Πώς αναμένει η Μέση Ανατολή το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών;

Τα επόμενα τέσσερα χρόνια της πολιτικής των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή κρέμονται από μια κλωστή, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο υπόλοιπος κόσμος προετοιμάζονται για τα αποτελέσματα των εκλογών μεταξύ της αντιπροέδρου των Δημοκρατικών Καμάλα Χάρις και του Ρεπουμπλικάνου πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

Ισραήλ, Παλαιστίνη και Λίβανος 

Ίσως τα κορυφαία ζητήματα εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ-Μέσης Ανατολής ενόψει των εκλογών είναι οι συνεχιζόμενοι πόλεμοι του Ισραήλ στη Γάζα και τον Λίβανο.  

Η Ράσα Αμπού Τζαλάλ μετέδωσε από την πόλη της Γάζας ότι ενώ οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα είναι επιφυλακτικοί και για τους δύο υποψηφίους, πολλοί φαίνεται να προτιμούν τη Χάρις, δεδομένης της προηγούμενης αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ από τον Τραμπ, και ελπίζουν ότι η Χάρις θα βάλει τέλος στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα. Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι η στενή σχέση του Τραμπ με το Ισραήλ μπορεί να αξιοποιηθεί για τον τερματισμό του πολέμου, καθιστώντας τον έτσι τον προτιμώμενο υποψήφιο.  

Η κοινή γνώμη στο Λίβανο είναι λιγότερο σαφής, αν και μια έκθεση του Reuters ανέφερε ότι ο λιβανέζικος λαός αμφιβάλλει ότι το αποτέλεσμα των εκλογών θα τον επηρεάσει.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει καταστήσει σαφές ότι προτιμά τον Τραμπ, πιστεύοντας ότι θα χαλαρώσει τα δεσμά των ΗΠΑ στο Ισραήλ και θα δώσει στο Ισραήλ το πράσινο φως για να πραγματοποιήσει ένα μεγαλύτερο πλήγμα στο Ιράν. Ο Νετανιάχου και ο Τραμπ έχουν επίσης διατηρήσει στενή σχέση, ακόμη και όταν ο Τραμπ ήταν εκτός αξιώματος. Σε μια συγκέντρωση στις 23 Οκτωβρίου, ο Τραμπ μίλησε για τις πρόσφατες και φαινομενικά συχνές τηλεφωνικές συνομιλίες του με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, λέγοντας: “Ο Μπίμπι μου τηλεφώνησε χθες, μου τηλεφώνησε προχθές”, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο του Νετανιάχου.

Η ισραηλινή κοινωνία φαίνεται να ευθυγραμμίζεται με τον Νετανιάχου: Πρόσφατη δημοσκόπηση της ισραηλινής κοινής γνώμης έδειξε ισχυρή υποστήριξη για τον Ντόναλντ Τραμπ τόσο μεταξύ των δεξιών όσο και των κεντρώων Ισραηλινών, αναφέρει ο Μαζάλ Μουαλέμ. Η έρευνα, που διεξήχθη από το ισραηλινό Ινστιτούτο Περιφερειακής Εξωτερικής Πολιτικής Mitvim, διαπίστωσε ότι το 68% του ισραηλινού κοινού “βλέπει τον Ντόναλντ Τραμπ ως τον υποψήφιο που θα εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντα του Ισραήλ”, ενώ μόλις το 14% επέλεξε την Χάρις και το 18% δήλωσε ότι δεν υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ των υποψηφίων στο θέμα των σχέσεων Ισραήλ-ΗΠΑ.

Ιράν  

Οι σχέσεις Ιράν-ΗΠΑ είναι ένα άλλο βασικό θέμα εξωτερικής πολιτικής που θα πρέπει να αναλάβει ο κάθε υποψήφιος αν εκλεγεί. Τόσο η Χάρις όσο και ο Τραμπ έχουν εκφράσει σκληροπυρηνικές απόψεις για το Ιράν, με τη Χάρις να το αποκαλεί “μεγαλύτερο αντίπαλο” των ΗΠΑ σε συνέντευξή της στο CBS στις 7 Οκτωβρίου και τον Τραμπ να ενθαρρύνει το Ισραήλ να πλήξει τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις σε αντίποινα για την πυραυλική επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ την 1η Οκτωβρίου.  

Ωστόσο, και οι δύο υποψήφιοι έχουν επίσης εκφράσει την προθυμία τους να συνεργαστούν με το Ιράν διπλωματικά. Αν και ο Τραμπ αποσύρθηκε από το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), γνωστότερο και ως πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, έκτοτε δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν πρέπει να καταλήξουν σε άλλη συμφωνία. Η Χάρις έδειξε επίσης ανοιχτό πνεύμα δέσμευσης με το Ιράν, υποστηρίζοντας τις διπλωματικές προσπάθειες της κυβέρνησης Μπάιντεν.  

Ενώ οι δύο υποψήφιοι διαφέρουν σε ορισμένες πτυχές της πολιτικής τους για το Ιράν, οι γενικές τους θέσεις δεν είναι ανόμοιες – γεγονός που οι Ιρανοί έχουν σημειώσει. Πολλοί Ιρανοί έχουν εκφράσει τον ίδιο σκεπτικισμό απέναντι στους υποψηφίους, θεωρώντας ότι κανένας από τους δύο δεν θα επιφέρει αλλαγές μεταξύ των δύο χωρών.  

Μια δημοσκόπηση της Stasis σχετικά με την κοινή γνώμη του Ιράν για την εξωτερική πολιτική που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 21 Σεπτεμβρίου και 3 Οκτωβρίου διαπίστωσε ότι το 61% των Ιρανών υποστηρίζει την ιδέα της συνεργασίας με τη “Δύση” για τη σύναψη πυρηνικής συμφωνίας, ενώ το 20% πιστεύει ότι το Ιράν δεν πρέπει να συνάψει συμφωνία. Επιπλέον, μια ακόμη μεγαλύτερη πλειοψηφία, 67%, υποστήριξε την εξομάλυνση των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ το 25% ήταν αντίθετο. 

Υπάρχει, ωστόσο, ένας κλάδος του συντηρητισμού στην ιρανική κοινωνία και πολιτική που απορρίπτει οποιαδήποτε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Για παράδειγμα, πριν από τη συμμετοχή του Ιρανού προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, η ιρανική σκληροπυρηνική εφημερίδα Kayhan δημοσίευσε ένα κύριο άρθρο στο οποίο προειδοποιούσε τον πρόεδρο για τυχόν συναντήσεις – τις οποίες χαρακτήρισε “ταπεινωτικές” – με Αμερικανούς αξιωματούχους.

Η ηγεσία του Ιράν δεν έχει δηλώσει ρητά ότι προτιμά έναν υποψήφιο έναντι κάποιου άλλου, ωστόσο οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες διαπίστωσαν ότι το Ιράν επιχειρεί να παρέμβει στις εκλογές μέσω διαδικτυακών εκστρατειών παραπληροφόρησης. Οι New York Times, επικαλούμενοι Αμερικανούς και Ιρανούς αξιωματούχους, ανέφεραν στις αρχές Σεπτεμβρίου ότι “οι προσπάθειες του Ιράν φαίνεται να αποσκοπούν στην υπονόμευση της προεκλογικής εκστρατείας του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ”. 

Ο Κόλπος  

Τα πλούσια σε πετρέλαιο κράτη του Κόλπου, αν και δεν εκφράζονται ρητά για τον υποψήφιο που προτιμούν, ενδέχεται να προτιμήσουν μια προεδρία Τραμπ, η οποία πιθανότατα θα είναι πιο πρόθυμη να παραβλέψει τα αρχεία για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την εμπλοκή του Κόλπου στο Σουδάν και την Υεμένη. Η προεδρία του Τραμπ συνέβαλε τόσο στη θωράκιση όσο και στην ενίσχυση της ισχύος της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ στην περιοχή. Όμως, πιθανώς σε μια προσπάθεια να παίξουν εκ του ασφαλούς πριν ξεκαθαρίσουν τα αποτελέσματα των εκλογών, η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και άλλα κράτη του Κόλπου παρέμειναν προς τα έξω σιωπηλά. Το να αντιληφθεί κανείς τις προτιμήσεις των πληθυσμών των κρατών του Κόλπου είναι ακόμη πιο δύσκολο δεδομένης της λογοκρισίας και της έλλειψης ελευθερίας του Τύπου.

Τουρκία 

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναμένει επίσης το εκλογικό αποτέλεσμα, με πολλούς στην Τουρκία να υποστηρίζουν ότι περιμένει τα αποτελέσματα των εκλογών για να λάβει ορισμένες πολιτικές αποφάσεις. Η πολιτική σχέση του Ερντογάν με τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, παρά τις κάποιες αναταράξεις, ήταν ισχυρή. Η σχέση του Ερντογάν με τον σημερινό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, από την άλλη πλευρά, ήταν τεταμένη λόγω της σχέσης του Ερντογάν με τη Ρωσία, μαζί με την κριτική που άσκησε στην κυβέρνηση Μπάιντεν για τον πόλεμο στη Γάζα. 

Η άποψη του Ερντογάν για τον Τραμπ, ωστόσο, μπορεί να μην ευθυγραμμίζεται πλήρως με το πώς αισθάνεται ο τουρκικός λαός, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η μειωμένη εύνοια του Ερντογάν στο κοινό. Είναι ενδιαφέρον ότι η τουρκική εφημερίδα Daily Sabah έγραψε τον Ιούνιο, επικαλούμενη μια άλλη μελέτη του Pew, ότι το 87% των Τούρκων πιστεύει ότι ο Μπάιντεν “δεν κάνει το σωστό όσον αφορά τις παγκόσμιες υποθέσεις”, αλλά ταυτόχρονα το 86% πιστεύει ότι και ο Τραμπ δεν θα κάνει το σωστό, αν εκλεγεί. 

Βόρεια Αφρική 

Οι γνώμες στις χώρες της Βόρειας Αφρικής είναι πιο δύσκολο να προβλεφθούν, δεδομένου ότι το Σουδάν και η Λιβύη βρίσκονται και οι δύο αυτή τη στιγμή μπλεγμένες οι ίδιες σε κρίσεις, ενώ στην Τυνησία παρατηρούνται υψηλότερα επίπεδα καταστολής υπό τον πρόσφατα επανεκλεγέντα πρόεδρο Κάις Σαΐντ.  

Η μαροκινή εφημερίδα Fez News δημοσίευσε μια ανάλυση που ανέφερε ότι το Μαρόκο θα μπορούσε να “επωφεληθεί σημαντικά” από μια νίκη του Τραμπ, επικαλούμενη την αναγνώριση από τον Τραμπ της μαροκινής κυριαρχίας στη Δυτική Σαχάρα, καθώς και τη σκληρή πολιτική του απέναντι στις “αντιδυτικές χώρες που υποστηρίζουν το Μέτωπο Πολισάριο”, τη μαχητική ομάδα που επιδιώκει την ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρας. Η Αλγερία, ο κύριος αντίπαλος του Μαρόκου στη σύγκρουση για τη Δυτική Σαχάρα, έχει απορρίψει τη στάση του Τραμπ στο θέμα αυτό.  

Η Αίγυπτος, η οποία έχει καταφέρει να διατηρήσει μια σχετικά σταθερή σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και δεκαετίες, ελπίζει να παραμείνει δικαιούχος της αμερικανικής υποστήριξης υπό οποιονδήποτε υποψήφιο, καθώς προσπαθεί να ανακάμψει από μια οικονομική κρίση. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, και ο Τραμπ είχαν θερμούς δεσμούς κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ και ότι ο Σίσι έχει, κατά καιρούς, έρθει σε αντιπαράθεση με τους Αμερικανούς Δημοκρατικούς σχετικά με τις εκκλήσεις τους για μεγαλύτερη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο. 

Πηγή:Al Monitor, Militaire