Λάβα: Από απειλή, οικολογικό δομικό υλικό

Μια Ισλανδή αρχιτέκτονας ηγείται ενός πρωτοποριακού έργου για τη διερεύνηση των δυνατοτήτων της λάβας ως βιώσιμου δομικού υλικού. Η καινοτόμος, αυτή, προσέγγιση αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων περιβαλλοντικών προκλήσεων με τη μετατροπή ενός φυσικού πόρου που συχνά θεωρείται απειλή, σε ένα πολύτιμο πόρο για τη δημιουργία «πράσινων» ανθεκτικών κατασκευών.

Η εξαιρετική γεωλογική θέση της Ισλανδίας, που βρίσκεται σε ένα ρήγμα μεταξύ δύο τεκτονικών πλακών, έχει ως αποτέλεσμα τη συχνή σεισμική δραστηριότητα και τον σχηματισμό εκτεταμένων πεδίων λάβας, γι’ αυτό το λόγο σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, οι ηφαιστειακές εκρήξεις αντιμετωπίζονταν ως τοπικές διαταραχές και απειλές για τις κοινότητες.

Η Arnhildur Pálmadóttir του γραφείου s.ap architects βρίσκεται στην πρώτη γραμμή μιας πρωτοποριακής πρωτοβουλίας στην Ισλανδία, αναφέρει το Εuronews. Το έργο της, Lavaforming, που θα παρουσιαστεί στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας το επόμενο έτος, στοχεύει να φέρει επανάσταση στην κατασκευαστική βιομηχανία χρησιμοποιώντας τη λάβα ως βιώσιμο δομικό υλικό.

Η Pálmadóttir υποστηρίζει ότι αν οι άνθρωποι συνεχίσουν να παράγουν και να χρησιμοποιούν δομικά υλικά όπως το σκυρόδεμα, η ξυλεία, τα τούβλα και ο χάλυβας, με τον σημερινό ρυθμό, δεν υπάρχει περίπτωση να περιορίσουμε τη θερμοκρασία της Γης στο όριο του 1,5°C.

Από την άλλη πλευρά, οι κυβερνήσεις και οι κατασκευαστικές εταιρείες δεν μπορούν να σταματήσουν τις αναπτυξιακές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν την κατασκευή νέων δρόμων, αυτοκινητοδρόμων, κτιρίων και πόλεων και γι’ αυτόν τον λόγο, είναι ζωτικής σημασίας να βρεθούν πρακτικές εναλλακτικές λύσεις για τα υλικά κατασκευής που χρησιμοποιούνται σήμερα.

Τα πλεονεκτήματα της λάβας ως δομικού υλικού

Σύμφωνα με δημοσίευμα στο interesting engineering, η λάβα έχει τη δυνατότητα να γίνει μία από αυτές τις εναλλακτικές λύσεις. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η χρήση της λάβας ως δομικού υλικού έχει δύο σημαντικά πλεονεκτήματα.

-Πρώτον, μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που συνδέονται με τις κατασκευαστικές δραστηριότητες.

-Δεύτερον, δεδομένου ότι η ρέουσα λάβα μπορεί να θέσει τα θεμέλια μιας πόλης μέσα σε εβδομάδες, μπορεί να μειώσει δραστικά τον χρόνο που απαιτείται για την κατασκευή κτιρίων και δρόμων. Επιπλέον, η διοχέτευση της λάβας κατευθείαν σε μια εγκατάσταση παραγωγής θα μπορούσε να μας επιτρέψει να ελαχιστοποιήσουμε τις ζημιές που προκαλούν οι ηφαιστειακές εκρήξεις.

Επιπλέον, παρόμοια με το σκυρόδεμα, η λιωμένη λάβα περιέχει επίσης μέταλλα όπως πυρίτιο και ασβέστιο (σε διαφορετικές ποσότητες όμως). Όταν ψύχεται, τα υλικά αυτά τη μετατρέπουν σε σκληρά και ισχυρά πυριγενή πετρώματα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η λάβα έχει επίσης τη δυνατότητα να συμβάλει στη δημιουργία ανθεκτικών κτιρίων που θα είναι στερεά σαν βράχος.

Η ιστορία υποδηλώνει ότι η λάβα που ρέει από ένα ηφαίστειο με τη σωστή κατεύθυνση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να θεμελιώσει όχι μόνο κτίρια αλλά ολόκληρες πόλεις.

Η Pálmadóttir προτείνει δύο πιθανούς τρόπους αξιοποίησης της ρέουσας λάβας.

Η πρώτη προσέγγιση περιλαμβάνει τη διάνοιξη γεωτρήσεων για να φτάσει η λιωμένη λάβα στην επιφάνεια της Γης. Μόλις η λάβα αρχίσει να εκρήγνυται, θα διοχετεύεται μέσω ελεγχόμενων οδών σε εγκαταστάσεις παραγωγής, όπου θα επεξεργάζεται για την παραγωγή δομικών υλικών.

Η δεύτερη μέθοδος προτείνει τη χρήση τρισδιάστατης (3D) εκτύπωσης. Η λάβα που ρέει κατά τη διάρκεια μιας έκρηξης θα μπορούσε να κατευθυνθεί σε ειδικούς τρισδιάστατους εκτυπωτές που μπορούν να συγκρατήσουν τη λιωμένη λάβα και να τη μετατρέψουν σε στρώματα δομικών υλικών. «Ερευνητές στο MIT εργάζονται πάνω στην τρισδιάστατη εκτύπωση με λιωμένο γυαλί, οπότε η τεχνολογία υπάρχει ήδη», σύμφωνα με την Pálmadóttir.

Το έργο Lavaforming, ενώ βρίσκεται ακόμη σε θεωρητικό στάδιο, παρουσιάζει ένα φιλόδοξο όραμα για τις δυνατότητες της λάβας ως δομικό υλικό. Η Pálmadóttir πιστεύει ότι μια μόνο ροή λάβας θα μπορούσε να παρέχει αρκετό οικοδομικό υλικό για τα θεμέλια μιας ολόκληρης πόλης, μειώνοντας την ανάγκη για επιβλαβή εξόρυξη και παραγωγή μη ανανεώσιμης ενέργειας.

Ωστόσο, το Lavaforming βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο και οι προαναφερθείσες μέθοδοι δεν έχουν δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες. Στόχος του έργου είναι να αποδείξει ότι η δημιουργική σκέψη και η καινοτομία έχουν τη δυνατότητα να καταστήσουν τις κατασκευαστικές δραστηριότητες βιώσιμες οπουδήποτε στον κόσμο.