Ανάλυση: Γιατί η ΕΚΤ πρέπει να μελετήσει εκ νέου τα «πράσινα ΤLTRO»

Eδώ και χρόνια, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αντιστεκόταν στις εκκλήσεις για «πράσινα TLTRO» – στοχευμένα δάνεια που δίνουν κίνητρα στις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν περιβαλλοντικά βιώσιμα έργα.

Επικαλούμενη την περιορισμένη πρόσβαση σε δεδομένα και την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στον έλεγχο του πληθωρισμού, η ΕΚΤ έκρινε τέτοια μέτρα ως πρόωρα. Ωστόσο, το τοπίο έχει αλλάξει. Με την Ε.Ε. να παρέχει ένα ισχυρό πλαίσιο για τον προσδιορισμό των πράσινων επενδύσεων και την ίδια την ΕΚΤ να χαλαρώνει τα επιτόκια, έφτασε η ώρα για τα πράσινα TLTRO.

Από τότε που η ΕΚΤ εισήγαγε τις στοχευμένες πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTRO) το 2014, έχουν διαδραματίσει βασικό ρόλο στη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Έχουν επίσης αποδειχθεί αποτελεσματικό εργαλείο για την τόνωση του δανεισμού της πραγματικής οικονομίας. Θα μπορούσε αυτό το μέσο να είναι εξίσου αποτελεσματικό στην τόνωση του πράσινου δανεισμού και στη στήριξη της πράσινης μετάβασης της Ε.Ε.;

Όταν η ΕΚΤ ξεκίνησε την αναθεώρηση της στρατηγικής της στις αρχές του 2020, πυροδότησε μια συζήτηση σχετικά με τα πράσινα TLTRO που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Μια έκθεση του Sustainable Finance Lab και του Positive Money Europe την ίδια χρονιά τοποθετήθηκε υπέρ μιας πράσινης πράξης αναχρηματοδότησης.

Οι συντάκτες της έκθεσης περιέγραφαν τα «πράσινα TLTROs» ως τη δυνατότητα της ΕΚΤ να εισαγάγει «πράξεις αναχρηματοδότησης όπου το επιτόκιο που καταβάλλουν οι τράπεζες εξαρτάται από τον όγκο των δανείων τους που συμμορφώνονται με την πράσινη ταξινόμηση της Ε.Ε.». Ο στόχος θα ήταν να μειωθεί το κόστος των πράσινων επενδύσεων και να δοθούν κίνητρα στις τράπεζες να αυξήσουν τον πράσινο δανεισμό.

Ωστόσο, παρά την αρχική υποστήριξη από την πρόεδρο της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, η κεντρική τράπεζα έδωσε προτεραιότητα σε άλλα μέτρα «βάσει κινδύνου». Η ΕΚΤ έκρινε «πρόωρο» να εξετάσει την εισαγωγή πράσινων TLTROs, υποστηρίζοντας ότι «η σκοπιμότητα τέτοιων πράξεων εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα ενός κατάλληλου ορισμού του πράσινου δανεισμού» και ότι «η ταξινόμηση δεν είναι επαρκώς κανονιστική επί του παρόντος, ενώ οι τράπεζες δεν συλλέγουν συστηματικά τις απαραίτητες πληροφορίες».

Νέα ευκαιρία

Σε πρόσφατη έκθεση που δημοσιεύθηκε από το Sustainable Finance Lab, οι αναλυτές του Green Central Banking υποστηρίζουν ότι οι συνθήκες έχουν αλλάξει και οι παράγοντες που θεωρούνταν ότι αποκλείουν ένα πράσινο TLTRO δεν αποτελούν πλέον εμπόδια.

Η πρόοδος στην ανάπτυξη του κανονισμού της Ε.Ε. για την ταξινόμηση αντιμετωπίζει το ζήτημα των δεδομένων για τον πράσινο δανεισμό. Η εμφάνιση αυτού του πλαισίου σημαίνει ότι η ΕΚΤ δεν χρειάζεται να καθορίζει τι μπορεί να θεωρηθεί πράσινο.

Από τον Ιούνιο και ύστερα, όλες οι τράπεζες στην Ε.Ε. πρέπει να υποβάλλουν ετήσια έκθεση σχετικά με την ευθυγράμμισή τους με τους νέους κανονισμούς της Ε.Ε. Η προκαταρκτική ανάλυση αυτών των γνωστοποιήσεων αποκάλυψε ότι οι 73 μεγαλύτερες τράπεζες της Ε.Ε. κατείχαν 398 δισ. ευρώ ενεργητικού ευθυγραμμισμένου με τη φορολογική νομοθεσία στο τέλος του 2023. Θεωρητικά, το κλάσμα αυτών των δανείων που προέκυψαν το 2023 θα μπορούσε να έχει καταστεί ήδη από το 2024 επιλέξιμο για πράσινα TLTRO, εφόσον οι γνωστοποιήσεις των τραπεζών επαληθεύονταν με ακρίβεια από ανεξάρτητες, τρίτες υπηρεσίες.

Το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Ιζαμπέλ Σνάμπελ, ανέφερε ότι «οι πράσινες στοχευμένες πράξεις δανεισμού θα μπορούσαν να είναι ένα μέσο που αξίζει να εξεταστεί στο μέλλον, όταν η πολιτική πρέπει να γίνει και πάλι επεκτατική». Ο συνάδελφός της, Φρανκ Έλντερσον, υποστήριξε την άποψη αυτή, τονίζοντας ότι εάν η ΕΚΤ εξετάσει το ενδεχόμενο να εισαγάγει TLTROs για τις τράπεζες στο μέλλον, θα υπήρχαν «επιτακτικοί λόγοι για να εξεταστεί σοβαρά το ενδεχόμενο ‘πρασίνισης’ αυτών των TLTROs».

Η ΕΚΤ πλησιάζει όλο και περισσότερο σε αυτό το σημείο. Αφού μείωσε τα επιτόκια τον Ιούνιο, τον Σεπτέμβριο και για άλλη μια φορά τον Οκτώβριο, όλα δείχνουν ότι θα συνεχίσει σε αυτή την πορεία και θα κινηθεί σε διευκολυντικό έδαφος.

Η εισαγωγή ενός πράσινου προγράμματος TLTRO με ακόμη χαμηλότερα επιτόκια θα ταίριαζε με την επικείμενη στρατηγική της ΕΚΤ για την τόνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Η μικρότερη έκθεση στις διακυμάνσεις των τιμών των εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων βοηθά την ΕΚΤ να επιτύχει τον πρωταρχικό της στόχο για χαμηλό και σταθερό πληθωρισμό.

Επιπλέον, η τόνωση της ανάπτυξης έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ενεργειακής μετάβασης ευθυγραμμίζεται άμεσα με την ατζέντα της Ε.Ε. για το Green Deal, την οποία η ηγεσία της ΕΚΤ έχει ήδη αναγνωρίσει ως σχετική με τους δευτερεύοντες στόχους της.

Η ΕΚΤ ανακοίνωσε επίσης τον Μάρτιο, ως αποτέλεσμα της αναθεώρησης του επιχειρησιακού της πλαισίου, την πρόθεσή της να εξετάσει τη δευτερεύουσα εντολή της κατά τον σχεδιασμό των «διαρθρωτικών πράξεων αναχρηματοδότησης», οι οποίες πρόκειται να λάβουν χώρα μέχρι το 2027.

Παρά ταύτα, η δράση για το κλίμα δεν μπορεί να καθυστερήσει. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για την επανεκτίμηση της σκοπιμότητας του όλου πλάνου για τα πράσινα TLTRO και την ευκαιρία δημιουργίας ενός τέτοιου πλαισίου. Όπως είπε κάποτε η Κριστίν Λαγκάρντ: «Η Ιαπωνία το κάνει. Η Κίνα το κάνει. Γιατί να μην έχουμε κι εμείς επιλογές;».