Ο Τραμπ προκαλεί ήδη αναταραχή στη διπλωματία της Μέσης Ανατολής σχετικά με το Ιράν.

Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανεβάζει τον πήχη, και τις προσδοκίες, για την αμερικανική διπλωματία στη Μέση Ανατολή, και δεν έχει αναλάβει ακόμη τα καθήκοντά του.

Όπως σημειώνει το Al Monitor, οι εταίροι των ΗΠΑ στην περιοχή είναι αισιόδοξοι για την επιστροφή του Τραμπ. Μπορεί να μην το λένε ευθέως, λόγω διπλωματικών “λεπτών” γραμμών, αλλά αυτό είναι το κλίμα πίσω από τις κλειστές πόρτες.

Ο Μπάιντεν και η διπλωματική του ομάδα, όπως το έθεσε ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ τον Σεπτέμβριο, είχαν γίνει μέρος των “πολιτικών επίπλων” στην περιοχή – πάντα παρόντες αλλά ευρέως αγνοημένοι.

Το Ιράν, από την πλευρά του, αγωνίζεται διπλωματικά για να αποτρέψει την αύξηση των κυρώσεων σε μια αναμενόμενη “αναζωογονημένη” εκστρατεία μέγιστης πίεσης υπό την κυβέρνηση Τραμπ.

Όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2021, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έδωσε ύψιστη προτεραιότητα σε μια νέα πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, συμπεριλαμβανομένης της χαλάρωσης των κυρώσεων της εποχής Τραμπ.

Σε αντάλλαγμα, το Ιράν επέκτεινε το πυρηνικό του πρόγραμμα και ανέβασε το παιχνίδι της “αντίστασης” μέσω των πληρεξουσίων του στον Λίβανο, τη Γάζα και την Υεμένη.

Μια ενθαρρυμένη Χαμάς, αισθανόμενη ότι το Ιράν και οι αντιστασιακοί σύμμαχοί του την υποστήριζαν, επιτέθηκε στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, σκοτώνοντας σχεδόν 1.200 Ισραηλινούς και οδηγώντας σε έναν πόλεμο που οδήγησε σε πάνω από 40.000 θανάτους Παλαιστινίων.

Μετά την εκλογή του Τραμπ, το Ιράν έχει καταστήσει σαφές, τόσο μέσω δημόσιων όσο και διπλωματικών διαύλων, ότι επιθυμεί αποκλιμάκωση σε όλα τα μέτωπα.

Ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν συναντήθηκε αυτή την εβδομάδα με τον Ραφαέλ Γκρόσι, επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, του πυρηνικού παρατηρητή του ΟΗΕ, και επανέλαβε την προθυμία του Ιράν να συνεργαστεί με τη Δύση και να παραιτηθεί από ένα πυρηνικό όπλο.

Το Ιράν απέστειλε γραπτό μήνυμα στην κυβέρνηση Μπάιντεν λέγοντας ότι δεν προσπάθησε να σκοτώσει τον πρόεδρο Τραμπ, απορρίπτοντας τις κατηγορίες του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης ότι η Τεχεράνη είχε πράγματι σχεδιάσει απόπειρα δολοφονίας.

Σε άλλο σημείο της περιοχής, η ομάδα Τραμπ θα επιδιώξει πιθανότατα μια καθυστερημένη καταστολή της πολιτοφυλακής των Χούθι στην Υεμένη, οι συνεχείς επιθέσεις της οποίας έχουν περιπλέξει τις ναυτιλιακές και μεταφορικές διαδρομές, αυξάνοντας το κόστος στην Αίγυπτο και αλλού.

Η κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε να ρίξει μια δεύτερη ματιά στην πολιτική για το Ιράκ. Ο Μπάιντεν έχει υποστηρίξει τον Ιρακινό πρωθυπουργό Μοχάμεντ Σία αλ-Σουντάνι, αλλά η πραγματική δύναμη είναι ένας πολιτικός συνασπισμός που έχει μεγάλο βάρος στις ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν και έχουν αναλάβει τους τομείς της ασφάλειας και της ενέργειας του Ιράκ. Η εκλογή του Τραμπ έθεσε σε επιφυλακή τις φιλοϊρανικές Μονάδες Λαϊκής Κινητοποίησης (PMU) στο Ιράκ. Η επερχόμενη κυβέρνηση θα περιμένει επίσης από το Ιράκ να ανοίξει επιτέλους τον ενεργειακό τομέα στις αμερικανικές εταιρείες, δεδομένων των αμερικανικών επενδύσεων εκεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Πιθανόν να υπάρξει λιγότερη ανοχή σε όρους συμβολαίων ευνοϊκούς για την Κίνα και επηρεασμένους από το Ιράν, μόλις αναλάβει ο Τραμπ.

Ο Τραμπ επωφελείται από την αναδιαμόρφωση του περιφερειακού στρατηγικού τοπίου από τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Νετανιάχου. Το Ισραήλ έχει σκοτώσει τους πολιτικούς ηγέτες της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, καθώς και βασικούς πράκτορες του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), ενώ έχει εξουδετερώσει το μεγαλύτερο μέρος της αεροπορικής άμυνας του Ιράν. Το Ιράν δεν έχει υποχωρήσει τόσο πολύ εδώ και δεκαετίες, πιθανώς από τις πιο σκοτεινές ημέρες του πολέμου Ιράν-Ιράκ στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ή μετά τη δολοφονία του ηγέτη του IRGC Κασίμ Σουλεϊμανί από την κυβέρνηση Τραμπ τον Ιανουάριο του 2020. Ο Νετανιάχου εξακολουθεί να ζυγίζει μια πιθανή επίθεση στο Ιράν, που ίσως συνδέεται με μια μακροχρόνια καθυστερημένη εμφάνιση στις 2 Δεκεμβρίου στη δίκη του για διαφθορά.

Λίγο περισσότερο από ένα χρόνο πριν ο Νετανιάχου ήταν πολιτικά “ένας νεκρός που περπατούσε” εξαιτίας της δίκης του για διαφθορά και της αποτυχίας των μυστικών υπηρεσιών που οδήγησε στην 7η Οκτωβρίου. Έκτοτε, η δημοτικότητά του έχει εκτοξευθεί με τη στρατιωτική εκστρατεία κατά της Χαμάς και της Χεζμπολάχ και τις δολοφονίες των ηγετών τους.

Τόσο ο Τραμπ όσο και ο Νετανιάχου θα δώσουν προτεραιότητα στην επέκταση των συμφωνιών του Αβραάμ στη Σαουδική Αραβία. Αυτό μπορεί να μην γίνει εύκολα ή γρήγορα, καθώς το βασίλειο έχει απαιτήσει να αποτελέσει μέρος της συμφωνίας η παλαιστινιακή κρατική υπόσταση. Οι σκληροδεξιοί εταίροι του Νετανιάχου στον συνασπισμό θέλουν την προσάρτηση έναντι της κρατικής υπόστασης. Και εδώ θα επιδειχθεί η “τέχνη της συμφωνίας”.

Ο Τραμπ δήλωσε τον Σεπτέμβριο ότι θέλει μια συμφωνία με το Ιράν λόγω των συνεπειών που θα έχει για την περιοχή η μη επίτευξη μιας τέτοιας συμφωνίας – συμπεριλαμβανομένης της προοπτικής ενός ιρανικού πυρηνικού όπλου. Η προσέγγισή του στο Ιράν θα βασίζεται σε αποτελέσματα και θα εκτελεστεί με προτεραιότητα και επείγοντα χαρακτήρα. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, η ομάδα του Τραμπ δεν θα αρκεστεί στις ατελέσφορες συναντήσεις και τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις του Ιράν σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα και τους περιφερειακούς εντολοδόχους του. Το θέμα είναι η ειρήνη μέσω της δύναμης. Οι διαπραγματεύσεις, αν γίνουν, θα γίνουν υπό πίεση, ή υπό την απειλή πίεσης, για το Ιράν. Αυτό βρίσκεται ήδη στον αέρα, δύο μήνες πριν από την επίσημη μετάβαση. Η συνάντηση του Έλον Μασκ την περασμένη εβδομάδα με τον μόνιμο αντιπρόσωπο του Ιράν στα Ηνωμένα Έθνη, Αμίρ Σαΐντ Ιραβανί, πιθανότατα έθεσε τις σκληρές επιλογές που αντιμετωπίζει η Τεχεράνη υπό τον Τραμπ.