλεγχος της Google επί των τριών αυτών προϊόντων είναι σε μεγάλο βαθμό δευτερεύων για τη συγκεκριμένη υπόθεση.

Τα σενάρια με το «νέο» επιτελείο στο Λευκό Οίκο

Οι αντιμονοπωλιακοί φορείς θα βρεθούν επίσης υπό νέα ηγεσία στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο. Ο Τζόναθαν Κάντερ, επικεφαλής του Αντιμονοπωλιακού Τμήματος του οργανισμού, θα παραιτηθεί σχεδόν σίγουρα αν κερδίσει ο Τραμπ και ο πρώην πρόεδρος θα αντιμετωπίσει σημαντικές πιέσεις από τους ορθόδοξους συντηρητικούς να τον αντικαταστήσει με μια πιο ήπια προσέγγιση.

Η Χάρις δέχεται τις δικές της πιέσεις από δισεκατομμυριούχους της τεχνολογίας -συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που χρηματοδοτούν την προεκλογική της εκστρατεία- να απολύσει φορείς επιβολής της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.

«Όλα τα στοιχήματα έχουν χαθεί αν κερδίσει ο Τραμπ», δήλωσε η Σαφάρα, προσθέτοντας ότι είναι επίσης «πραγματικά ασαφές» ποιον θα επιλέξει η Χάρις για να ηγηθεί του υπουργείου Δικαιοσύνης και της αντιμονοπωλιακής του πτέρυγας.

Αλλά άλλοι εμπειρογνώμονες δεν αναμένουν σημαντικές αλλαγές μόλις ο Μπάιντεν εγκαταλείψει το αξίωμά του.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση του μονοπωλίου αναζήτησης της Google, το υπουργείο θα έχει ήδη καταθέσει τα τελικά ένδικα μέσα μέχρι να αναλάβει ένας νέος πρόεδρος, προετοιμάζοντας μια μακρά διαδικασία προσφυγής.

Ο Μπιλ Κόβατσις, πρώην πρόεδρος της FTC και καθηγητής αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου George Washington, δήλωσε ότι υποψιάζεται ότι ο Τραμπ «δεν θα πειράξει» την υπόθεση, η οποία κατατέθηκε αρχικά το 2020, προς το τέλος της διοίκησής του.

«Ο Τραμπ έφερε την υπόθεση της αναζήτησης της Google! Αυτή είναι η δική του υπόθεση», δήλωσε ο Κόβατσιτς. «Δεν του αρέσουν αυτές οι εταιρείες. Δεν έχει καμία συμπάθεια γι’ αυτές. Φαντάζομαι λοιπόν ότι θα έλεγε στο βοηθό του γενικού εισαγγελέα: «Συνεχίστε την καλή δουλειά, με πλήρη ταχύτητα».

Παρά τις φωνές των δισεκατομμυριούχων, ο Κόβατσις δήλωσε ότι η Χάρις είναι επίσης απίθανο να εγκαταλείψει την αγωνιστική προσέγγιση του Μπάιντεν για τη δύναμη της Big Tech στην αγορά.

«Θα πλήρωνε σημαντικό τίμημα αν έκανε οποιαδήποτε υποχώρηση σε αυτές τις μεγάλες, ορατές, υψηλού προφίλ υποθέσεις», δήλωσε ο Κόβατισς. Παρά τα πολλά εμπόδια και τα ανοιχτά ερωτήματα, ο πρώην πρόεδρος της FTC δήλωσε ότι η προκαταρκτική πρόταση της Τρίτης δεν αποτελεί τόσο ένα σημείο αιχμής όσο ένα σημάδι για τα πράγματα που θα έρθουν.

«Θα δώσει αυτοπεποίθηση στους ενάγοντες στις άλλες υποθέσεις ότι μπορούν να επικρατήσουν έναντι μιας τρομερής, κυρίαρχης επιχείρησης σε αυτόν τον τομέα», δήλωσε. «Δείχνει ότι μπορεί να γίνει. Βλέπεις ανθρώπους να σκαρφαλώνουν τα υψηλότερα βουνά και σκέφτεσαι ‘μπορώ κι εγώ να σκαρφαλώσω».