Το Ιράν σκοπεύει να επενδύσει 6 δισεκατομμύρια δολάρια στο Αφγανιστάν ως οδό προς την Κίνα

Το Ιράν προωθεί τους εμπορικούς δεσμούς με το γειτονικό Αφγανιστάν, αναζητώντας οικονομικά οφέλη, αν και συνεχίζει να μην αναγνωρίζει το καθεστώς των Ταλιμπάν στην Καμπούλ. Ιρανοί αξιωματούχοι προσεγγίζουν όλο και περισσότερο τους Αφγανούς ομολόγους τους για την υλοποίηση εκκρεμών διμερών οικονομικών έργων.

Όπως σημειώνει το Al Monitor, το 2021, το Ιράν και το Αφγανιστάν συνήψαν αρκετές σημαντικές οικονομικές συμφωνίες, μεταξύ των οποίων μία για την Τεχεράνη για την κατασκευή δρόμων σε οκτώ αφγανικές επαρχίες για τη βελτίωση του εμπορίου και των μεταφορών.

Στο πλαίσιο της προσφοράς για την ανάπτυξη των δρόμων, ο Σεγιέντ Χοσεΐν Μιρσαφί, σύμβουλος του Υπουργού Οδών και Αστικής Ανάπτυξης του Ιράν, δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του ότι η Τεχεράνη είναι έτοιμη να επενδύσει 6 δισεκατομμύρια δολάρια στις υποδομές μεταφορών του Αφγανιστάν.

Το Υπουργείο Δημοσίων Έργων των Ταλιμπάν έχει επίσης συζητήσει για σιδηροδρομικές συνδέσεις με Ιρανούς αξιωματούχους. Τον Μάιο, το πρώτο σιδηροδρομικό φορτίο διαμετακόμισης του Αφγανιστάν υπό την ηγεσία των Ταλιμπάν αναχώρησε για το συνοριακό πέρασμα Ραζί, στο βορειοδυτικό Ιράν, με προορισμό την Τουρκία, μεταφέροντας 10 βαγόνια άνθρακα. Αυτή η διαδρομή αποτελεί στρατηγικό σύνδεσμο για το εμπόριο μεταξύ Ιράν και Αφγανιστάν, με τη δυνατότητα μεταφοράς 5 εκατομμυρίων τόνων εμπορευμάτων και 1 εκατομμυρίου επιβατών ετησίως.

Ο Ρομπέρτο Νέτσια, ανεξάρτητος ερευνητής και αναλυτής του Ιράν, δήλωσε ότι η επιστροφή των Ταλιμπάν στην Καμπούλ και η επακόλουθη αστάθεια στο Αφγανιστάν έκαναν την Τεχεράνη να στραφεί ρεαλιστικά στην «οικονομική και εμπορική υποστήριξη ως βασικό εργαλείο για την προώθηση της σταθερότητας».

Σύμφωνα με τον Νέτσια: «Αυτή η προσέγγιση αναπτύχθηκε περαιτέρω όταν οι Ταλιμπάν διόρισαν στο προσωρινό υπουργικό συμβούλιο άτομα που εκπροσωπούσαν εθνοτικές μειονότητες οι οποίες παραδοσιακά ήταν ευθυγραμμισμένες με το Ιράν, όπως ο Χατζί Νοορουντίν Αζίζι, ένας Τατζίκος από την επαρχία Παντζσίρ, ο οποίος διορίστηκε υπουργός εμπορίου».

Κατά την άποψη του Νέτσια, η ανακοίνωση μιας πιθανής ιρανικής επένδυσης ύψους 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις υποδομές μεταφορών του Αφγανιστάν θα πρέπει να διαβαστεί στο πλαίσιο του ενδιαφέροντος της Τεχεράνης για την προώθηση της περιφερειακής συνδεσιμότητας με «ιδιαίτερη έμφαση στην Κίνα, τον προνομιακό εταίρο του Ιράν μετά την επιβολή διεθνών κυρώσεων στο Ιράν».

Κοιτάζοντας προς την Κίνα

Η σύνδεση του ιρανο-αφγανικού δικτύου μεταφορών με την Κίνα προσφέρει μια ενδιαφέρουσα προοπτική στην αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών.

Σύμφωνα με τη συμφωνία συνεργασίας που υπογράφηκε τον Ιούλιο του 2023 μεταξύ της ιρανικής σιδηροδρομικής αρχής και της κοινοπραξίας σιδηροδρομικής ανάπτυξης Ιράν-Αφγανιστάν, οι κυβερνήσεις της Καμπούλ και της Τεχεράνης συμφώνησαν να κατασκευάσουν έναν σιδηροδρομικό διάδρομο που θα συνδέει την Κίνα με το Αφγανιστάν και το Ιράν, με στόχο την προσέλκυση κινεζικών επενδύσεων και συμμετοχής.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Τζαμπάρ-Αλί Ζακερί, επικεφαλής των σιδηροδρόμων της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, συναντήθηκε με τον Μοχάμεντ Ισάκ Σαχιμπζαντέχ, επικεφαλής των σιδηροδρόμων του Αφγανιστάν, προκειμένου να συζητήσουν τη σιδηροδρομική διαδρομή που συνδέει το Χεράτ με την πόλη Χαφ στο Ιράν. Ο Ζακερί τόνισε ότι η «εγγύτητα του Ιράν, του Αφγανιστάν και της Κίνας» καθιστά αυτή τη διαδρομή την πιο κατάλληλη για τη μείωση του κόστους διαμετακόμισης, επομένως η ολοκλήρωσή της σύμφωνα με ένα καθορισμένο χρονοδιάγραμμα είναι κρίσιμη.

Επέκταση των εμπορικών δεσμών Αφγανιστάν-Ιράν

Ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Καμπούλ και Τεχεράνης έχει φτάσει τα 4 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, με τους πρώτους εννέα μήνες του 2024 να καταγράφουν αύξηση 2,194 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εκ των οποίων περίπου 38 εκατομμύρια δολάρια αφορούν αφγανικές εξαγωγές και 2,156 δισεκατομμύρια δολάρια εισαγωγές.

Σε μια περίοδο όπου τόσο το Ιράν όσο και το Αφγανιστάν ενδέχεται να αντιμετωπίσουν ακόμη πιο αυστηρές οικονομικές κυρώσεις λόγω της πιθανής επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, η ενισχυμένη οικονομική συνεργασία τους θα μπορούσε να συμβάλει στην αύξηση των εσόδων και στην υπέρβαση των περιορισμών στην πρόσβαση στις διεθνείς αγορές.

«Με την επιστροφή του Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, η κατάσταση φαίνεται πολύ αβέβαιη», δήλωσε ο Σαχ, αναφερόμενος στην πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στο Ιράν. «Δεν είναι σαφές αν ο Τραμπ θα είναι ανοιχτός σε συνεργασία με τους Ταλιμπάν ή όχι. Με τον Τραμπ, ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος».

Επενδύσεις στο λιμάνι Τσαμπαχάρ

Η συμφωνία για την ανάπτυξη του εμπορικού διαδρόμου Τσαμπαχάρ, που συνήφθη το 2016 μεταξύ Ιράν, Αφγανιστάν και Ινδίας, δεν προχώρησε, καθώς το Νέο Δελχί απέφυγε τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν εκ νέου από τις ΗΠΑ κατά της Τεχεράνης. Ωστόσο, οι Ταλιμπάν αποφάσισαν τώρα να επενδύσουν 35 εκατομμύρια δολάρια στο λιμάνι Τσαμπαχάρ, με στόχο να μειώσουν την εξάρτηση του Αφγανιστάν από τα λιμάνια του Πακιστάν και να εξασφαλίσουν πρόσβαση στις αγορές της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής, της Ινδίας και της Κίνας.

Ο Μουλά Μπαραντέρ, αναπληρωτής πρωθυπουργός του Αφγανιστάν, έχει ενθαρρύνει τις ιρανικές αρχές να παραχωρήσουν γη στο λιμάνι Τσαμπαχάρ σε προσιτές τιμές για μακροχρόνια χρήση. Πέρυσι, υπεγράφη συμφωνία που εξασφαλίζει συνεχή πρόσβαση στο λιμάνι για το Αφγανιστάν.

Μακροχρόνιες γραμμές ρήξης

Ορισμένες διαχρονικές διαφορές παραμένουν μεταξύ του Ιράν και του Αφγανιστάν, ωστόσο η συνεργασία με τους Ταλιμπάν έχει γίνει αναγκαία για την Τεχεράνη.

Σύμφωνα με τον Νετσιά, οι πρόσφατες επαφές του Ιράν με την ηγεσία των Ταλιμπάν, όπως η σύνδεση του λιμανιού του Τσαμπαχάρ με τον σιδηροδρομικό σταθμό Χαφ-Χεράτ, προσφέρουν στην Τεχεράνη σημαντική στρατηγική επιρροή στους εμπορικούς δρόμους του Αφγανιστάν και θεωρούνται από την ιρανική ηγεσία ως μια μεσοπρόθεσμη έως μακροπρόθεσμη επένδυση σε μια στρατηγικά κρίσιμη περιοχή.

Ο Νετσιά επισημαίνει επίσης ότι οι τελευταίες ενέργειες της Τεχεράνης σχετικά με την Καμπούλ μπορούν να ερμηνευτούν «στο πλαίσιο της κοινωνικοοικονομικής πίεσης που προκαλούν οι Αφγανοί μετανάστες στο Ιράν, η οποία ενισχύει την αντιμεταναστευτική ρητορική και προκαλεί εντάσεις στις διμερείς σχέσεις, όπως φάνηκε από τα επεισόδια στα σύνορα που περιλάμβαναν Αφγανούς μετανάστες και ιρανικές δυνάμεις».

Πηγή: Pagenews.gr