Η σημασία των αμερικανικών εκλογών για την Ελλάδα

Είναι σαφές ότι μπορούμε πλέον να αναφερόμαστε σε μια στρατηγική σχέση μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ. Δυστυχώς, η χώρα μας έχει αποδειχθεί αρκετές φορές χρήσιμη για την υπερδύναμη. Η γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ είναι αναμφισβήτητη. Το ερώτημα που τίθεται εύλογα από πολλούς εντός της χώρας είναι αν οι διμερείς μας σχέσεις θα επηρεαστούν από τα εκλογικά αποτελέσματα στις ΗΠΑ και αν θα υπάρξουν αλλαγές στη στρατηγική των Αμερικανών σχετικά με τα Ελληνοτουρκικά ζητήματα.

Έχουμε επαφές με διπλωματικές πηγές από την Αθήνα και την Ουάσινγκτον, καθώς και με αναλυτές, οι οποίοι εξηγούν τι μπορεί να αναμένει η χώρα μας αν εκλεγεί η Κάμαλα Χάρις ή ο Ντόναλντ Τραμπ. Η αμυντική συνεργασία, οι κοινές ασκήσεις, η συνεργασία δυνάμεων για την απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια, η αναβάθμιση της γεωστρατηγικής σημασίας της Αλεξανδρούπολης, τα F-35 και η σχεδόν πλήρης ταύτιση στις δύο εν εξελίξει συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή είναι μερικά από τα πεδία συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ. Αυτές οι συνεργασίες, και όχι μόνο, έχουν εξασφαλίσει στην Ελλάδα μια «ασυλία». Όποιος και αν αναδειχθεί πρόεδρος των ΗΠΑ, το Υπουργείο Εξωτερικών και το Πεντάγωνο γνωρίζουν ότι η Ελλάδα είναι ένας αξιόπιστος και σταθερός σύμμαχος. Αντιλαμβάνονται ότι είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών να διατηρηθούν οι ισορροπίες και τα κεκτημένα.

Στην Ελλάδα υπάρχει η πεποίθηση ότι η Κάμαλα Χάρις «ανήκει σε εμάς». Η πραγματικότητα είναι ότι η Κ. Χάρις έχει αναπτύξει μια πολύ καλή σχέση με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Θυμίζουμε ότι ήταν αυτή που, μαζί με τη Νάνσι Πελόζι, χειροκροτούσε όρθια τον Κυριάκο Μητσοτάκη κατά την ομιλία του στο Κογκρέσο τον Μάιο του 2022. Έτσι, είναι πράγματι φιλικά διακείμενη προς την Ελλάδα. Το ζήτημα είναι ότι η Κάμαλα Χάρις δεν διαθέτει εμπειρία σε κρίσιμα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Παρ’ όλα αυτά, λέγεται ότι θα έχει στο πλευρό της έμπειρους συνεργάτες, όπως ο Φιλ Γκόρντον, και οι Δημοκρατικοί φαίνεται να έχουν μια πιο οργανωμένη ατζέντα σε σύγκριση με τους Ρεπουμπλικανούς. Σε κάθε περίπτωση, δεν αναμένονται δραματικές αλλαγές στα Ελληνοτουρκικά αν επικρατήσει η Κ. Χάρις.

Εκτιμάται ότι τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας θα τηρήσουν τις συμφωνίες με την Ελλάδα και θα συνεχίσουν να λειτουργούν με βάση την πολιτική των ίσων αποστάσεων, δεδομένου ότι η Τουρκία είναι ένας σημαντικός σύμμαχος. Αν και είναι δύσκολος και αναξιόπιστος (βλέπε S-400), παραμένει υπολογίσιμος στο τέλος της ημέρας. Επιπλέον, αν, ο μη γένοιτο, προκύψει κάποιο επεισόδιο ή κρίση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, εκτιμάται ότι με την Κ. Χάρις στο Oval Office, η παρέμβαση των ΗΠΑ θα είναι άμεση, αν και η αποτελεσματικότητά της είναι αμφίβολη.

Αντίθετα, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει καταγραφεί στη συνείδηση των Ελλήνων ως φίλος του Ταγίπ Ερντογάν. Αυτή η αντίληψη έχει βάση, αλλά μόνο σε κάποιο βαθμό. Είναι γεγονός ότι κατά την πρώτη του θητεία είχαν εξαιρετικές σχέσεις. Αναμένεται ότι επί Ντ. Τραμπ, ο Τ. Ερντογάν θα λάβει την πολυπόθητη πρόσκληση για τον Λευκό Οίκο, την οποία δεν κατάφερε να εξασφαλίσει κατά τη διάρκεια της πενταετούς θητείας του Τζο Μπάιντεν. Λογικά, θα αποκτήσει και τα F-16, αν και το ζήτημα της προμήθειας των ρωσικών S-400 παραμένει πρόβλημα.

Ο Τζον Σιτιλίδης, ελληνικής καταγωγής και σύμβουλος διπλωματίας του State Department από το 2006 έως το 2023, δήλωσε σε τηλεοπτική εκπομπή: «Πιστεύω ότι ο πρόεδρος Ερντογάν υπήρξε ο χειρότερος εχθρός της χώρας του. Απομακρύνθηκε από την εξωτερική πολιτική της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, δεν συμμετείχε στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και, φυσικά, το ζήτημα των S-400 έχει προκαλέσει την αντίθεση πολλών ισχυρών συμμάχων και φίλων της Τουρκίας στην Ουάσινγκτον.

Εφόσον ο Ερντογάν δεν καταφέρει να επιλύσει αυτό το ζήτημα, μάλλον θα συνεχίσουμε να βλέπουμε περισσότερους ανθρώπους να κρατούν την Τουρκία σε απόσταση». Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα την επόμενη ημέρα, καθώς τόσο ο Ντ. Τραμπ όσο και ο Τ. Ερντογάν είναι σε κάποιο βαθμό απρόβλεπτοι. Ωστόσο, στον τομέα των εξοπλισμών, ο Ντ. Τραμπ έχει αποδείξει ότι οι αποφάσεις του βασίζονται σε οικονομικά κριτήρια και στη λογική του «business as usual», παρά σε συμμαχίες, ιδεολογίες, αρχές και αξίες. Τέλος, ως προς το μείζον θέμα του Κυπριακού δεν αναμένονται θαύματα.