Ανοιχτό το ενδεχόμενο αλλαγής του εκλογικού νόμου

Το θέμα επανέρχεται στις συζητήσεις των κομματικών επιτελείων

Το ζήτημα της τροποποίησης του εκλογικού νόμου παραμένει διαρκώς στο επίκεντρο των συζητήσεων στα πηγαδάκια της Βουλής και ανάμεσα στα στελέχη των κομμάτων. Θα προχωρήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε αυτή την αλλαγή; Αυτή είναι η απορία πολλών βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, οι οποίοι γνωρίζουν ότι ο πρωθυπουργός τηρεί τις θέσεις του. Θυμίζουμε ότι είχε δηλώσει καθησυχαστικά ότι σε τρία χρόνια το πολιτικό τοπίο θα έχει αλλάξει και η κυβέρνηση θα έχει ενοποιήσει τις δυνάμεις της. Κυβερνητικά στελέχη τονίζουν την επιτυχία των εκλογών του 2023, όπου η Νέα Δημοκρατία έφτασε το 40,5% μετά από τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης.  Από την πλευρά του, ο Παύλος Μαρινάκης, κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, επαναλαμβάνει τη θέση του πρωθυπουργού ότι δεν υπάρχει πρόθεση για αλλαγή του συστήματος προς ένα πιο πλειοψηφικό μοντέλο.

Σήμερα, το εκλογικό σύστημα προβλέπει ότι το πρώτο κόμμα θα λάβει 20 έδρες μόλις φτάσει το 25% των ψήφων. Για κάθε επιπλέον 0,5% που θα συγκεντρώνει, θα αποκτά μία επιπλέον έδρα, με το ανώτατο όριο να είναι οι 50 έδρες, το οποίο απαιτεί ποσοστό 40%. Είναι προφανές ότι η αυτοδυναμία εξαρτάται άμεσα από τα μικρότερα κόμματα που δεν καταφέρνουν να ξεπεράσουν το 3% και να εισέλθουν στη Βουλή.

Το κυρίαρχο σενάριο για πιθανές αλλαγές στο εκλογικό σύστημα, αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί από κυβερνητικούς κύκλους, αφορά την αύξηση του κατωφλιού που απαιτείται για την είσοδο ενός πολιτικού κόμματος στη Βουλή. Η προτεινόμενη αύξηση υπολογίζεται σε μία ή δύο μονάδες. Είναι γεγονός ότι αν τα μικρότερα κόμματα δυσκολευτούν να εισέλθουν στη Βουλή, αυτό θα διευκολύνει την επίτευξη της αυτοδυναμίας για το πρώτο κόμμα. Ταυτόχρονα, θα περιοριστεί η δυνατότητα ευκαιριακών και συχνά ακροδεξιών – αντισυστημικών δυνάμεων, οι οποίες εκμεταλλεύονται λαϊκιστικά την κοινωνική δυσαρέσκεια, να ενισχυθούν μέσω της εκπροσώπησής τους στο Κοινοβούλιο.

Σύμφωνα με μια εναλλακτική προσέγγιση, εάν το εκλογικό όριο αυξηθεί στο 4% ή 5%, αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει τη συσπείρωση των μικρότερων κομμάτων. Με την αλλαγή του πήχη, είναι αναμενόμενο οι ψηφοφόροι να προσαρμοστούν στο κλίμα πόλωσης που θα δημιουργηθεί εναντίον της κυβέρνησης. Το «αφήγημα» ότι η πλειοψηφία προσπαθεί να περιορίσει την πολυφωνία στη Βουλή θα γίνει αντιληπτό από διάφορες κοινωνικές ομάδες. Αν στις προηγούμενες εκλογές το κατώφλι ήταν στο 4%, τα κόμματα Νίκη και Πλεύση Ελευθερίας δεν θα είχαν εκπροσώπηση, με την Ολομέλεια να αποτελείται από έξι κόμματα. Επιπλέον, η Νέα Δημοκρατία θα είχε μεγαλύτερη πλειοψηφία σε σύγκριση με τις 158 έδρες που κέρδισε πριν από 14 μήνες. Υπάρχουν πολλές προτάσεις για το πώς θα μπορούσε να ενισχυθεί η πλειοψηφικότητα του εκλογικού συστήματος, ωστόσο όλες παραμένουν θεωρητικές. Πολλοί υποστηρίζουν ότι το πιο δίκαιο μέτρο που θα πρέπει να εισαχθεί στον εκλογικό νόμο είναι το μπόνους που λαμβάνει το πρώτο κόμμα να εξαρτάται από τη διαφορά ψήφων με το δεύτερο.