Επενδύσεις 5 δισ. ευρώ σε ΑΠΕ, ύδρευση και μείωση των λογαριασμών ρεύματος

Επενδύσεις άνω των 5 δισ. ευρώ σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ηλεκτρικές διασυνδέσεις και υποδομές ύδρευσης στα νησιά καθώς και ελάφρυνση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας για το σύνολο των καταναλωτών από τον σταδιακό περιορισμό των χρεώσεων για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας θα είναι τα αποτελέσματα της λειτουργίας του Ταμείου Απανθρακοποίησης Νησιών.

 Η σύμβαση για τη σύσταση του Ταμείου υπεγράφη σήμερα στη Νάξο, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Το ταμείο περιλαμβάνει κεφάλαια ύψους 1,6 δισ. ευρώ τα οποία με τη μόχλευση ιδιωτικών πόρων θα χρηματοδοτήσουν επενδύσεις άνω των 5 δισ. ευρώ σε τρεις τομείς:

1. Διασυνδέσεις των νησιών του ΒΑ Αιγαίου και των Δωδεκανήσων, που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ καθώς και μικρότερων νησιών (Κύμη, Πάτμος, Κύθνος, Αμοργός) από τον ΔΕΔΔΗΕ.
2. Έργα ΑΠΕ και αποθήκευσης ενέργειας από νοικοκυριά και επιχειρήσεις (φωτοβολταϊκά, μπαταρίες, αντλησιοταμίευση, υπεράκτια αιολικά, ταμιευτήρες για αποθήκευση νερού και παραγωγή ενέργειας). Για τα 6 μεγαλύτερα μη διασυνδεδεμένα νησιά (Ρόδος, Κως, Κάλυμνος, Σάμος, Χίος και Λέσβος) θα προκηρυχθούν το 2025 διαγωνισμοί για εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ σε συνδυασμό με μπαταρίες.
3. Υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και κυρίως ηλεκτρικής τροφοδοσίας των μεγάλων πλοίων (cold ironing) που προσεγγίζουν τα λιμάνια των νησιών.

Κυρ. Μητσοτάκης: Αλλάζουμε και κάνουμε τις ζωές των νησιωτών καλύτερες

«Αλλάζουμε και κάνουμε τις ζωές των νησιωτών καλύτερες. Το Ταμείο που παρουσιάζουμε θα διευκολύνει τα νησιά μας να κάνουν πράξη την πράσινη μετάβαση», είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην τελετή υπογραφής της σύμβασης για τη σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης Νησιών, η οποία φιλοξενήθηκε στο λιμάνι της Νάξου.

Παράλληλα, έστειλε ένα μήνυμα σε αυτούς που αντιτίθενται στα έργα για τις ΑΠΕ, σημειώνοντας ότι «όλη αυτή η παραφιλολογία είναι επικίνδυνη και μη πατριωτική γιατί δεν είναι πατριωτικό να εισάγουμε φυσικό αέριο και πετρέλαιο όταν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις εγχώριες πηγές ενέργειες τις οποίες ο Θεός μας έδωσε απλόχερα».

«Παρακολουθώ με προβληματισμό να αναπτύσσεται ρητορική από ακραία κόμματα κατά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Είναι τελείως εσφαλμένη λογική. Οι ΑΠΕ θα επιτρέψουν στη χώρα να αποκτήσει ενεργειακή αυτονομία και θα συνεισφέρουν στη μείωση του κόστους ενέργειας», υπογράμμισε και πρόσθεσε ότι «θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε το εργαλείο αυτό ώστε και οι επιχειρηματίες με μικρά φωτοβολταϊκά συστήματα να καλύπτουν ανάγκης παραγωγής».

Σκυλακάκης: Υψηλά οικονομικά οφέλη από το Ταμείο Απανθρακοποίησης

Μιλώντας στην εκδήλωση ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης τόνισε ότι για να αντιμετωπιστεί η κλιματική κρίση χρειάζεται άφθονη και φθηνή ενέργεια, στόχος που υπηρετεί το νέο ταμείο, το οποίο επίσης βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα των νησιών και της ελληνικής οικονομίας συνολικά.

«Η σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών είναι ένα εμβληματικό έργο για την Ελλάδα, καθώς θα οδηγήσει σε σημαντικά οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη», υπογράμμισε.

Σημείωσε την πρωτοπορία της Ελλάδας στην πράσινη μετάβαση που σημαίνει ότι το ελληνικό ηλεκτρικό σύστημα λειτουργεί όπως ένα είδος “πειραματόζωου” με υψηλή διείσδυση ΑΠΕ ενώ τόνισε ότι με την ολοκλήρωση των έργων τα ελληνικά νησιά θα είναι από τα ελάχιστα στον κόσμο που θα έχουν το “πράσινο σήμα” με ό,τι σημαίνει αυτό για την ελκυστικότητά τους ως τουριστικού προορισμού. Όπως επεσήμανε οι νησιώτες θα διαπιστώνουν το όφελος στην καθημερινότητά τους αλλά και στο λογαριασμό του ηλεκτρικού.

Η υφυπουργός Αλεξάνδρα Σδούκου έκανε λόγο για ένα “μίνι Ταμείο Ανάκαμψης” σημειώνοντας ότι το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο δημιουργήθηκε αποκλειστικά για τα ελληνικά νησιά. “Αναβαθμίζουμε, είπε, συνολικά την ποιότητα ζωής των νησιωτών και εκατομμυρίων επισκεπτών”. Η ίδια εκτίμησε το όφελος των καταναλωτών από τη μείωση των ΥΚΩ σε 2,2 δισ. για τα Δωδεκάνησα και 1,6 δισ. από το Β.Αιγαίο σε βλαθος 25ετίας , με τις διασυνδέσεις που αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2029.

Ο αντιπρόεδρος της ΕΕ Μάρος Σέφκοβιτς εκτίμησε ότι το ποσό που μπορεί να εξασφαλίσει η χώρα μας από την πώληση δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων (είναι βασική πηγή χρηματοδότησης του Ταμείου) μπορεί να φθάσει στα 2 δισ. Ευρώ. Σημείωσε τη σημασία των έργων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στα νησιά και τόνισε ότι η ΕΕ αναμένει άμεσα τις προτάσεις για τα έργα που θα ενταχθούν.

Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης ανέφερε ότι η συμφωνία αποδεικνύει τη δέσμευση της Ευρώπης αλλά και της Ελλάδας στην πράσινη μετάβαση και αποτελεί ορόσημο για τη συνεργασία της χώρας μας με την ΕΤΕπ η οποία έχει διαθέσει συνολικά 50 δισ. Ευρώ για πάνω από 400 έργα σε όλη τη χώρα.

Χαιρετισμούς στην εκδήλωση απηύθυναν ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος ο οποίος αναφέρθηκε στο σχέδιο και την πολιτική βούληση του πρωθυπουργού για την υλοποίηση του μεγαλύτερου πλέγματος έργων υποδομής στα νησιά, καθώς και ο Δήμαρχος Νάξου Δημήτρης Λιανός που τόνισε την ανάγκη ισορροπίας ανάμεσα στην οικονομική ανάπτυξη και την περιβαλλοντική προστασία.

Τι είναι το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών

Το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών συνιστά σημαντική πρωτοβουλία για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, την απανθρακοποίηση των ελληνικών νησιών και την εκπλήρωση των κλιματικών στόχων της Ελλάδας, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Συστάθηκε, μετά την υπογραφή της τριμερούς σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε (21/11) στη Νάξο, παρουσία του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.

H Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ έχει αναλάβει τη διαχείριση του έργου (project management), καθώς ορίστηκε από την Κυβερνητική Επιτροπή ως φορέας ωρίμανσης των έργων, διενέργειας των διαγωνισμών και παρακολούθησης της εκτέλεσης των συμβάσεων.

Μέσω του Ταμείου θα χρηματοδοτηθούν βιώσιμες επενδύσεις για την ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας των ελληνικών νησιών, με τη δημιουργία ανθεκτικότερων υποδομών, τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης και τον πράσινο μετασχηματισμό της γεωργίας, του τουρισμού και της ναυτιλίας.

Το Ταμείο θα χρηματοδοτηθεί από τα αναμενόμενα έσοδα από τον πλειστηριασμό 25 εκατ. δικαιωμάτων του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) που υπολογίζονται επί του παρόντος συνολικά σε 1,6 δισ. ευρώ, ενώ το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των δράσεων ορίζεται έως το τέταρτο τρίμηνο του 2032.

Οι επενδυτές που θα αναλάβουν να υλοποιήσουν τα έργα μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση έως και 60% από το Ταμείο.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του Ταμείου θα επιμεριστεί σε τρεις πυλώνες, όπως ορίστηκαν από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και περιλαμβάνουν συγκεκριμένες δράσεις.

Οι τρεις πυλώνες είναι:

• Νέες ΑΠΕ
• Διασυνδέσεις νησιωτικού δικτύου
• Εγκαταστάσεις για την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ

Οι δράσεις που έχουν προτεραιοποιηθεί να υλοποιηθούν αφορούν στα εξής:

• Φωτοβολταϊκά συστήματα σε συνδυασμό με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας μπαταρίας για ενεργειακή αυτονομία
• Υβριδικά συστήματα ΑΠΕ
• Υπεράκτια αιολικά πάρκα και νησιωτική διασύνδεση
• Εγκατάσταση αυτόνομων συστημάτων αποθήκευσης
• Αφαλατώσεις/Αντλιοταμίευση/φράγματα/ταμιευτήρες πολλαπλών χρήσεων
• Διασυνδέσεις και ηλεκτρολογικές υποδομές στα Δωδεκάνησα
• Υποθαλάσσιες διασυνδέσεις νησιών στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα
• Υποδομές ηλεκτροδότησης ελλιμενισμένων πλοίων από την ξηρά (cold ironing)
• Σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων

Τα επόμενα βήματα

Η χώρα θα ετοιμάσει τις προτάσεις της για τις παραπάνω δράσεις εντός τριών μηνών και θα τις αποστείλει προς έγκριση, αφού πραγματοποιηθεί η εξειδίκευση τους. Στη συνέχεια, θα ξεκινήσει, σταδιακά, η ωρίμανση των έργων, παράλληλα με την οριστικοποίηση της τελικής μορφής των επιμέρους δράσεων. Στόχος είναι τα πρώτα έργα, που θα ωριμάσει η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ, να δημοπρατηθούν μέχρι τα τέλη του 3ου τριμήνου 2025. Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί το 2032, οπότε και θα έχουν δημοπρατηθεί όλες οι δράσεις.

Έργα με οφέλη για το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία

Τα νέα έργα που θα υλοποιηθούν μέσω του Ταμείου προωθούν ένα νέο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, συμβάλλοντας παράλληλα στην οικονομική και κοινωνική συνοχή και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Από τις δράσεις θα ωφεληθούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αλλά και ο πρωτογενής τομέας, καθώς θα επιτευχθεί:

• Μείωση της εξάρτησης από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα.
• Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αντικαθιστώντας την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα με καθαρές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
• Μείωση του λειτουργικού, και ιδιαίτερα του ενεργειακού κόστους των επιχειρήσεων, των νοικοκυριών και των γεωργικών δραστηριοτήτων, με παράλληλη βελτίωση της πρόσβασης στην ηλεκτρική ενέργεια σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές.
• Διασφάλιση της ενεργειακής αυτονομίας, με την αποθήκευση της πλεονάζουσας ενέργειας που παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
• Δημιουργία νέων βιομηχανικών κλάδων που αφορούν στην πράσινη μετάβαση, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της εθνικής βιομηχανίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.