Μαντόνα: Το βιβλίο της “Sex”, η μεγαλύτερη πολιτική δήλωση της ποπ

Η Μαντόνα, η «βασίλισσα της ποπ» γιορτάζεται και αμφισβητείται, μέσα στα χρόνια, επειδή ξεπερνά τα όρια από τότε που μπήκε στην mainstream πίστα με το άλμπουμ Like A Virgin, το 1984.

Με τη φαντασμαγορική έκδοση του βιβλίου Sex, το 1992, η Μαντόνα ρίσκαρε τα πάντα με ένα προκλητικό φωτογραφικό δοκίμιο σεξουαλικών φαντασιώσεων.

Οι φωτογραφίες μπορεί να εξόργισαν κάποιους, αλλά οι περισσότεροι δεν κατάλαβαν το δεικτικό χιούμορ του έργου.

Γεγονός είναι ότι το βιβλίο Sex της Μαντόνα παραμένει η μεγαλύτερη πολιτική δήλωση της ποπ, η οποία σχεδιάστηκε για να φωτίσει τα σοκαριστικά διπλά πρότυπα της εποχής και η οποία δημιούργησε μια νέα ατζέντα για το δικαίωμα των γυναικών -να παρουσιάζουν τη σεξουαλικότητά τους με την ίδια ανεμελιά και απερισκεψία όπως οι άνδρες.

Η τρελή πορεία της Μαντόνα

Η Μαντόνα δημιούργησε μια καταιγίδα μετά την κυκλοφορία του single Like A Prayer και του συνοδευτικού βίντεο το 1989. Τα singles και τα βίντεο μετά από εκείνη την κυκλοφορία εκτόξευσης, που ήταν το άλμπουμ Like A Prayer είχαν, ωστόσο, παίξει ένα πιο ασφαλές παιχνίδι -το Cherish ήταν μια αναδρομή στον ήχο των κοριτσίστικων γκρουπ της τσιχλόφουσκας της δεκαετίας του ’60 και ποιος θα μπορούσε να φέρει αντίρρηση στα παραθαλάσσια ξεφαντώματα με μαλακό φως που τράβηξε ο αείμνηστος Herb Ritts;

Από την άλλη, το ιδιόρρυθμο άλμπουμ I’m Breathless προετοίμαζε το ρόλο της Μαντόνα στο οικογενειακό blockbuster Dick Tracy με κάτι περισσότερο από ένα συνειδητό πείραμα/πείραγμα και ο άσος του Vogue, η επιτυχία του 1990, επέκτεινε την εκπληκτική σειρά στο No.1 των singles της Μαντόνα στη νέα δεκαετία.

Μια πολιτικο-σεξουαλική ατζέντα της Μαντόνα

Με την ταινία να έχει βγει με ασφάλεια στους κινηματογράφους, υπήρξε μια αξιοσημείωτη αλλαγή στις δημιουργικές ευαισθησίες της Μαντόνα. Αμέσως μετά, η «βασίλισσα της ποπ» φέρεται να μίλησε με τον εκδοτικό οίκο Simon & Schuster για ένα βιβλίο που ετοίμαζε, με τον προσωρινό τίτλο Madonna’s Book Of Erotica & Sexual Fantasies.

Για την κυκλοφορία εκείνο το χειμώνα του The Immaculate Collection -της πρώτης συλλογής επιτυχιών της και πλέον ενός από τους δίσκους με τις μεγαλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών- ηχογράφησε δύο νέα τραγούδια, συμπεριλαμβανομένου του ερωτικά φορτισμένου Justify My Love , το οποίο κατέκτησε την κορυφή των Billboard charts και υποστηρίχθηκε από ένα πρωτοποριακό βίντεο του Γάλλου καινοτόμου σκηνοθέτη Ζαν-Μπατίστ Μοντινό.

Η επιτυχία του φάνηκε να τροφοδοτεί τις φιλοδοξίες της Μαντόνα να προωθήσει μια πολιτικο-σεξουαλική ατζέντα που βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο του δημιουργικού της μανιφέστου.

Συμφωνήθηκε ως ημερομηνία κυκλοφορίας η 21η Οκτωβρίου, με το άλμπουμ Erotica να βγαίνει στα ράφια την προηγούμενη ημέρα

«Σε πειράζει να γδυθείς;», «σε πειράζει να με φιλήσεις;»

Ο φωτογράφος μόδας Στίβεν Μειζέλ είχε τραβήξει το πορτρέτο που εμφανίστηκε στο εξώφυλλο του Like A Virgin και, έχοντας δημιουργήσει ένα από τα καλύτερα εξώφυλλα άλμπουμ της Μαντόνα, συνέχισε να συνεργάζεται μαζί της τις δεκαετίες που ακολούθησαν.

Το 1991, ο Μειζέλ φωτογράφισε μια σειρά από εικόνες της «βασίλισσας της ποπ» για το περιοδικό Rolling Stone, και μέρος του styling για το βιβλίο Sex της Μαντόνα μπορεί να αναχθεί σε αυτή τη συλλογή, η οποία έβαλε τη Μαντόνα κάτω από τη βινιέτα «ένα showgirl των αρχών του 20ού αιώνα με προτίμηση στον ερωτικό πειραματισμό».

Σε συνεργασία με τον Μειζέλ και τον καλλιτεχνικό διευθυντή Φαμπιέν Μπαρόν, η Μαντόνα άρχισε να προσλαμβάνει συνεργάτες για τις φωτογραφήσεις του βιβλίου Sex, με δύο άμεσες ερωτήσεις: «Σε πειράζει να γδυθείς;» και «Σε πειράζει να με φιλήσεις;».

Μια χαρισματική ομάδα υποστηρικτικών παικτών υπέγραψε, μεταξύ των οποίων το σούπερ μόντελ Ναόμι Κάμπελ, οι ράπερ Big Daddy Kane και Vanilla Ice, ο πορνοστάρ Joey Stefano και η σταρ του κινηματογράφου τέχνης Ιζαμπέλα Ροσελίνι.

 To βίντεο κλιπ του Vogue

Τους κανόνες που έπρεπε να τηρήσει ακόμη και η Μαντόνα

Με την ηχογράφηση του άλμπουμ Erotica που ήταν στα σκαριά, υπήρχε μια προφανής ευκαιρία για το εκδοτικό τμήμα της δισκογραφικής εταιρείας της Μαντόνα, Warner Bros, να αναλάβει το πρότζεκτ του Sex book.

Καθώς οι συζητήσεις με τη Simon & Schuster έδωσαν τη θέση τους στις διαπραγματεύσεις με τη Warner Bros, η εταιρεία είχε κάποιους περιορισμούς όσον αφορά το υλικό που ήταν διατεθειμένη να εκδώσει. Η Μαντόνα υπέγραψε κάποιους περιορισμούς όσον αφορά τις λεπτομέρειες του περιεχομένου, αλλά εξακολουθούσε να υπάρχει μεγάλο δημιουργικό περιθώριο σε ό,τι μπορούσε να κυκλοφορήσει.

Είναι σημάδι της δύναμης της Μαντόνα και της εμπιστοσύνης της εταιρείας στις καλλιτεχνικές της επιλογές, ότι ένα τόσο ριψοκίνδυνο πρότζεκτ πήρε το πράσινο φως σε μια σαφώς πιο συντηρητική εποχή.

Τα σχέδια να ονομαστεί το βιβλίο Erotica, σε αντιστοιχία με το άλμπουμ, εγκαταλείφθηκαν, αλλά η Warner Bros φέρεται να επέμεινε ότι το βιβλίο –με τον τίτλο Sex – θα κυκλοφορούσε πριν από τα Χριστούγεννα. Συμφωνήθηκε ως ημερομηνία κυκλοφορίας η 21η Οκτωβρίου, με το άλμπουμ Erotica να βγαίνει στα ράφια την προηγούμενη ημέρα.

Erotica Madonna / Photo: Wikimedia Commons

Η κυκλοφορία: Η εκδοτική αίσθηση

Με αυστηρά μέτρα ασφαλείας, ξεκίνησε η παραγωγή του βιβλίου με κάλυμμα αλουμινίου, με τη φωτογραφία της Μαντόνα σε ηδονική έκφραση. Το εγχείρημα δημιούργησε ένα μπαράζ προσοχής από τον Τύπο, με τους περισσότερους σχολιαστές των μέσων ενημέρωσης να προβληματίζονται για μια τόσο αμφιλεγόμενη κίνηση μέσα στο mainstream της ποπ.

Ωστόσο, κανείς δεν μπορούσε να αρνηθεί την εμπορική επιτυχία του Sex, με 150.000 αντίτυπα του βιβλίου να πωλούνται στις ΗΠΑ από την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας του. Και τα 1,5 εκατομμύρια αντίτυπα της εφάπαξ εκτύπωσης θα πωλούνταν γρήγορα, τοποθετώντας το Sex στο Νο1 των διεθνών λιστών μπεστ σέλερ.

Συνέντευξη της Μαντόνα την εποχή του άλμπουμ Erotica

«Αυτό δεν είναι πορνογραφία»

Το Sex συνοδεύτηκε επίσης από ένα CD με το Erotic, μια trip-hop επανερμηνεία του πιο γνωστού τραγουδιού Erotica, αλλά εν μέσω της διαμάχης που δημιούργησε το βιβλίο, η μουσική της Μαντόνα ήταν το τελευταίο πράγμα που απασχολούσε τον κόσμο.

Ενώ ορισμένοι κριτικοί το κατάλαβαν – η αρθρογράφος του Playboy Kerig Pope είπε: «Έχω δει πολλή πορνογραφία. Αυτό δεν είναι πορνογραφία. Αυτό είναι ένα βιβλίο για το πώς το σεξ εμπλέκεται στην κουλτούρα» – τα ταμπλόιντ είχαν μια διχαστική ματιά: μια βρετανική εφημερίδα δημιούργησε ως γνωστόν μια «στήλη ελεύθερη από τη Μαντόνα», ενώ συνέχιζε να γράφει για τη φασαρία.

Η ιστορία σύντομα έγινε μια συλλογική εξαπόλυση οργής κατά της ιδέας του βιβλίου και σχεδόν καθόλου για το τι προσπαθούσε να πει η Μαντόνα. Μια σειρά από διαφημιστικές δεσμεύσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας συνέντευξης στη βρετανική τηλεόραση με τον Τζόναθαν Ρος, ήταν εύθραυστες και συγκρουσιακές, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τα μεταγενέστερα singles του Erotica, όπως το Deeper And Deeper και το Rain, να μπουν στο βρετανικό Top 10.

«Είμαι χαρούμενη που υπήρξα πρωτοπόρος»

Με την πάροδο του χρόνου, ο θόρυβος καταλάγιασε. Η Μαντόνα μείωσε τα σεξουαλικά θέματα στη δουλειά της και, αν και χρειάστηκαν μερικά χρόνια, μέχρι το άλμπουμ Ray Of Light του 1998 , η εμπορική και η κριτική τύχη της «βασίλισσας της ποπ» ήταν στο ίδιο επίπεδο.

Με τον καιρό, το άλμπουμ Erotica θα επανεκτιμηθεί και πολλοί καλλιτέχνες έχουν ακολουθήσει έκτοτε μια παρόμοια καλλιτεχνική στροφή: Η Miley Cyrus είναι ένα προφανές παράδειγμα, ενώ το άλμπουμ της Christina Aguilera το 2002, Stripped, οφείλει τα πάντα στο πρότυπο που έθεσε το Erotica και το βιβλίο Sex.

Το 2000 η Μαντόνα είπε: «Η επανάστασή μου έγινε, αντί για την εφηβεία μου, όταν ήμουν 30 ετών. Ήθελα απλά να πω: “Μη μου λες τι να κάνω επειδή είμαι κορίτσι. Μην μου λέτε ότι δεν μπορώ να είμαι σεξουαλική και έξυπνη ταυτόχρονα”. Είμαι περήφανη για τον τρόπο που ενήργησα, γιατί δημιούργησε ένα προηγούμενο και έδωσε στις γυναίκες την ελευθερία να εκφράζονται. Είμαι χαρούμενη που υπήρξα πρωτοπόρος».

Πηγή: in.gr–Έφη Αλεβίζου