Τα τρία κορυφαία ορόσημα του Κ. Μητσοτάκη

Το Μέγαρο Μαξίμου προγραμματίζει ένα οδικό χάρτη 90 ημερών, ο οποίος περιλαμβάνει κρίσιμα σημεία για το πολιτικό τοπίο και, τελικά, για την κατεύθυνση της χώρας, της κυβέρνησης και της ΝΔ. Μέχρι το τέλος Ιανουαρίου 2025, αναμένονται σημαντικοί σταθμοί που θα καθορίσουν τους συσχετισμούς και τις εξελίξεις, απαιτώντας προσεκτικές εκτιμήσεις και στρατηγικές, καθώς αυτές θα διαμορφώσουν τις νέες ισορροπίες στο ευρύτερο εσωτερικό περιβάλλον.

Καθώς η κυβέρνηση περιμένει να ξεκαθαρίσει η κατάσταση στον ΣΥΡΙΖΑ και να επαναξιολογήσει τη Χαριλάου Τρικούπη σε μια λογική χρονική απόσταση (δύο-τριών μηνών) από την τρέχουσα περίοδο ανάκαμψης του ΠΑΣΟΚ μετά την επανεκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη, ο πρωθυπουργός προσπαθεί να δώσει ώθηση στην κυβερνητική του στρατηγική, εν μέσω άλυτων καθημερινών προβλημάτων, δυσκολιών να απομακρυνθεί (δημοσκοπικά) από το κλίμα των ευρωεκλογών και εσωκομματικών πιέσεων. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επαναφέρει συνειδητά το δίπολο πρόοδος – οπισθοχώρηση, ασκώντας στοχευμένη πίεση στο ΠΑΣΟΚ και προειδοποιώντας για επικείμενες πολιτικές μάχες στη Βουλή. Ταυτόχρονα, αναδεικνύει τη σημασία της πολιτικής σταθερότητας («μέγεθος», όπως το χαρακτήρισε, που είναι ζητούμενο σε άλλες χώρες και δεν πρέπει να θεωρείται «αυτονόητο» στην Ελλάδα) καθώς και το αφήγημα της συνέπειας (δημοσιονομικής, λόγου και πράξεων, θεσμικής κ.ο.κ.).

Αυτά συμβαίνουν ενόψει σημαντικών ημερομηνιών και γεγονότων που θα καθορίσουν τα όρια των πολιτικών συγκρούσεων ή συναινέσεων, καθώς και την κατεύθυνση της χώρας για τα επόμενα χρόνια. Αυτές οι εξελίξεις θα επηρεάσουν επίσης μικρές και μεγαλύτερες αποφάσεις της κυβέρνησης μέχρι το 2027, από την αναδιοργάνωση του κυβερνητικού σχήματος μέχρι την τολμηρή συνταγματική αναθεώρηση. Σημαντικοί μήνες είναι ο Ιανουάριος, που αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την Προεδρία της Δημοκρατίας, ο Δεκέμβριος με τον προϋπολογισμό, και ο Νοέμβριος, που περιλαμβάνει τον διάλογο μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, καθώς και την προσπάθεια περιορισμού των εσωκομματικών εντάσεων στο πλαίσιο των συχνών παρεμβάσεων των πρώην πρωθυπουργών Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά.

Το πιο σημαντικό ορόσημο, λόγω της βαρύτητας και των συμβολισμών του, είναι οι προεδρικές εκλογές. Ο Μητσοτάκης επιβάλλει «σιωπητήριο», αλλά ο Ιανουάριος, που θα φέρει αποκαλύψεις, πλησιάζει. Γι’ αυτό, οι φήμες εντείνονται – ειδικά αυτές που κυκλοφορούν εδώ και εβδομάδες στο γαλάζιο στρατόπεδο, περιλαμβάνοντας ονόματα από την κεντροδεξιά, με κυριότερο αυτό του προέδρου της Βουλής, Κωνσταντίνου Τασούλα.

Πρόσφατα, με μοναδική δημόσια δήλωση του Μητσοτάκη σχετικά με την προτίμηση του για πρόσωπο με «υπερκομματικά χαρακτηριστικά», αναπτύσσονται σενάρια για υποψήφιο με κεντροαριστερές καταβολές. Αυτή τη φορά, γίνεται λόγος για «πολιτικό» πρόσωπο. Σε συζητήσεις επανέρχονται παλαιότερα σενάρια και ονόματα, όπως αυτό της Μαρίας Δαμανάκη.

Η προεδρική εκλογή αναμφίβολα θα αποτελέσει ένα διπλό crash test για την ικανότητα του Μητσοτάκη να επιτύχει, αφενός, εσωτερική ισορροπία (καθώς η δημόσια δήλωση του βουλευτή Γιώργου Βλάχου σχετικά με την «μη δεδομένη ψήφο» του αντικατοπτρίζει τις απόψεις πολλών άλλων εντός της ΚΟ, οι οποίοι εκφράζονται μόνο σε ιδιωτικές συζητήσεις) και, αφετέρου, ευρύτερη συναίνεση, όπως συνέβη με την υπερψήφιση της Κατερίνας Σακελλαροπούλου το 2020 από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ.

Ο Ανδρουλάκης δεν σκοπεύει να διευκολύνει το Μαξίμου στην αναζήτηση λύσης για την Προεδρία, δηλαδή δεν θα προσφέρει εύκολα τη συναίνεση του. Εάν δεν διακρίνει συνθετικά χαρακτηριστικά στην πρόταση του πρωθυπουργού, θα ασκήσει πίεση με δική του επιλογή από την ευρύτερη δημοκρατική παράταξη.

Πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων, θα έχει προηγηθεί η διαδικασία του προϋπολογισμού, με αναμενόμενη έντονη αντιπαράθεση στη Βουλή. Αυτή είναι η στιγμή που ο Μητσοτάκης επιδιώκει να ανοίξει επίσημα τον δρόμο για την εφαρμογή μέτρων και παροχών το 2025, προσδιορίζοντας την κυβερνητική στρατηγική με μακροπρόθεσμο ορίζοντα – μέχρι την ολοκλήρωση της θητείας του. Παράλληλα, οι πολιτικοί του αντίπαλοι θα προσπαθήσουν να αμφισβητήσουν το κοινωνικό πρόσημο της κυβερνητικής πολιτικής.

«Εμείς πάντως εισερχόμαστε στη διαδικασία του προϋπολογισμού», δηλώνει βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, επιβεβαιώνοντας ότι θα γίνει προσπάθεια για πλήρη συστράτευση των μελών του κόμματος στην επικοινωνία των κυβερνητικών θέσεων. Γι’ αυτό το λόγο, νωρίτερα, μέσα στον Νοέμβριο, θα σταματήσουν οι συναντήσεις για την εξομάλυνση των σχέσεων κυβέρνησης και κόμματος, με τα ενημερωτικά σημειώματα της επόμενης περιόδου να εστιάζουν αποκλειστικά στο σχέδιο του προϋπολογισμού.

Άλλες «δυναμικές» θα γίνουν εμφανείς σύντομα. Αρχικά, στο τέλος της επόμενης εβδομάδας, στις 8 Νοεμβρίου στην Αθήνα, και στη συνέχεια τον Ιανουάριο στην Άγκυρα, θα καθοριστούν τα όρια του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Το ζήτημα έχει άμεσες εσωτερικές προεκτάσεις.

Ο Μητσοτάκης έχει θέσει σαφείς κόκκινες γραμμές σχετικά με τον «πατριωτισμό» του, τόσο απέναντι στα κόμματα της Δεξιάς εκτός της ΝΔ όσο και στον ίδιο τον Σαμαρά, γεγονός που οδήγησε σε ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ τους. Είναι προφανές ότι τα θέματα εξωτερικής πολιτικής κρατούν σε εγρήγορση τη δεξιά πτέρυγα της ΝΔ και τους δεξιούς ψηφοφόρους, ενώ αναμένεται και η τοποθέτηση του Κώστα Καραμανλή από τη Θεσσαλονίκη τη Δευτέρα, σύμφωνα με πληροφορίες.

Οι ακριβείς δηλώσεις του σχετικά με τα ελληνοτουρκικά αποκτούν σημασία λίγες ημέρες πριν από την άφιξη του Χακάν Φιντάν στην Αθήνα. Το Μαξίμου αντιμετωπίζει μια πρόκληση: να αποδείξει ότι η προσέγγιση μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας μέσω ήπιας διπλωματίας δεν έχει φτάσει στα όρια της εξάντλησης, εφόσον δεν προκύψει τελικά κάποιο «παράθυρο ευκαιρίας» (δηλαδή αν σταματήσει η βολιδοσκόπηση) για την επίλυση του ζητήματος του καθορισμού της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.

Η «δυναμική» (καθώς και οι αντιδράσεις από διάφορες πλευρές) θα αποτυπωθεί στις «προκαταρκτικές» συνομιλίες μεταξύ Γιώργου Γεραπετρίτη και Φιντάν, για τις οποίες οι διπλωματικές μηχανές εργάζονται παρασκηνιακά, προετοιμάζοντας κάθε πιθανό σενάριο, είτε αρνητικό είτε θετικό. Η εικόνα της επόμενης ημέρας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θα διαμορφωθεί πιο καθαρά κατά τη διάρκεια της επόμενης συνάντησης Μητσοτάκη – Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο πλαίσιο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις μέχρι το τέλος του έτους.