Η κυβέρνηση μπροστά στο δίλημμα της προσφυγής στη Χάγη

Το ερώτημα είναι σαφές και η απάντηση μπορεί να είναι μόνο «ναι» ή «όχι». Πρέπει να πάμε στη Χάγη; Και με ποια θέματα; Εμείς εξετάζουμε αποκλειστικά το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, ενώ η Τουρκία έχει τα δικά της ζητήματα. Ωστόσο, το κύριο ερώτημα παραμένει: Πρέπει να πάμε ή όχι στη Χάγη; Θα διαπραγματευτούμε ή όχι; Σε αυτό το σημείο, είναι σημαντικό να αναφέρουμε τις απόψεις του αείμνηστου Κωνσταντίνου Καραμανλή, του Εθνάρχη, καθώς και του Κώστα Καραμανλή του νεότερου.

Ο Εθνάρχης, λοιπόν, πρότεινε για πρώτη φορά στις 27 Ιανουαρίου 1975 την παραπομπή του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Υπήρξε επίσης συνάντηση του κ. Καραμανλή με τον Τούρκο ομόλογό του, Ντεμιρέλ, και αμέσως μετά εκδόθηκε η εξής ανακοίνωση: «Οι δύο πρωθυπουργοί αποφάσισαν ότι τα προβλήματα αυτά πρέπει να επιλυθούν ειρηνικά μέσω διαπραγματεύσεων και, όσον αφορά το θέμα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Σχετικά με αυτό, αποφάσισαν την επίσπευση της συνάντησης των εμπειρογνωμόνων για το θέμα».

Ο ανιψιός του αείμνηστου πρώην πρωθυπουργού ΚώσταςΚαραμανλής μίλησε σε εκδήλωση στο Πολεμικό Μουσείο, η οποία χαρακτηρίστηκε ως «αντιμητσοτακική συγκέντρωση». Ο κ. Καραμανλής τόνισε τα εξής:

«Είναι αδύνατο και αδιανόητο να υπάρξει συμφωνία που θα κρύβει, με δόλιο τρόπο και υπό το πρόσχημα της προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, την εκχώρηση δικαιωμάτων στο Δικαστήριο να αποφασίσει για το εύρος των χωρικών υδάτων ή ακόμα και για την εδαφική κυριαρχία νησιών και βραχονησίδων. Είμαι κατηγορηματικός σε αυτό», υπογράμμισε ο Κώστας Καραμανλής και προειδοποίησε: «Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος, στο όνομα της ηρεμίας και της αποκλιμάκωσης, να δημιουργηθεί σταδιακά η εντύπωση αποδοχής της διευρυνόμενης τουρκικής ατζέντας και των διεκδικήσεών της, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε προηγούμενα. Με άλλα λόγια, η διαχρονική διολίσθηση μπορεί να οδηγήσει σε έκπτωση πάγιων δικαιωμάτων».

Πού ακριβώς εντοπίζεται η διαφωνία; Στο περιεχόμενο που θα εξεταστεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Συμφωνούμε σε αυτό, όπως και στο γεγονός ότι οι αξιώσεις της Τουρκίας αυξάνονται ραγδαία με την πάροδο του χρόνου. Ας συμφωνήσουμε, λοιπόν, ότι αν είχαμε προσφύγει στο ΔΔ της Χάγης κατά την εποχή του Εθνάρχη, η θέση μας θα ήταν σαφώς πιο ευνοϊκή από τη σημερινή. Με την ίδια λογική, η Τουρκία στο μέλλον θα έχει περισσότερες αξιώσεις από αυτές που έχει τώρα. Οι αντίπαλοι της Χάγης υποστηρίζουν ότι η αδράνειά μας είναι προς όφελός μας, καθώς διατηρεί την κατάσταση ως έχει. Ωστόσο, παραβλέπουν ότι το δημογραφικό ζήτημα θα μας φέρει σε πολύ δύσκολη θέση σε μόλις εικοσιπέντε χρόνια. Αν και οι περισσότεροι από εμάς δεν θα είμαστε εν ζωή για να δούμε τα αποτελέσματα αυτής της θεοποιημένης αδράνειας, δεν πρέπει να έχουμε καμία αμφιβολία ότι αυτά θα είναι καταστροφικά.

Ένα ζήτημα που προκύπτει αβίαστα είναι το τι έπραξαν οι προηγούμενοι πρωθυπουργοί για να αποτρέψουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Για παράδειγμα, η συμφωνία του Ελσίνκι αποτέλεσε μια παρέκκλιση από τις σταθερές μας θέσεις. Δεν έπρεπε να παραχωρηθούν τόσα πολλά στην Τουρκία, ακόμη και αν ο στόχος ήταν η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Επίσης, ο κ. Καραμανλής ο νεότερος. Μήπως και αυτός δεν είχε επαφές με τον κ. Ερντογάν; Και σωστά έκανε. Γιατί είναι αποδεκτό για εκείνον να συνομιλεί με τον κ. Ερντογάν, ενώ θεωρείται λάθος για τον κ. Μητσοτάκη;

Ας επιστρέψουμε στο κύριο ερώτημα: Πρέπει να πάμε στη Χάγη ή όχι; Αν όχι, ποιες άλλες επιλογές έχουμε; Στις διεθνείς σχέσεις, οι διαφορές επιλύονται με τρεις τρόπους: μέσω διαπραγματεύσεων, μέσω Διεθνών Δικαστηρίων ή μέσω πολέμου. Ο κ. Μητσοτάκης βρίσκεται στη φάση των συζητήσεων. Ποιο είναι, λοιπόν, το «πρόβλημα»;

Δεν έχουμε αντίρρηση στο να πάρουμε τα όπλα, αλλά οι πολιτικές αρχές της χώρας δεν έχουν προετοιμάσει επαρκώς τον λαό για μια τέτοια περίπτωση. Αντίθετα, έχουν μειώσει τη στρατιωτική θητεία και δεν έχουν δώσει τη δέουσα προσοχή στην άμυνα της χώρας. Αυτό αποδεικνύεται από την κατάσταση που παρέλαβε ο κ. Μητσοτάκης. Διαφορετικά, οι Τούρκοι δεν θα τολμούσαν να προκαλέσουν κρίση στον Έβρο και ο κ. Ερντογάν δεν θα απειλούσε ότι οι πύραυλοί του θα φτάσουν μέχρι την Αθήνα.

Επιπλέον, είναι δυνατόν να κατηγορεί κανείς τον Κυριάκο Μητσοτάκη για μειοδοσία σχετικά με τον Έβρο; Αν ήταν μειοδότης, θα είχε ανοίξει τα σύνορα και η χώρα δεν θα υπήρχε πια. Αντίθετα, οι σημερινοί του επικριτές δεν φαίνεται να είχαν εκφράσει την αντίθεσή τους στις πολιτικές «προσέγγισης» της κυβέρνησης Τσίπρα με τον κ. Ερντογάν, ούτε καν μετά την απογοητευτική παρουσία της πολιτικής μας ηγεσίας κατά την επίσκεψη του Ταγίπ στην Αθήνα.

Όταν υψώνεται ένα τείχος αδιαλλαξίας σε αυτήν την πλευρά, ο δρόμος για την εύρεση λύσεων που θα ξεπερνούν τη νίκη σε ζητήματα που τελικά δεν μπορεί να κερδίσει κλείνει αυτόματα. Διότι δεν έχει πάντα δίκιο. Μπορεί, άραγε, το Αιγαίο να μετατραπεί σε μια κλειστή θάλασσα; Ας απαντήσουν σε αυτό όσοι σήμερα επικρίνουν τον κ. Μητσοτάκη και είχαν θέσεις ευθύνης στο παρελθόν. Αντί να ασχολούμαστε με κάτι μη ρεαλιστικό, θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις μέσω συζητήσεων για τους οικονομικούς όρους εκμετάλλευσης του Αιγαίου και των θαλάσσιων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο.

Εάν η πρόταση του κ. Καραμανλή του νεότερου είναι να μην προσφύγουμε στη Χάγη, τότε θα πρέπει να ασκήσει κριτική στη θέση του αείμνηστου θείου του. Είναι αδύνατον ένας ευφυής πολιτικός, όπως ήταν ο Εθνάρχης, να μην γνώριζε ότι η Τουρκία θα επιδίωκε να οδηγήσει τα πράγματα στην κατάσταση που βρίσκονται σήμερα. Έτσι, η πόρτα της Χάγης άνοιξε από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, και μάλιστα αμέσως μετά την εισβολή.

Μετά από κάποιο διάστημα, είναι σημαντικό να επισημάνουμε δύο ακόμα ζητήματα σχετικά με την γνωστή ομιλία στο Πολεμικό Μουσείο. Ο κ. Κώστας Καραμανλής δεν περιορίστηκε μόνο στην κριτική προς τον κ. Μητσοτάκη για τους χειρισμούς του στην εξωτερική πολιτική, αλλά κατηγόρησε και την Ευρώπη, η οποία δεν περιορίστηκε σε μια απλή καταδίκη της ρωσικής εισβολής. Επιπλέον, ο κ. Καραμανλής εξέφρασε την απογοήτευσή του προς το Ισραήλ για την έλλειψη προόδου στη δημιουργία του Παλαιστινιακού κράτους. Φαίνεται, ωστόσο, ότι δεν έχει λάβει υπόψη το καταστατικό της Χαμάς, το οποίο επιδιώκει την εξάλειψη του Ισραήλ.

Ο κ. Καραμανλής δεν έχει απλώς διαφωνίες με τον κ. Μητσοτάκη. Φαίνεται να αμφισβητεί το θεμελιώδες δόγμα της πολιτικής του Κωνσταντίνου Καραμανλή, σύμφωνα με το οποίο «ανήκουμε στη Δύση». Ο κ. Κώστας Καραμανλής αντλεί στοιχεία από την πολιτική κληρονομιά του Ανδρέα Παπανδρέου, πιστεύοντας προφανώς ότι η λεγόμενη πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική είναι ωφέλιμη για τη χώρα. Ωστόσο, το παράδειγμα της Κύπρου και του Μακαρίου δεν έχει αναλυθεί επαρκώς. Το συμφέρον της χώρας είναι να παραμένει στο πλευρό της Δύσης, χωρίς αμφιβολίες. Κάθε φορά που προσπαθήσαμε να ισορροπήσουμε σε δύο κατευθύνσεις, καταλήξαμε απλώς στον πάτο της θάλασσας, όπως συνέβη και στην πρόσφατη χρεοκοπία.