Ο κινητήριος μοχλός της σαουδαραβικής-τουρκικής δυναμικής

Στο πλαίσιο μιας θετικής περιόδου στις οικονομικές σχέσεις μεταξύ Ριάντ και Άγκυρας, πραγματοποιήθηκε στις αρχές του μήνα στην Κωνσταντινούπολη το επιχειρηματικό φόρουμ Τουρκίας-Σαουδικής Αραβίας. Στην εκδήλωση συμμετείχαν περίπου 500 επιχειρηματίες από τις δύο χώρες, μαζί με τον Σαουδάραβα υπουργό Εμπορίου, Ματζίντ μπιν Αμπντουλάχ αλ-Κασάμπι.

Όπως σημειώνει το Al Monitor,  κατά την ομιλία του στο φόρουμ, ο Κασάμπι υπογράμμισε τη «ξεχωριστή θέση» της Τουρκίας στη σαουδαραβική αγορά, αναφέροντας ότι το Ριάντ θεωρεί την Τουρκία «αδελφική χώρα» και «στρατηγικό εταίρο». Το φόρουμ ανέδειξε τους δεσμούς Τουρκίας-Σαουδικής Αραβίας σε διάφορους τομείς, με την υπογραφή 10 νέων συμφωνιών στους τομείς των κατασκευών, της ενέργειας, του τουρισμού, της τεχνολογίας και της υγειονομικής περίθαλψης.

Στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής της Άγκυρας για την αναβάθμιση των οικονομικών δεσμών με περισσότερες ισλαμικές χώρες, το διμερές εμπόριο μεταξύ της Τουρκίας και της Σαουδικής Αραβίας αναμένεται να ξεπεράσει φέτος τα 8 δισεκατομμύρια δολάρια. Σημειώνοντας ότι οι διμερείς δεσμοί είναι «άψογοι και γίνονται όλο και ισχυρότεροι», ο Τούρκος υπουργός Εμπορίου Ομέρ Μπολάτ δήλωσε ότι οι δύο χώρες «βάζουν τώρα στόχο τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2025». 

Σχέσεις Τουρκίας-Σαουδικής Αραβίας

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, οι σχέσεις μεταξύ της Άγκυρας και του Ριάντ ήταν εγκάρδιες αλλά όχι ιδιαίτερα θερμές.

Το 2018, οι δεσμοί μεταξύ της Άγκυρας και του Ριάντ διακόπηκαν μετά τη δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο του βασιλείου στην Κωνσταντινούπολη. Ορμώμενοι από τα άτυπα εμπάργκο του Ριάντ, οι εμπορικές ανταλλαγές Τουρκίας-Σαουδικής Αραβίας έπεσαν επίσης κατακόρυφα.

Ο Σινέμ Τσενγκίζ, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Κατάρ, έγραψε σε ανάλυση για το Διεθνές Φόρουμ του Κόλπου που εδρεύει στην Ουάσινγκτον: «Η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία υπήρξαν ιστορικά σημαντικοί περιφερειακοί ανταγωνιστές, ανταγωνιζόμενοι για επιρροή και ηγεσία. Από την αλλαγή του αιώνα που διανύουμε, οι σχέσεις μεταξύ των δύο μπορούν να περιγραφούν καλύτερα ως «τρενάκι του λούνα παρκ»». 

Επιτέλους, οι κανονικές συνθήκες αναβίωσαν μετά την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο βασίλειο τον Απρίλιο του 2022. Ακολούθησε η επίσκεψη του Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στην Τουρκία τον Ιούνιο του ίδιου έτους. 

Έκτοτε, οι ευκαιρίες άνοιξαν για τις τουρκικές εταιρείες και οι τουρκικές εξαγωγές προς το βασίλειο εκτινάχθηκαν κατά 150% στα 2,62 δισ. δολάρια το 2023, ενώ οι διμερείς ανταλλαγές αγαθών ανήλθαν στα 6,8 δισ. δολάρια.

Το όραμα 2030 του Ριάντ λαμβάνει τουρκική ώθηση

Αναδυόμενες ως βασικοί παίκτες στα έργα του Σαουδαραβικού Οράματος 2030, οι τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες εκτελούν επί του παρόντος έργα αξίας 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε 420 πρωτοβουλίες στο βασίλειο.

Σχολιάζοντας το γιατί η Άγκυρα και το Ριάντ βρίσκονται τώρα πιο κοντά, ο Ομαίρ Άνας, ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο Yildirim Beyazit της Άγκυρας, δήλωσε στο Al-Monitor ότι η Σαουδική Αραβία περνάει έναν ταχύ αλλά σταθερό μετασχηματισμό, που απαιτεί μια «μαζική αναθεώρηση της υπάρχουσας οικονομικής αρχιτεκτονικής» και «η Τουρκία έχει αναδειχθεί ως αξιόπιστος εταίρος στην υλοποίηση μεγάλων υποσχέσεων».

Εξηγώντας ότι το Όραμα 2030 «στοχεύει στην επέκταση των μη πετρελαϊκών τομέων και στη διαφοροποίηση της σαουδαραβικής οικονομίας πέρα από τις εξαρτήσεις από το rentier (εισόδημα από την εξόρυξη πόρων, όπως το πετρέλαιο)», ο Άνας, επεσήμανε ότι «η μόνη επιτυχημένη μη-rentier οικονομία στη Μέση Ανατολή είναι η Τουρκία, η οποία μπορεί να εκτελέσει έργα υποδομών, μεταφορών, άμυνας, αερομεταφορών και άλλα τεχνολογικά έργα».

Το σχέδιο οικονομικής ανάπτυξης «Όραμα 2030», που ανακοινώθηκε από το Ριάντ το 2016, περιλαμβάνει επενδύσεις άνω του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων, συμπεριλαμβανομένου του έργου της μεγαλούπολης Neom, της πύλης Diriyah και του έργου της Ερυθράς Θάλασσας, οπότε υπάρχουν τεράστιες επιλογές για συνεργασία Σαουδικής Αραβίας-Τουρκίας σε μεγάλη κλίμακα. 

Ο Κουνέιτ Σαρικιμέν, σύμβουλος της Σαουδικής Αραβίας στο Γραφείο Επενδύσεων της Τουρκίας, δήλωσε στο πρακτορείο Anadolu ότι υπάρχουν περίπου 10 τουρκικές εταιρείες που κατοικούν στο βασίλειο στον κατασκευαστικό τομέα, μαζί με τον τουρκικό «αμυντικό γίγαντα Aselsan», τις αμυντικές εταιρείες Roketsan και Baykar και την εταιρεία πληροφορικής CTech. 

Σύμφωνα με τον Σαρικιμέν, το Ριάντ έχει ενθαρρύνει τις τουρκικές εταιρείες να εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα, δημιουργώντας συνεργασίες με σαουδαραβικές εταιρείες, και υπάρχουν άφθονες ευκαιρίες στους κλάδους της αυτοκινητοβιομηχανίας, της μαζικής στέγασης, των αεροδρομίων, των νοσοκομείων και των σχολείων.

Ως εκ τούτου, αξιοποιώντας το πλεονέκτημα του πρώτου παίκτη, κορυφαίες τουρκικές εταιρείες όπως ο όμιλος ONUR, η TAV Airports, η Vestel, η Aselsan και η Havelsan άρχισαν να δραστηριοποιούνται στο βασίλειο.

Συζητώντας για το αν οι εταιρείες αυτές αντιμετωπίζουν εμπόδια στο βασίλειο, ο Άνας δήλωσε ότι υπήρχαν «νομικά εμπόδια για την έλευση εργατικού δυναμικού, πρώτων υλών και άλλων πρακτικών συναλλαγών» για τις τουρκικές εταιρείες και άλλους διεθνείς επενδυτές, αλλά οι Σαουδάραβες έχουν εισαγάγει νομικές μεταρρυθμίσεις για να διευκολύνουν τους ξένους επενδυτές, αντιμετωπίζοντας προβλήματα που αφορούν «την ξένη ιδιοκτησία, την πρόσληψη ξένων εργαζομένων και τους νέους φόρους». 

Συζητώντας ποιοι νέοι τομείς είναι πιθανό να διερευνηθούν από την Τουρκία για επενδύσεις, ο Άνας είπε ότι «εκτός από τους παραδοσιακούς τομείς των κατασκευών, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ατομική ενέργεια και η άμυνα θα είναι νέοι στρατηγικοί τομείς». 

Μάλιστα, λαμβάνοντας υπόψη την ανοδική πορεία των τουρκο-σαουδαραβικών σχέσεων αυτές τις μέρες, ο Άνας προέβλεψε ότι «η Τουρκία μπορεί να προωθήσει το περιφερειακό σχέδιο συνδεσιμότητας, το σχέδιο του δρόμου ανάπτυξης, το οποίο θα συνδέει το Λονδίνο με την Κωνσταντινούπολη, τη Βασόρα με τον Περσικό Κόλπο και να ζητήσει από τη Σαουδική Αραβία να ενταχθεί στον διάδρομο». 

Σύμφωνα με έκθεση της Ένωσης Τούρκων Εργολάβων (TMB), τους πρώτους εννέα μήνες του 2024, οι Τούρκοι εργολάβοι ανέλαβαν έργα στο εξωτερικό αξίας 11,8 δισ. δολαρίων, με τη Σαουδική Αραβία να αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά με 2,3 δισ. δολάρια.

Σημειώνοντας ότι η Σαουδική Αραβία κατατάσσεται στην έκτη θέση παγκοσμίως όσον αφορά τις χώρες που έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό έργων που εκτελούνται από Τούρκους εργολάβους, ο Ερντάλ Ερέν, πρόεδρος της TMB, δήλωσε στην Azer News ότι μετά την ανάπτυξη των σχέσεων της Τουρκίας με τη Σαουδική Αραβία, η κατασκευαστική βιομηχανία του βασιλείου μπορεί να «δημιουργήσει νέες επενδύσεις ύψους 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως για την τουρκική κατασκευαστική βιομηχανία». 

Οι τουρκικές εταιρείες παρέχουν την τεχνογνωσία τους για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την πράσινη οικονομία του βασιλείου. Επίσης, η Άγκυρα έχει υποστηρίξει τις προσπάθειες του Ριάντ να επιτύχει πρότυπα παγκόσμιας κλάσης στις πρόσφατες υποψηφιότητές του για τη φιλοξενία της Παγκόσμιας Έκθεσης 2030 και του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου 2034.

Αντανακλώντας τους ακμάζοντες δεσμούς μεταξύ των δύο χωρών, σχεδόν 100 εβδομαδιαίες πτήσεις πραγματοποιούνται σήμερα μεταξύ των δύο χωρών, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια σχεδόν ένα εκατομμύριο Σαουδάραβες τουρίστες έχουν επισκεφθεί την Τουρκία.

Αμυντικοί δεσμοί Σαουδικής Αραβίας-Τουρκίας

Εν τω μεταξύ, οι αμυντικοί δεσμοί έλαβαν επίσης ώθηση λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στη Γάζα και των επακόλουθων περιφερειακών εντάσεων. Έχοντας αναπτύξει επαρκώς τον τοπικό αμυντικό της τομέα, η Άγκυρα είχε αυξήσει τις εξαγωγές ξένων όπλων σε οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πυραυλικά συστήματα, τεθωρακισμένα οχήματα και συστήματα αεράμυνας. 

Ως αποτέλεσμα, η Σαουδική Αραβία άρχισε να δείχνει ενδιαφέρον να μάθει από την εμπειρία της Τουρκίας για να αναπτύξει τη δική της τοπική βιομηχανία όπλων. Ως ο πέμπτος μεγαλύτερος χορηγός στρατιωτικών δαπανών στον κόσμο, η κίνηση αυτή εντάσσεται επίσης στο πλαίσιο του Οράματος 2030 του βασιλείου.

Οι στρατιωτικές βιομηχανίες της Σαουδικής Αραβίας υπέγραψαν τρία μνημόνια συνεργασίας με τουρκικές αμυντικές εταιρείες όπως η Baykar και η Aselsan για την ανάπτυξη των κατασκευαστικών δυνατοτήτων του Ριάντ για την παραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Τις επόμενες ημέρες, η Τουρκία θα μεταφέρει στο πλαίσιο αυτών των συμφωνιών μέρος της εγχώριας αμυντικής τεχνολογίας της στο βασίλειο. 

Ο Άνας δήλωσε ότι έχουν ήδη υπογραφεί συμφωνίες συνεργασίας ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων στον αμυντικό τομέα «μεταξύ της Saudi Military Industries Και της τουρκικής εταιρείας κατασκευής drone, Baykar». 

Τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, ο υπουργός Άμυνας της Σαουδικής Αραβίας πρίγκιπας Χαλίντ μπιν Σαλμάν Αλ Σαούντ επισκέφθηκε την Τουρκία για να συναντηθεί με τον ομόλογό του, Γιασάρ Γκιουλέρ, και συζήτησαν τρόπους περαιτέρω ενίσχυσης της αμυντικής συνεργασίας, μαζί με κοινές προσπάθειες για την αντιμετώπιση περιφερειακών απειλών. 

Πηγή: Pagenews.gr