Άγχος και Κατάθλιψη: Οι ψυχικές διαταραχές του Σήμερα

Οι αγχώδεις διαταραχές και η κατάθλιψη αποτελούν δύο από τις πιο κοινές ψυχικές διαταραχές που επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Οι επιπτώσεις αυτών των διαταραχών είναι βαθιές, επηρεάζοντας τη συναισθηματική, γνωστική, σωματική και κοινωνική λειτουργία του ατόμου. Ως κλινικοί ψυχολόγοι, η κατανόηση της φύσης αυτών των διαταραχών, η αναγνώριση των συμπτωμάτων και η χρήση τεκμηριωμένων παρεμβάσεων είναι κρίσιμης σημασίας για την παροχή αποτελεσματικής φροντίδας.

Η συμπτωματολογία των Αγχωδών Διαταραχών περιλαμβάνουν διάφορες καταστάσεις όπως η διαταραχή γενικευμένου άγχους, οι κρίσεις πανικού, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) και η κοινωνική φοβία. Τα κύρια χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν:

1. Επίμονο και υπερβολικό άγχος: Το άτομο βιώνει χρόνια ένταση και ανησυχία για καθημερινές καταστάσεις ή γεγονότα. 2. Σωματικά συμπτώματα: Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν ταχυκαρδία, εφίδρωση, ζάλη, δυσκολία στην αναπνοή και μυϊκή ένταση. 3. Δυσκολία στον ύπνο: Άτομα με άγχος συχνά δυσκολεύονται να κοιμηθούν ή ξυπνούν συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας. 4. Συνεχής ανησυχία για μελλοντικά γεγονότα: Οι ασθενείς έχουν μια συνεχή αίσθηση απειλής ή φόβου για το τι μπορεί να συμβεί.

1. Συναισθηματική αποξένωση: Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα προσέφεραν ευχαρίστηση. 2. Εξάντληση και έλλειψη ενέργειας: Τα άτομα συχνά αισθάνονται εξαντλημένα, ακόμη και μετά από επαρκή ύπνο. 3. Αλλαγές στην όρεξη και στον ύπνο: Μπορεί να παρατηρηθεί αύξηση ή μείωση της όρεξης, καθώς και προβλήματα ύπνου (αϋπνία ή υπερυπνία). 4. Αυτοκαταστροφικές σκέψεις: Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, οι ασθενείς μπορεί να βιώσουν σκέψεις αυτοκτονίας ή αυτοτραυματισμού.

Τι λένε όμως τα στατιστικά? Σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα και την Ευρώπη, οι αγχώδεις διαταραχές και η κατάθλιψη αποτελούν μείζονα ζητήματα δημόσιας υγείας. Στην Ελλάδα περίπου το 8% του ελληνικού πληθυσμού πάσχει από κάποια αγχώδη διαταραχή, ενώ το 4% παρουσιάζει μείζονα κατάθλιψη. Η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας επιδείνωσε την κατάσταση, με αύξηση στα ποσοστά κατάθλιψης, αγχωδών διαταραχών και αυτοκτονικών σκέψεων. Στην Ευρώπη, περίπου το 14% του πληθυσμού πάσχει από αγχώδεις διαταραχές και το 7% από κατάθλιψη, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα ποσοστά αυτά παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις ανάμεσα στις χώρες, με χώρες όπως η Γερμανία και η Σουηδία να καταγράφουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης σε σχέση με άλλες χώρες.

Ποιά ειναι ομως τα αίτια αυτών των διαταραχών; Είναι πολυπαραγοντική και περιλαμβάνει γενετικούς, βιολογικούς, ψυχολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες:

– Γενετικοί παράγοντες: Άτομα με οικογενειακό ιστορικό αγχωδών διαταραχών ή κατάθλιψης έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης των διαταραχών αυτών. – Νευροβιολογικοί παράγοντες: Δυσλειτουργίες στα συστήματα νευροδιαβιβαστών, όπως η σεροτονίνη και η νοραδρεναλίνη, έχουν συσχετιστεί με την ανάπτυξη της κατάθλιψης και του άγχους. – Περιβαλλοντικοί και ψυχοκοινωνικοί παράγοντες: Καταστάσεις όπως η παιδική κακοποίηση, οι τραυματικές εμπειρίες, η παρατεταμένη στρεσογόνος έκθεση και η έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης αυξάνουν τον κίνδυνο.

Αντιμετωπίζονται αυτές οι διαταραχές; ΦΥΣΙΚΑ! Η αντιμετώπιση αυτών των διαταραχών περιλαμβάνει έναν συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας. Ακολουθούν οι κύριες μέθοδοι:

1. Ψυχοθεραπεία: – Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία CBT: Η CBT είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη διαχείριση των αρνητικών σκέψεων και των μηχανισμών ανησυχίας που χαρακτηρίζουν το άγχος και την κατάθλιψη. Εκπαιδεύει τους ασθενείς να αναγνωρίζουν και να τροποποιούν δυσλειτουργικές σκέψεις και συμπεριφορές. – Θεραπεία έκθεσης: Για τις φοβίες και τις κρίσεις πανικού, η θεραπεία έκθεσης βοηθά τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν σταδιακά τα ερεθίσματα που τους προκαλούν άγχος, μειώνοντας την αντίδραση φόβου. – Διαπροσωπική ψυχοθεραπεία (IPT): Χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης και εστιάζει στη βελτίωση των σχέσεων και της κοινωνικής υποστήριξης του ατόμου.

2. Συμπληρωματικές και Εναλλακτικές Θεραπείες: Τεχνικές όπως η γιόγκα, ο διαλογισμός, η προσοχή και η σωματική άσκηση μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης, συμπληρώνοντας τις συμβατικές θεραπείες.

3. Υποστήριξη από την οικογένεια και το κοινωνικό περιβάλλον: Η ύπαρξη ισχυρών δικτύων υποστήριξης μπορεί να μειώσει την ένταση των συμπτωμάτων και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Οι αγχώδεις διαταραχές και η κατάθλιψη αποτελούν σημαντικές ψυχικές διαταραχές που απαιτούν ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αποτελεσματική τους αντιμετώπιση. Η συνειδητοποίηση και η κατανόηση της συμπτωματολογίας, η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση είναι κρίσιμα για την αποκατάσταση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Με την κατάλληλη επιστημονική φροντίδα, πολλοί ασθενείς μπορούν να διαχειριστούν επιτυχώς τα συμπτώματά τους και να επιστρέψουν σε μια λειτουργική και ικανοποιητική καθημερινότητα. Μιλάμε και δεν φοβόμαστε! Η ψυχικές ασθένειες δεν είναι ντροπή!