Σύνοδος κορυφής BRICS: Τα Αραβικά Εμιράτα κάνουν το ντεμπούτο τους ως μέλη

Οι χώρες του Κόλπου θα επιδιώξουν να διαπραγματευτούν έναν μεγαλύτερο ρόλο για τις ίδιες στην επερχόμενη συνάντηση των BRICS στη Ρωσία, η οποία είναι η πρώτη που πραγματοποιείται μετά την ένταξη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Ιράν στην ομάδα.

Οι δύο χώρες είναι μεταξύ έξι νέων κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Αργεντινής, της Αιγύπτου και της Αιθιοπίας, που προσχώρησαν στην ομάδα τον Ιανουάριο. Η Σαουδική Αραβία, η οποία επίσης προσκλήθηκε να συμμετάσχει, έχει υιοθετήσει μια στάση αναμονής για την ένταξή της στο μπλοκ των αναδυόμενων χωρών, το οποίο έχει αποκτήσει δημοτικότητα μεταξύ αρκετών χωρών του Παγκόσμιου Νότου.

Η φετινή συνάντηση πραγματοποιείται στις 22-24 Οκτωβρίου στο Καζάν, πρωτεύουσα της Δημοκρατίας του Ταταρστάν, στη Ρωσία. Στη συνάντηση, η οποία φιλοξενείται από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, θα συμμετάσχουν αρκετοί παγκόσμιοι ηγέτες, όπως ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

Συμμετοχή του Κόλπου

Ενώ ο πρόεδρος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ αναμένεται να παραστεί στη συνάντηση στο Καζάν, ο κυβερνήτης της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των αρχηγών κρατών που έδωσε στη δημοσιότητα το Κρεμλίνο. Η Ρωσία επιβεβαίωσε τη συμμετοχή του Σαουδάραβα υπουργού Εξωτερικών πρίγκιπα Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν στη θέση του.

Ο Αλί Σιχάμπι, ένας Σαουδάραβας σχολιαστής που βρίσκεται κοντά στη βασιλική αυλή, επιβεβαίωσε ότι ο πρίγκιπας Μοχάμεντ δεν θα παραστεί.

Η συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας στους BRICS «βρίσκεται ακόμη υπό συζήτηση», δήλωσε ο Σιχάμπι στο Al-Monitor.

Η συνάντηση θα παρακολουθείται με αγωνία από παγκόσμιες δυνάμεις όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες – οι οποίες είναι επιφυλακτικές για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας μεταξύ των κρατών του Κόλπου – καθώς και από μια “λεγεώνα” αναδυόμενων οικονομιών που θα ήθελαν μια θέση στο τραπέζι.

Η Σαουδική Αραβία «δέχεται σημαντικές πιέσεις» από την Ουάσινγκτον να περιορίσει τη συμμετοχή της στους BRICS, δήλωσε ο Ρατζίβ Μπάτια, πρώην Ινδός διπλωμάτης και ανώτερος συνεργάτης του think tank Gateway House με έδρα τη Βομβάη.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο πρόεδρος των οποίων πραγματοποίησε την εναρκτήρια επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο στις 23 Σεπτεμβρίου, έχουν καταφέρει να βαδίσουν σε μια λεπτή γραμμή μεταξύ της διατήρησης των σχέσεών τους με τις ΗΠΑ και της συνέχισης της διεύρυνσης του πεδίου των σχέσεών τους με την Κίνα μέσω οικονομικών δεσμών.

Εναλλακτική λύση για το δολάριο

Στην ετήσια συνάντηση των BRICS θα τεθούν επί τάπητος θέματα κεντρικής σημασίας για την κοσμοθεωρία της Ρωσίας και της Κίνας, όπως η ανάπτυξη ενός νομίσματος των BRICS που θα αμφισβητήσει την κυριαρχία του δολαρίου.

Τα κράτη του Κόλπου, τα οποία έχουν τα νομίσματά τους συνδεδεμένα με το δολάριο, είναι απίθανο να αόδεχτούν την ιδέα, δήλωσε ο Μπάτια στο Al-Monitor.

Η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία «θέλουν ένα είδος σταθμισμένου νομίσματος των BRICS που βασίζεται σε ένα “καλάθι” νομισμάτων», είπε.

Τα κράτη του Κόλπου παρακολουθούν επίσης με επιφυλακτικότητα καθώς οι χώρες BRICS σταθμίζουν τις αιτήσεις σχεδόν 34 χωρών που θα ήθελαν να γίνουν μέλη της ομάδας. Η Μαλαισία, η Τουρκία και η Ταϊλάνδη είναι μεταξύ των χωρών που επιδιώκουν να γίνουν μέλη των BRICS.

«Τα υπάρχοντα 10 μέλη θα αποφασίσουν με συναίνεση για το ποια ομάδα – η επόμενη ομάδα των πέντε, επτά ή δέκα χωρών – θα γίνει δεκτή ως μέλος», δήλωσε ο Μπάτια.

Επέκταση της επιρροής

Τα βασικά μέλη των BRICS έχουν προσπαθήσει να τοποθετήσουν την ομάδα ως εναλλακτική λύση για τις αναδυόμενες οικονομίες έναντι της G7. Η αποδοχή περισσότερων μελών αποτελεί μέρος της στρατηγικής του Πούτιν και του Σι για την επέκταση των BRICS και τη διεύρυνση της παγκόσμιας επιρροής τους.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κατάφεραν να διαδραματίσουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στο πλαίσιο των BRICS, βοηθώντας στη διαμεσολάβηση για την ανταλλαγή κρατουμένων μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Περίπου 190 κρατούμενοι απελευθερώθηκαν τον Οκτώβριο, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε 2.184 μέχρι στιγμής φέτος.

Τα ΗΑΕ έχουν επίσης σφυρηλατήσει στενότερες σχέσεις με την Ινδία, ιδρυτικό μέλος των BRICS, μετά την επίσκεψη του πρίγκιπα διαδόχου του Άμπου Ντάμπι στην Ινδία τον Σεπτέμβριο, όπου συζητήθηκε για πρώτη φορά η πυρηνική συνεργασία.

“Απόψυξη” σχέσεων Ινδίας-Κίνας

Πριν από τη συνάντηση, οι γείτονες και αντίπαλοι Ινδία και Κίνα κατέληξαν σε συμφωνία για τη θέσπιση πρωτοκόλλων περιπολίας στα κοινά τους σύνορα μήκους 3.488 χιλιομέτρων (2.167 μιλίων). Οι σχέσεις μεταξύ των δύο ασιατικών δυνάμεων είχαν παγώσει μετά τον θάνατο είκοσι Ινδών και τεσσάρων Κινέζων στρατιωτών στα σύνορα το 2020.

Η Ινδία, η οποία λαμβάνει σοβαρά υπόψη της τον περιφερειακό της ρόλο στο πλαίσιο των BRICS, συμμετείχε σε συνάντηση του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης στο Πακιστάν στις 15 Οκτωβρίου. Ήταν η πρώτη φορά που μια ινδική αντιπροσωπεία εξωτερικών υποθέσεων επισκέφθηκε το Πακιστάν εδώ και σχεδόν εννέα χρόνια και ήταν ενδεικτική της σχέσης εργασίας της Ινδίας και της Κίνας μέσω διαφόρων περιφερειακών οργανισμών, όπως η SCO και οι BRICS.

Η συνάντηση στη Ρωσία προκάλεσε επίσης ανησυχίες μεταξύ των παγκόσμιων παρατηρητών σχετικά με τον ρόλο που διαδραματίζουν η Ινδία, η Κίνα και οι σύμμαχοί της στην εξομάλυνση της εικόνας της Μόσχας μετά την εισβολή της στην Ουκρανία το 2022.

Το Ιράν επιδιώκει «συμβολικά» κέρδη

Ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν θα συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής των BRICS – την πρώτη του από τότε που ανέλαβε πρόεδρος τον Ιούλιο. Συμμετέχοντας εμφανώς στη σύνοδο κορυφής των BRICS, το Ιράν επιδιώκει να δείξει ότι δεν είναι απομονωμένο, παρά τις δυτικές κυρώσεις, σύμφωνα με έναν εμπειρογνώμονα.

«Σε αυτό το σημείο, οι Ιρανοί ενδιαφέρονται κυρίως για ό,τι μπορούν να πάρουν μαζί τους από συμβολική άποψη, υποδεικνύοντας στο ιρανικό κοινό και στο διεθνές ακροατήριο ότι το Ιράν δεν είναι απομονωμένο – ότι έχει φίλους και εταίρους με τους οποίους μπορεί να συνεργαστεί», δήλωσε στο Al-Monitor ο Άλεξ Βατάνκα, διευθυντής του ιρανικού προγράμματος του Middle East Institute.

Ο Άλεξ Βατάνκα επεσήμανε για τον σκοπό αυτό τη συμμετοχή του Ιράν στους BRICS και στον SCO. Το Ιράν προσχώρησε στη Ρωσία και την Κίνα στον SCO την περασμένη εβδομάδα.

«Αν το Ιράν ήταν εντελώς απομονωμένο, δεν θα ήταν μέλος», δήλωσε ο Βατάνκα σχετικά με τη συμμετοχή τους στις ομάδες. «Ως μια μεσαίου μεγέθους δύναμη, που αντιμετωπίζει εδώ και καιρό κυρώσεις και πιέσεις από τη Δύση, το Ιράν μπορεί τουλάχιστον να χρησιμοποιήσει την εμφάνισή του στη σύνοδο κορυφής για να πει ότι αυτές οι δυτικές πολιτικές απέτυχαν».

Ο Βατάνκα δήλωσε ότι είναι «πολύ νωρίς» για να πούμε ποια απτά οφέλη έχει αποκομίσει το Ιράν από την ένταξή του στους BRICS.

«Η συμμετοχή στους BRICS, από σήμερα, δεν έχει αποτελέσει οικονομικό σωσίβιο για το Ιράν», είπε. «Η ένταξη του Ιράν του δίνει ελπίδα όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη ικανότητα να αποκτήσει εταίρους με τους οποίους μπορεί να συνεργαστεί οικονομικά». 

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί δήλωσε στο επίσημο πρακτορείο ειδήσεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας το Σάββατο ότι ο Πεζεσκιάν θα έχει διμερείς συναντήσεις με τους ομολόγους του από τα κράτη μέλη των BRICS στη σύνοδο κορυφής. Το Ιράν επιδιώκει επίσης να συνεργαστεί με άλλες χώρες προκειμένου να τερματιστεί η «επιθετικότητα» του Ισραήλ στη Γάζα και τον Λίβανο, σύμφωνα με τον Αραγτσί. 

«Αυτό ήταν το πιο κρίσιμο καθήκον που έπρεπε να επιτευχθεί στην περιοχή, η προώθηση της κοινής κατανόησης και της ανησυχίας για τις πολιτικές του ισραηλινού καθεστώτος», δήλωσε.

Πηγή:Al Monitor, Militaire