Η αποκαθήλωση του Μπουρλά σε 74 σελίδες

Ο Αλβέρτος (Αλμπερτ) Μπουρλά έκανε την επωνυμία της Pfizer ταυτόσημη με την αναχαίτιση της πανδημίας COVID-19 – κι αυτό είναι το κομμάτι της Ιστορίας που του ανήκει οριστικά, αντικειμενικά και πέραν οποιασδήποτε αντίρρησης ή επιφύλαξης. Ομως, σε ένα πεδίο ακραία ανταγωνιστικό και διαρκώς εξελισσόμενο όπως αυτό της φαρμακοβιομηχανίας, κάθε επιτυχία μετρά μόνο ως πρόδρομος της επόμενης. Αν στην τρέχουσα φάση η Pfizer δεν πρωταγωνιστεί φερ’ ειπείν στον τομέα των σκευασμάτων αδυνατίσματος τύπου Ozempic, ελάχιστη και μόνο εγκυκλοπαιδική σημασία έχει το ότι υπήρξε πρωτοπόρος στην παραγωγή των εμβολίων για τον κορωνοϊό μερικά χρόνια πριν.

Σε ό,τι αφορά δε προσωπικά τον κ. Μπουρλά, τον πρόεδρο και CEO της Pfizer από το 2019, έναν πολυεκατομμυριούχο (οι τρέχουσες ετήσιες απολαβές του είναι 21,5 εκατ. δολάρια) ο οποίος μετακινείται ανά τον πλανήτη με ιδιωτικό τζετ, ο χθεσινός ήρωας μπορεί πολύ εύκολα να γίνει ο σημερινός υπαίτιος της υστέρησης και της αποτυχίας, το εξιλαστήριο θύμα.

Το μέλλον του, για πρώτη φορά στη λαμπρή σταδιοδρομία του στην Pfizer επί 31 χρόνια, εξαρτάται πλέον από την απάντησή του σε μια φαινομενικά απλοϊκή ερώτηση: πώς γίνεται η Pfizer επί πανδημίας να είχε έσοδα 40 δισ. δολάρια και σήμερα να έχει χάσει 20 δισ. δολάρια από την αγοραία αξία της; Αν λοιπόν δεν παράσχει μια εύλογη και πειστική εξήγηση, η εκπαραθύρωσή του φαντάζει ρεαλιστικό και καθ’ όλα πιθανό ενδεχόμενο.

Το fund Οι νυν εχθροί του είναι οι εκπροσώποι της Starboard Value, μιας αμερικανικής εταιρείας διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων η οποία πριν από μερικές εβδομάδες απέκτησε μερίδιο της Pfizer αντί 1 δισ. δολαρίων, και θέλουν το κεφάλι του επί πίνακι. Είναι, δε, αποφασισμένοι να το πάρουν. Από τη δική τους άποψη, δεν μετρά καθόλου ότι χάρη στις στρατηγικές κινήσεις του κ. Μπουρλά, που ήταν αυτές που έπρεπε, ακριβώς τη στιγμή που έπρεπε, η Pfizer πρώτη από οποιονδήποτε άλλον ανταγωνιστή της βρέθηκε σε μια εξαιρετικά πλεονεκτική θέση.

Εφηύρε, δοκίμασε και παρασκεύασε σε δισεκατομμύρια δόσεις το πλέον περιζήτητο εμβόλιο στη σύγχρονη Ιστορία της ανθρωπότητας. Επιπλέον, λίγο αργότερα το εμβόλιο συνοδεύτηκε από το χάπι Paxlovid, επίσης για την COVID-19. Προφανώς, τα κέρδη που απέσπασε η Pfizer από τη διάθεση των φαρμάκων για τον κορωνοϊό ήταν ευθέως αντίστοιχα των ποσοτήτων τους.

Ο ίδιος, ένας 63χρονος διδάκτωρ Κτηνιατρικής από τη Θεσσαλονίκη, απόγονος Εβραίων που επέζησαν του Ολοκαυτώματος, παντελώς άγνωστος στο ευρύτερο κοινό προ πανδημίας, αίφνης έγινε πανδήμως διάσημος. Η φυσιογνωμία του, ως ο χαρισματικός διευθύνων σύμβουλος της Pfizer, μιας από τις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες του κόσμου, σχεδόν ηρωοποιήθηκε – και όχι αδίκως. Φυσικά, εφάμιλλη της διασημότητάς του ήταν και η πραγματική ισχύς της επιρροής του, εφόσον με εκείνον ήταν υποχρεωμένοι να διαπραγματεύονται την αγορά εμβολίων για τον λαό τους όλοι ανεξαιρέτως οι ανά την υφήλιο πολιτικοί ηγέτες.

Μια μικρή ένδειξη για το πόσο σημαντικός ήταν και παραμένει ο ρόλος του στη διεθνή πολιτική σκηνή αποτελεί η υπόθεση των μηνυμάτων που είχε ανταλλάξει μαζί του το 2021 η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σχετικά με την προμήθεια εμβολίων για την Ε.Ε.

Σύμφωνα με ορισμένους, οι όροι της συμφωνίας περιβάλλονται από μια αχλή αδιαφάνειας ή ακόμη και σκανδάλου. Mάλιστα αυτό το «Pfizergate» προκάλεσε έντονους τριγμούς στην προεκλογική εκστρατεία της Φον ντερ Λάιεν εν όψει ανανέωσης της θητείας της στην προεδρία της Κομισιόν. Και ο παράγοντας-κλειδί στην υπόθεση ήταν και πάλι ο κ. Μπουρλά.

Η ευθύνη του θριάμβου Με έναν όρο δανεισμένο από το μπάσκετ, ο κ. Μπουρλά είναι ο αδιαφιλονίκητος MVP της πανδημίας. Ο πιο πολύτιμος παίκτης στη μάχη ενάντια στον δαιμόνιο και ύπουλο κορωνοϊό. Τα λογιστικά φύλλα με την κερδοφορία της Pfizer εν μέσω της πανδημικής κρίσης ήταν αρκετά για να αποστομώσουν οποιονδήποτε θα τολμούσε να ασκήσει κριτική στους χειρισμούς του. Ωστόσο, αυτό που ήταν αδιανόητο μέχρι πρότινος έχει ήδη αρχίσει να εξελίσσεται: εν ολίγοις, απαιτείται η καθαίρεσή του. Οι υπεύθυνοι της Starboard Value βάλλουν κατά ριπάς και ανελέητα εναντίον του, χρησιμοποιώντας ένα όπλο που συνήθως αποδεικνύεται ακαταμάχητο: τους αριθμούς και τα οικονομικά αποτελέσματα.

Ετσι, ο κ. Μπουρλά, ο οποίος -υπεραπλουστεύοντας έστω- νίκησε τον κορωνοϊό, καλείται τώρα να δώσει την ύστατη μάχη της επαγγελματικής επιβίωσης κόντρα σε έναν ακόμη πιο επικίνδυνο αντίπαλο, τη στεγνή λογιστική αξιολόγηση των επιλογών του ως CEO.

Ο ίδιος άνθρωπος ο οποίος είχε τη διορατικότητα και την τόλμη να επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια στη γερμανική εταιρεία BioNTech και τη βιοτεχνολογία mRNA, τώρα καλείται να απολογηθεί στους μετόχους της εταιρείας να παρουσιάσει πειστικές δικαιολογίες, σχέδιο ανάκαμψης κ.ο.κ. για τον καθ’ όλα υπαρκτό χρηματιστηριακό κατήφορο της Pfizer. Εξάλλου, η Starboard Value εκταμίευσε 1 δισ. δολάρια προκειμένου να αποκτήσει ένα ικανό μετοχικό μερίδιο της Pfizer και θα φτάσει μέχρις εσχάτων προκειμένου να προστατεύσει την επένδυσή της. Ακόμη και εάν αυτό συνεπάγεται την καρατόμηση του νυν CEO.

Η ειρωνεία της μοίρας για τον κ. Μπουρλά έγκειται στο παράδοξο ότι ο θρίαμβος που κατήγαγε -τηρουμένων των αναλογιών πάντα- επί του κορωνοϊού δεν ήταν το τέλος και το πανηγυρικό επιστέγασμα της κούρσας, αλλά απλώς η αφετηρία της. Διότι η Pfizer έθεσε αυτομάτως στον εαυτό της ακόμη υψηλότερους στόχους, ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις για το άμεσο μέλλον, στις οποίες ο επικεφαλής της έπρεπε να ανταποκριθεί εξίσου αποτελεσματικά όπως και με το εμβόλιο της COVID-19. Τα πραγματικά μεγέθη, όμως, δείχνουν ότι το σενάριο που εκτυλίσσεται στην Pfizer στην περίοδο μετά την πανδημία απέχει πολύ από το ιδανικό και το προσδοκώμενο για τους μετόχους της, όπως είναι η Starboard Value.

Η αρνητική αυτή εικόνα για την οικονομική απόδοση, τις προοπτικές, γενικώς την αποτίμηση της Pfizer από επενδυτικής πλευράς αποτυπώνεται με τη μέγιστη δυνατή ευκρίνεια στην τιμή της μετοχής της, η οποία σήμερα βρίσκεται πιο χαμηλά σε σύγκριση με το 2019, παρά τα κέρδη που συσσωρεύτηκαν επί COVID-19. Και ο κ. Μπουρλά είναι, εξ ορισμού, ο πρώτος υπόλογος γι’ αυτό το δυσμενές αποτέλεσμα.

Το κατηγορητήριο Επί του παρόντος, το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας εκφράζει την αμέριστη υποστήριξή του στον κ. Μπουρλά και αποκρούει τη δριμύτατη κριτική που ασκούν εις βάρος του οι υπεύθυνοι της Starboard Value. Οσο για τον ίδιο, μολονότι μέχρι στιγμής δεν έχει καταθέσει δημοσίως τη δική του άποψη για την πορεία της Pfizer και ενώ εκκρεμεί μια συνάντησή του με τους εξαγριωμένους ιθύνοντες της Starboard Value, τα βιβλία της εταιρείας δείχνουν ότι με δική του πρωτοβουλία και ήδη από το 2020 επενδύθηκαν σχεδόν 70 δισ. δολάρια σε εξαγορές μικρότερων εταιρειών προηγμένης και εξειδικευμένης βιοτεχνολογίας, με πλέον χαρακτηριστική την περίπτωση της Seagen.

Η Pfizer την ενέταξε στον όμιλό της αντί 43,4 δισ. δολαρίων, με την προσδοκία ότι οι έρευνες της Seagen σε διάφορες μορφές καρκίνου ήταν τόσο προχωρημένες ώστε θα καθιστούσαν εφικτή την παραγωγή θεραπευτικών σκευασμάτων τάχιστα. Στην πράξη, εντούτοις, αποδείχθηκε ότι η Seagen θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο απ’ όσο είχε αρχικά προβλεφθεί, γεγονός που μεταθέτει την παρασκευή φαρμάκων στο απώτερο μέλλον – δυστυχώς όμως και την κερδοφορία της Pfizer, την παρεπόμενη άνοδο της μετοχής της στη Wall Street κ.λπ. Επίσης, μετά το εμβόλιο της COVID-19, η Pfizer φαίνεται να μην έχει παρόμοια προσήλωση σε κάποιο συγκεκριμένο νόσημα ή τομέα.