Κάρολος Γ’: Η θητεία του θα σημάνει το τέλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας;

Αυτή την εβδομάδα, ο βασιλιάς Κάρολος Γ’ και ο πρωθυπουργός του, Κιρ Στάρμερ, θα φιλοξενήσουν 55 χώρες στη Σαμόα για τη Συνάντηση Αρχηγών Κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας (CHOGM), μια διετή συγκέντρωση ηγετών κρατών από όλα τα σημεία της βρετανικής αυτοκρατορίας.

Αλλά μια ματιά στη φετινή λίστα καλεσμένων υπογραμμίζει πώς η δύναμη του Βρετανού μονάρχη δεν είναι αυτή που ήταν.

Ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι και ο Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Σίριλ Ραμαφόζα, δύο από τους πιο ισχυρούς αρχηγούς κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας που κανονικά θα ήταν παρόντες, σχεδιάζουν να παρακάμψουν τη φετινή σύνοδο κορυφής υπέρ των BRICS – μια ξεχωριστή συγκέντρωση μεγάλων αναπτυσσόμενων χωρών που φιλοξενείται από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στο Καζάν, όπου παρευρίσκεται και ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη The Royal Family (@theroyalfamily)

Η Σρι Λάνκα, η οποία υποβάλλει αίτηση για ένταξη στους BRICS αυτή την εβδομάδα, δεν στέλνει ούτε τον πρωθυπουργό της ούτε τον υπουργό Εξωτερικών στη Σαμόα, σύμφωνα με δήλωση αξιοματούχου της Ύπατης Αρμοστείας στο Λονδίνο.

Ούτε καν ο Καναδάς, στενός σύμμαχος του Ηνωμένου Βασιλείου και μέλος του ισχυρού δικτύου ανταλλαγής πληροφοριών «Five Eyes», δεν θα στείλει τον πρωθυπουργό ή τον υπουργό Εξωτερικών του στη συνάντηση CHOGM. Επικεφαλής της αντιπροσωπείας της θα είναι ο Ύπατος Αρμοστής της Οτάβα στο Ηνωμένο Βασίλειο, επιβεβαίωσε Καναδός αξιωματούχος.

Ακόμη και το ταξίδι του ίδιου του Στάρμερ συντομεύθηκε, αν και είναι το πρώτο του στις πρώην αποικίες της Βρετανίας στο νότιο ημισφαίριο. Ένας κυβερνητικός αξιωματούχος του Ηνωμένου Βασιλείου επιβεβαίωσε ότι ο Πρωθυπουργός ακύρωσε μια στάση στην Αυστραλία, καθώς οι βοηθοί του φοβήθηκαν ότι θα τον κρατούσε στο εξωτερικό για πάρα πολύ καιρό πριν από την παρουσίαση ενός κομβικού πακέτου κρατικών δαπανών στο Λονδίνο την επόμενη εβδομάδα.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στην 28ωρη πτήση του προς τη Σαμόα το απόγευμα της Τρίτης, ο Στάρμερ εμφανίστηκε με καλή διάθεση. Επεσήμανε ωστόσο τον εξαντλητικό χρόνο πτήσης για να παρευρεθεί στη σύνοδο κορυφής. Το ταξίδι των 9.400 μιλίων είναι μακράν το μεγαλύτερο από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιούλιο.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη The Royal Family (@theroyalfamily)

«Όχι ο βασιλιάς μου»

Ο Κάρολος, επίσημα ο επικεφαλής της Κοινοπολιτείας, παραμένει ο βασιλιάς 14 εθνών εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά και εδώ υπάρχει πρόβλημα τα νησιά Μπαρμπάντος έγιναν δημοκρατία το 2021, ενώ η Τζαμάικα σχεδιάζει να ακολουθήσει το παράδειγμά τους τον επόμενο χρόνο.

Η συζήτηση ξέσπασε ξανά τη Δευτέρα, όταν μία αυτόχθονη γερουσιαστής επιτέθηκε στον Κάρολο στην Αυστραλία, φωνάζοντας επανειλημμένα «όχι ο βασιλιάς μου» και απαιτώντας: «Δώσε μας ό,τι μας έκλεψες – τα κόκαλά μας, τα κρανία μας, τα μωρά μας, τους ανθρώπους μας».

Προς το παρόν, οι φιλοδοξίες των περισσότερων βασιλείων να γίνουν δημοκρατία «συχνά συζητούνται, αλλά σπάνια υλοποιούνται», δήλωσε ο Harshan Kumarasingham, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Κοινοπολιτειακών Σπουδών.

Η Αυστραλία διέκοψε μια ψηφοφορία νωρίτερα αυτό το έτος, με τους Ρεπουμπλικάνους να χαρακτηρίσουν  το ταξίδι «αποχαιρετιστήρια περιοδεία» του Καρόλου. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση της NewsCorp έδειξε ότι μόνο το 33 τοις εκατό των Αυστραλών ήθελε να ζήσει σε μια δημοκρατία.

Το γραπτό σύνταγμα της Αυστραλίας απαιτεί διπλή πλειοψηφία σε εθνικό και πολιτειακό επίπεδο σε δημοψήφισμα για την ενεργοποίηση της αλλαγής. Ο Τζορτζ Μπράντις, πρώην ύπατος αρμοστής της Αυστραλίας στο Ηνωμένο Βασίλειο και μοναρχικός, υποστηρίζει ότι η όρεξη κόπηκε πέρυσι, όταν ένα δημοψήφισμα απέτυχε να αλλάξει το σύνταγμα γύρω από τα δικαιώματα των ιθαγενών, παρόλο που το «ναι» είχε αρχικά μεγάλο προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις.

«Όταν πέθανε η βασίλισσα [η Ελισάβετ Β΄], νομίζω ότι φυσικά τέθηκε το ερώτημα “μήπως είναι καιρός να γίνει η Αυστραλία δημοκρατία;” Αυτή η συζήτηση ουσιαστικά εξαφανίστηκε μέσα σε λίγους μήνες», πρόσθεσε ο Μπράντις. «Ο άνεμος έχει φύγει πραγματικά από τα πανιά του αυστραλιανού ρεπουμπλικανισμού».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη The Royal Family (@theroyalfamily)

Οι επανορθώσεις αγγίζουν τη σύνοδο κορυφής

Η ίδια η Κοινοπολιτεία, που δημιουργήθηκε πριν από 75 χρόνια, δεν δείχνει σημάδια διάλυσης. Παραμένει, θεωρητικά, ένας ανώτατος σύλλογος δικτύωσης για τις μικρές πολιτείες να συναντώνται τακτικά με τη Βρετανία, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και την Ινδία.

Εντυπωσιακά, τα Μπαρμπάντος παρέμειναν στο κλαμπ το 2021 παρά το γεγονός ότι «απέλυσε» τον μονάρχη του ενώ δύο έθνη που προσχώρησαν το 2022 – η Γκαμπόν και το Τόγκο – δεν έχουν ιστορικούς δεσμούς με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ωστόσο φέτος τα μικρότερα μέλη της Κοινοπολιτείας απαιτούν κάτι περισσότερο από καλή θέληση από τους οικοδεσπότες τους.

Πολλά έθνη της Καραϊβικής βρήκαν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν την προετοιμασία της συνόδου κορυφής για να ζητήσουν αποζημιώσεις από τη Βρετανία για την κληρονομιά της δουλείας, με τον πρωθυπουργό των Μπαχάμες, Φίλιπ Ντέιβις να αποκαλεί το CHOGM το ιδανικό φόρουμ για να «σημειωθεί πρόοδο». Το ζητούμενο είναι αν στο ανακοινωθέν της συνόδου περιλαμβάνεται μια «επανορθωτική δικαιοσύνη».

Και οι τρεις Αφρικανοί ηγέτες που διεκδικούν τη θέση του νέου γενικού γραμματέα της Κοινοπολιτείας – μια επιλογή που θα κάνουν οι ηγέτες το Σάββατο – δήλωσαν τον περασμένο μήνα ότι το θέμα θα πρέπει να τεθεί σε γενικές γραμμές στο τραπέζι. Είναι μέρος μιας «μακράς ιστορίας της χρήσης των συνόδων κορυφής της Κοινοπολιτείας ως φόρουμ για να εκπέμπουν ευρύτερα παράπονα που συχνά εμπλέκουν τη Βρετανία», δήλωσε ο Harshan Kumarasingham.

Κανείς δεν πιστεύει πραγματικά ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα δώσει αποζημιώσεις αξίας εναλλακτικά 200 δισεκατομμυρίων λιρών (σύμφωνα με έναν κορυφαίο ακαδημαϊκό) ή 18 τρισεκατομμυρίων λιρών (σύμφωνα με δικαστή των Ηνωμένων Εθνών). Στην πραγματικότητα, η συζήτηση απομακρύνεται από τις εκκλήσεις για «καθαρές» αποζημιώσεις και κινείται προς την καταπολέμηση ευρύτερων ζητημάτων όπως η κλιματική αλλαγή, η οποία πλήττει περισσότερο τα αναπτυσσόμενα, μικρά και νησιωτικά κράτη. Το θέμα βρίσκεται σταθερά στην ημερήσια διάταξη του CHOGM, μαζί με μια δήλωση για έναν «βιώσιμο και ανθεκτικό ωκεανό».

Ένας από τους τρεις υποψηφίους για γενικό γραμματέα, η υπουργός Εξωτερικών της Γκάνας, Σίρλεϊ Μπότσγουεϊ, είπε τον περασμένο μήνα: «Όλοι έχουμε προχωρήσει από τις οικονομικές αποζημιώσεις… σε αυτό από το οποίο μπορούμε να κερδίσουμε για την ανάπτυξή μας και την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς μας.”

Ένας εκπρόσωπος του βρετανικού πρωθυπουργικού γραφείου, επέμεινε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν πληρώνει αποζημιώσεις και ότι το θέμα απλώς «δεν είναι στην ημερήσια διάταξη». Είπαν επίσης ότι δεν θα ζητηθεί συγγνώμη στο CHOGM για τον ρόλο της Βρετανίας στη δουλεία.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη The Royal Family (@theroyalfamily)

Ο αγώνας για συνάφεια

Οι διαμάχες για τις αποζημιώσεις δίνουν τουλάχιστον στην Κοινοπολιτεία κάποιου είδους συνάφεια στη σύγχρονη εποχή.

Τα αποτελέσματα από αυτές τις μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις είναι κατά τα άλλα πολύ δύσκολο να εντοπιστούν.

Το ασαφές θέμα της φετινής εκδήλωσης, «Ένα ανθεκτικό κοινό μέλλον: Μεταμορφώνοντας τον κοινό μας πλούτο», δεν θα αποθαρρύνει την κριτική που χαρακτηρίζει τη συνάντηση CHOGM ως ένα ανόητο μαγαζί με όλο και πιο ανιδιοτελή μέλη.

Πράγματι, η επόμενη επανάληψη των Αγώνων της Κοινοπολιτείας, ένα είδος Ολυμπιακών Αγώνων της Μεταπολίτευσης, έχει ήδη απορριφθεί από την αυστραλιανή πολιτεία της Βικτώριας, η οποία απέσυρε τα σχέδια να φιλοξενήσει το αθλητικό πρωτάθλημα το 2026. (Τελικά τη σκυτάλη πήρε η Γλασκώβη .)

Αλλά κάποιοι πίσω στο Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθούν να διατηρούν ένα πιο θετικό όραμα για την Κοινοπολιτεία.

Η ομάδα περιλαμβάνει σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού και, εκτός από τα Ηνωμένα Έθνη, είναι αναμφισβήτητα η πιο ποικιλόμορφη από οποιαδήποτε ομάδα κρατών – κατά πλούτο, μέγεθος, γεωγραφία και θρησκευτική σύνθεση.

Αυτή η ποικιλομορφία μπορεί να βοηθήσει τη Βρετανία να «αναβιώσει» τους δεσμούς με μικρότερες οικονομίες μετά το Brexit, υποστήριξε ο Kumarasingham. Και πρόσθεσε: «Είναι αναμφισβήτητα προϊόν της αυτοκρατορίας, αλλά ταυτόχρονα δεν είναι μια άλλη εκδοχή της».

Η Κοινοπολιτεία δεν είναι ένα απλό «μαγαζί που μιλάει», είπε ο Σαμίρ Πούρι, συνεργάτης στη βρετανική δεξαμενή σκέψης για τις εξωτερικές υποθέσεις Chatham House — αλλά τα δυνατά σημεία της, όπως τα εκπαιδευτικά προγράμματα είναι «εξειδικευμένα» και «ποτέ δεν υπήρξε ένα σκληρό μπλοκ εξουσίας».

Το επιχείρημα ότι η Κοινοπολιτεία θα μπορούσε να γίνει εστία μελλοντικών εμπορικών συναλλαγών και επενδύσεων μόλις η Βρετανία αποχωρήσει από την ΕΕ προβλήθηκε επανειλημμένα από τους οπαδούς του Brexit το 2016 και έχει πλέον υιοθετηθεί από τη νέα κυβέρνηση των Εργατικών στο Λονδίνο. Ο επίσημος εκπρόσωπος του Στάρμερ σημείωσε ότι οι αντιπροσωπείες από 55 χώρες εκπροσωπούν «μια συνδυασμένη αγορά για τις βρετανικές επιχειρήσεις που αξίζει 19,5 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2027».

Η δύναμη της Κίνας

Νωρίτερα αυτό το μήνα το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσε μια συμφωνία για την επιστροφή της κυριαρχίας των νήσων Τσάγκος, ενός αρχιπελάγους στον Ινδικό Ωκεανό με στρατιωτική βάση του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ, στο μέλος της Κοινοπολιτείας, τον Μαυρίκιο. Ενώ η βάση του Ντιέγκο Γκαρσία θα παραμείνει υπό τη δικαιοδοσία των  ΗΠΑ/Η.Β. για τουλάχιστον 99 χρόνια, η απόφαση προκάλεσε οργή των Τόρις για τους εμπορικούς δεσμούς της Κίνας με τον Μαυρίκιο.

Δεν είναι μόνο ο Μαυρίκιος. Πέρυσι οι Νήσοι του Σολομώντα, ένα άλλο μέλος της Κοινοπολιτείας, υπέγραψαν συμφωνία αστυνομικής συνεργασίας με την Κίνα. «Τα νησιά του Σολομώντα προφανώς στράφηκαν προς την Κίνα και προκάλεσε τεράστιο πανικό στους Αυστραλούς και τους Αμερικανούς», είπε ο Πούρι.

Οι αξιωματούχοι του Ηνωμένου Βασιλείου γνωρίζουν την ανάγκη να συγκρατηθούν τα μικρότερα κράτη (πολλά στην Αφρική) από το να εξαρτώνται υπερβολικά από την Κίνα. Η υπουργός Ανάπτυξης του Ηνωμένου Βασιλείου Anneliese Dodds δεσμεύτηκε την περασμένη εβδομάδα να «επιταχύνει» τη μεταρρύθμιση των αναπτυξιακών τραπεζών για να βοηθήσει τα ευάλωτα κράτη «να ξεφύγουν από την παγίδα του μη βιώσιμου χρέους». Ο Πούρι πρόσθεσε: «Αυτή η ανησυχία είναι πραγματικά στην πρώτη γραμμή γιατί η Κοινοπολιτεία είναι ένα πολύτιμο δίκτυο για το Ηνωμένο Βασίλειο».

Η Βρετανία θα πρέπει να εκμεταλλευτεί τη σύνοδο κορυφής ως μια ευκαιρία να στηρίξει τις σχέσεις με αυτά τα έθνη – δίνοντάς τους εναλλακτικές λύσεις στις κινεζικές επενδύσεις, δήλωσε η πρώην υπουργός Εμπορίου του Ηνωμένου Βασιλείου, Penny Mordaunt, η οποία παρευρέθηκε στο CHOGM το 2018. «Υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες για όλους: το εμπόριο και την ευημερία, για τις κλιματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε όλοι, για την ασφάλεια κατά και τα αυταρχικά καθεστώτα, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας. Χρειάζεται όραμα και κοινός σκοπός για την προστασία του συλλογικού μας συμφέροντος μακροπρόθεσμα», δήλωσε στο Politico.

Ωστόσο, όλοι οι υποψήφιοι για γενικούς γραμματείς δήλωσαν κατηγορηματικά ότι δεν είναι δουλειά της Γραμματείας της Κοινοπολιτείας να βοηθήσει να «συγκρατηθεί» η Κίνα. Ο Botchwey είπε σε μια πρόσφατη συζήτηση στο Chatham House: «Θα ήταν παραβίαση της κυριαρχίας σαν να χώνεις τη μύτη σου εκεί που δεν χρειάζεται».

Ο Στάρμερ, φτάνοντας στη σύνοδο κορυφής της Κοινοπολιτείας αυτής της εβδομάδας με αρκετούς από τους αντιπάλους του που έχουν ήδη παρασυρθεί από τον Σι και τον Πούτιν, θα έχει πάρει το μήνυμα.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη The Royal Family (@theroyalfamily)

Πηγή: Politico