Τραμπ ή Χάρις ψηφίζει η Ευρώπη;

Βρισκόμαστε λίγες ημέρες πριν από τις προεδρικές εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες αναμένεται να μεταμορφώσουν ριζικά το πολιτικό τοπίο, με άμεσες επιπτώσεις στην Ευρώπη.

Για τους περισσότερους Ευρωπαίους, μια νίκη του Ντόναλντ Τραμπ θεωρείται «εφιάλτης», ενώ η επικράτηση της Κάμαλα Χάρις εκλαμβάνεται ως πιο ευνοϊκή για τις διατλαντικές σχέσεις.

Σύμφωνα με το Politico, το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών θα έχει αντίκτυπο στην Ευρώπη. Ο ένας υποψήφιος είναι υποστηρικτής του Βλαντιμίρ Πούτιν, προγραμματίζοντας να επιβάλει δασμούς 100% στα ευρωπαϊκά προϊόντα και υποσχόμενος να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία αμέσως μετά την εκλογή του. Αντίθετα, η Χάρις δεσμεύεται να διατηρήσει τον παγκόσμιο ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ και έχει στο πλευρό της τον Φιλ Γκόρντον, έναν ευρωφιλόδοξο σύμβουλο, στον οποίο η Ευρώπη εναποθέτει πολλές ελπίδες.

Ωστόσο, αν κάνουμε μια ανασκόπηση, η κατάσταση είναι η εξής: Η Ευρώπη δεν έχει πια την ίδια σημασία για την Ουάσινγκτον όπως στο παρελθόν. Με γηρασμένες δομές, απροθυμία για πολιτική επιρροή, και μια εύθραυστη και ριψοκίνδυνη κατάσταση, η Ευρώπη προκαλεί ολοένα και περισσότερη «αντιπάθεια» σε πολλούς Αμερικανούς, οι οποίοι την βλέπουν κυρίως ως έναν προορισμό για διακοπές και όχι κάτι περισσότερο. Επιπλέον, το γεγονός ότι το χάσμα στην οικονομική απόδοση μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης διευρύνεται προς όφελος της Αμερικής δεν βοηθά την κατάσταση.

Οι υποστηρικτές της υπερατλαντικής συνεργασίας θα τονίσουν, και δικαίως, ότι η σχέση ΗΠΑ-ΕΕ υπήρξε θετική κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν. Η υποστήριξή του προς την Ουκρανία υπήρξε σταθερή, ενώ η κυβέρνησή του, μέσω του συμβούλου εθνικής ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν, έχει αναπτύξει μια στενή συνεργασία με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Ωστόσο, παρατηρούμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μειώσει ή περιορίσει την παρουσία τους στην Ευρώπη σχεδόν σε όλους τους τομείς, εκτός από έναν – τη ψηφιακή σφαίρα, όπου αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες όπως το Facebook και το X κυριαρχούν στις οθόνες μας, χωρίς όμως να προσφέρουν καμία ιδιαίτερη αίγλη.

Η επίσημη απομάκρυνση από την Ευρώπη ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος προώθησε την πολιτική «Pivot to Asia», όπως δήλωσε ο Gallon. Ωστόσο, ο Ομπάμα απλώς συνέχισε μια διαδικασία που είχε ήδη αρχίσει και η οποία μπορεί τώρα να επιταχυνθεί. «Τώρα έχουμε μια νέα γενιά που αναδύεται και αντικατοπτρίζει τα αμερικανικά δημογραφικά χαρακτηριστικά», πρόσθεσε.

Ακόμη και σήμερα, η οικονομική σχέση ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πιο ισχυρή από ποτέ στην ιστορία. Ο όγκος του διατλαντικού εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών είναι εντυπωσιακός και συνεχώς αυξάνεται.

Για τον Τραμπ, ο οποίος θεωρεί το ΝΑΤΟ ως βάρος, καθώς και για τον υποψήφιο αντιπρόεδρό του, Τζέι Ντι Βανς, ο οποίος συνδέει την αποτροπή της Ρωσίας με την «πολεμοκαπηλεία», η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στο εξωτερικό φαίνεται να είναι μια ενόχληση, αποσπώντας την προσοχή από εγχώριες προτεραιότητες, όπως η απέλαση μεταναστών ή η διατήρηση των τιμών σε χαμηλά επίπεδα.

Κάμαλα Χάρις ή Ντόναλντ Τραμπ;

Εάν η Κάμαλα Χάρις κερδίσει, είναι πολύ πιθανό ότι ο Λευκός Οίκος θα συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία, ωστόσο θα επιδιώξει να καθοδηγήσει το Κίεβο προς μια συμφωνία με τη Ρωσία στο άμεσο μέλλον. Οι επενδύσεις στο ΝΑΤΟ θα παραμείνουν σταθερές, αν και η γενική κατεύθυνση θα είναι η μεγαλύτερη προτεραιότητα της περιοχής Ινδο-Ειρηνικού σε σχέση με την Ευρώπη.

Αν ο Τραμπ κερδίσει, υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση ότι όλα τα στοιχήματα έχουν ανατραπεί. Ορισμένοι πιστεύουν ότι η κυβέρνησή του θα λειτουργήσει με λογική, ή τουλάχιστον με λογική σύμφωνα με τα δικά του κριτήρια, και δεν θα ανατρέψει τη συνεργασία στο ΝΑΤΟ, ενώ θα επιδιώξει μια συμφωνία για τον πόλεμο στην Ουκρανία που θα επιτρέπει και στις δύο πλευρές να ισχυριστούν ότι έχουν νικήσει.

Ο σχεδιασμός για ένα μέλλον στο οποίο οι ΗΠΑ θα μειώσουν την εμπλοκή τους στην προστασία της Ευρώπης είναι ιδιαίτερα δύσκολος.

Η Γαλλία προειδοποιεί ότι το μπλοκ πρέπει να ενισχύσει την άμυνά του, ανεξαρτήτως του ποιος θα αναδειχθεί πρόεδρος. «Δεν μπορούμε να αφήνουμε την ασφάλεια της Ευρώπης στα χέρια των ψηφοφόρων στο Ουισκόνσιν κάθε τέσσερα χρόνια», δήλωσε ο Γάλλος υπουργός Ευρώπης, Μπενζαμέν Χαντάντ. «Πρέπει να ξεφύγουμε από τη συλλογική άρνηση. Οι Ευρωπαίοι οφείλουν να αναλάβουν την ευθύνη για τη μοίρα τους, ανεξάρτητα από το ποιος εκλέγεται πρόεδρος των ΗΠΑ».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες, επιδιώκοντας να ενισχύσει την ανεξαρτησία της Ευρώπης σε τομείς όπως η τεχνολογία, η άμυνα και οι πρώτες ύλες, έχει υιοθετήσει αυτόν τον στόχο. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι το μπλοκ είναι έντονα διχασμένο όταν πρόκειται να φανταστεί ένα μέλλον με λιγότερη εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρά τον ενθουσιασμό των υποστηρικτών της ευρωπαϊκής «στρατηγικής αυτονομίας», δεν υπάρχει καμία ουσιαστική πρόοδος προς τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού ή μιας ευρωπαϊκής πυρηνικής ομπρέλας.