Η Μέση Ανατολή βιώνει δραματικές αλλαγές, καθώς μέσα σε δέκα ημέρες κατέρρευσε το καθεστώς του Μπασάρ Άσαντ στη Συρία, τερματίζοντας μια κυριαρχία μισού αιώνα από την οικογένεια Άσαντ, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το Politico. Η πτώση του καθεστώτος, στις 7 Δεκεμβρίου 2024, προκλήθηκε από μια ταχύτατη επίθεση ανταρτών, με επικεφαλής τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), μια διάσπαση της Αλ Κάιντα, που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η ταχύτατη προέλαση
Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου από τη βορειοδυτική Συρία, με τους αντάρτες να σπάνε τις γραμμές του συριακού στρατού. Η κατάληψη του Χαλεπίου, της Χάμα και της Χομς πραγματοποιήθηκε μέσα σε λίγες ημέρες. Τελικά, το Σάββατο, οι αντάρτες εισήλθαν στη Δαμασκό, αναγκάζοντας τον Άσαντ να εγκαταλείψει τη χώρα.
Η επίθεση, αν και όχι εντελώς αναίμακτη, καθώς μετρά 820 θανάτους σύμφωνα με παρατηρητές, εντούτοις χαρακτηρίστηκε από ελάχιστη αντίσταση των κυβερνητικών δυνάμεων. Το γεγονός αυτό, μαζί με την αδράνεια της Ρωσίας και του Ιράν, προκαλεί ερωτήματα για πιθανές συνεννοήσεις ανταρτών με μέλη του καθεστώτος
Ένα καθεστώς που κατέρρευσε εκ των έσω
Ο υπουργός Εσωτερικών της Συρίας, Μοχάμαντ Χάλεντ αλ-Ραχμούν, είχε διαβεβαιώσει πως η Δαμασκός προστατεύεται από «ισχυρό στρατιωτικό και αστυνομικό κλοιό». Παρ’ όλα αυτά, οι αντάρτες συνάντησαν ελάχιστη αντίσταση, ενώ στην πρωτεύουσα χιλιάδες πολίτες πανηγύριζαν το τέλος της κυριαρχίας Άσαντ.
Ο ηγέτης της HTS, Αχμάντ αλ-Σαράα (γνωστός ως Αμπού Μοχάμαντ αλ-Τζολανί), ανακοίνωσε πως οι κρατικοί θεσμοί θα συνεχίσουν να λειτουργούν υπό τον πρωθυπουργό έως ότου ολοκληρωθεί η μεταβίβαση εξουσίας.
Ο Αλ-Τζολανί υποστήριξε πως η πτώση του καθεστώτος οφείλεται στη διαφθορά του. «Οι ρίζες της ήττας του καθεστώτος βρίσκονταν πάντα μέσα του», δήλωσε στο CNN. Εξήγησε πως οι προσπάθειες του Ιράν και της Ρωσίας να διατηρήσουν το καθεστώς ήταν προσωρινές και ανεπαρκείς.
Μια στρατηγική συμμαχία
Ο ρόλος της HTS υπήρξε καθοριστικός. Ο Αλ-Τζολανί πέτυχε να ενώσει περισσότερες από δώδεκα ανταγωνιστικές φατρίες ανταρτών και να εξασφαλίσει τη στήριξη της Τουρκίας. Η στρατηγική αυτή θυμίζει την αποστασιοποίησή του από την Αλ Κάιντα το 2016, για να αποφύγει δυτικές και ρωσικές επιθέσεις στον ευρύτερο αντάρτικο αγώνα.
Η Τουρκία, αρχικά αρνούμενη την εμπλοκή, τελικά υποστήριξε ανοιχτά την επίθεση. Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε την Παρασκευή ότι επιθυμεί την ειρηνική ολοκλήρωση της προέλασης, σημειώνοντας πως είχε προτείνει στον Άσαντ να συνεργαστούν για το μέλλον της Συρίας, αλλά δεν έλαβε θετική απάντηση.
Σύμφωνα με την συριακή εθνική αντιπολίτευση, η επιχείρηση είχε σχεδιαστεί εδώ και έναν χρόνο, με την καθοδήγηση της Τουρκίας.
Ο ρόλος Ρωσίας και Ιράν
Η στάση της Ρωσίας και του Ιράν ήταν καθοριστική για την πτώση του Άσαντ.
Σύμφωνα με τον Αμερικανό διπλωμάτη Άμος Χοχστάιν, το Ιράν φάνηκε να αποσύρει δυνάμεις από τη Συρία, ενώ η Ρωσία μετέφερε πολεμικά πλοία από την Ταρτούς.
Μια νέα εποχή για τη Συρία
Η πτώση του Άσαντ δεν λύνει τα προβλήματα της Συρίας. Η οικονομική κατάρρευση, η διχασμένη κοινωνία και η διεθνής αβεβαιότητα καθιστούν το μέλλον ασταθές. Ωστόσο, η κατάρρευση του καθεστώτος σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής για τη χώρα και τη Μέση Ανατολή.
Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ ανοίγει τον δρόμο για ευρύτερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις στη Μέση Ανατολή. Ο τρόπος με τον οποίο θα διαμορφωθεί η νέα κατάσταση στη Συρία θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις κινήσεις των βασικών εμπλεκόμενων πλευρών, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στη διεθνή σκηνή.
Πιθανές συνέπειες στη γεωπολιτική σκηνή
Η Τουρκία, ως ένας από τους κεντρικούς παίκτες της περιοχής, φαίνεται να ενισχύει τον ρόλο της, καθώς η στήριξή της προς τους αντάρτες ήταν καθοριστική για την πτώση του καθεστώτος. Ωστόσο, οι φιλοδοξίες του Προέδρου Ερντογάν, όπως η πιθανή προσάρτηση εδαφών ή η μεγαλύτερη επιρροή στη Συρία, μπορεί να προκαλέσουν αντιδράσεις από άλλες δυνάμεις, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και το Ιράν.
Η Ρωσία, αν και φάνηκε να αποσύρει την υποστήριξή της στον Άσαντ, παραμένει σημαντικός παράγοντας στην περιοχή. Η αποχώρησή της από τη Συρία θα επηρεάσει τη στρατηγική της επιρροή, ενώ ο ρόλος της στο μέλλον της χώρας μένει να διευκρινιστεί.
Το Ιράν, από την άλλη, φαίνεται να επανεξετάζει τη δέσμευσή του στη Συρία, καθώς αντιμετωπίζει αυξημένες πιέσεις σε άλλα μέτωπα, όπως η Ουκρανία και ο Λίβανος. Η πιθανή αποδυνάμωση της ιρανικής παρουσίας στη Συρία μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες ισχύος στην περιοχή.
Η Μέση Ανατολή σε μετάβαση
Η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ ενδέχεται να αλλάξει τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή. Η ενίσχυση της Τουρκίας, η πιθανή αποδυνάμωση της ρωσικής και ιρανικής επιρροής, και η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών θα διαμορφώσουν τις εξελίξεις στην περιοχή.
Καθώς ο κόσμος παρακολουθεί τις εξελίξεις, η Συρία εισέρχεται σε μια νέα εποχή γεμάτη αβεβαιότητα, αλλά και ευκαιρίες για ανασυγκρότηση και ειρήνη. Οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί για τη χώρα και την ευρύτερη περιοχή.
Γαλλία και Γερμανία χαιρετίζουν την πτώση του καθεστώτος Άσαντ
«Το τέλος του Άσαντ αντιπροσωπεύει για εκατομμύρια ανθρώπους στη Συρία μια πρώτη, μεγάλη ανακούφιση» ανέφερε η επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας, προειδοποιώντας να μην αφεθεί η χώρα στα χέρια «άλλων ριζοσπαστών».
«Η χώρα δεν θα πρέπει τώρα να πέσει στα χέρια άλλων ριζοσπαστών, όποια μορφή και αν παίρνουν αυτοί. Καλούμε όλες τις πλευρές να αναλάβουν τις ευθύνες τους απέναντι στους Σύρους» ανέφερε στην ανακοίνωσή της η Αναλένα Μπέρμποκ.
Η Γαλλία χαιρέτισε επίσης «την πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ και κάλεσε τους Σύρους να επιδείξουν «ενότητα» και «να απορρίψουν κάθε μορφή εξτρεμισμού». Το υπουργείο Εξωτερικών στην ανακοίνωσή του ζήτησε να υπάρξει «ειρηνική πολιτική μετάβαση» και να προστατευθούν όλοι οι πολίτες και οι μειονότητες της χώρας.
Τούρκος ΥΠΕΞ: Πιστεύω ότι ο Άσαντ έχει φύγει από τη Συρία
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν δήλωσε σήμερα ότι η νέα κυβέρνηση της Συρίας θα πρέπει να είναι συμπεριληπτική επειδή ο συριακός λαός θα είναι αυτός που θα καθορίσει το μέλλον του, μετά την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ από τους αντάρτες.
«Το καθεστώς Άσαντ κατέρρευσε και (η εξουσία) στη χώρα άλλαξε χέρια», είπε ο Φιντάν στο Φόρουμ της Ντόχα, που διεξάγεται στο Κατάρ. «Ασφαλώς, αυτό δεν έγινε από τη μια μέρα στην άλλα. Πάνε 13 χρόνια τώρα που η χώρα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα», πρόσθεσε.
Ο Φιντάν τόνισε ότι ο συριακός λαός δεν είναι σε θέση να ανοικοδομήσει μόνος του τη χώρα και ότι οι διεθνείς και περιφερειακές δυνάμεις πρέπει να δράσουν με σύνεση και να διαφυλάξουν την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας. Προειδοποίησε επίσης ότι δεν θα πρέπει να επιτραπεί σε «τρομοκρατικές οργανώσεις» να επωφεληθούν από την κατάσταση.
Όταν ρωτήθηκε για το πού βρίσκεται ο Άσαντ, ο Φιντάν είπε ότι δεν μπορεί να κάνει κάποιο σχόλιο αλλά ο ίδιος πιστεύει ότι έχει φύγει από τη χώρα του. Πρόσθεσε ότι η Τουρκία δεν είχε καμία επαφή με τον Άσαντ, μολονότι ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον είχε καλέσει να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους.
Ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Συρία Γκιρ Πέντερσον, που βρίσκεται επίσης στην Ντόχα, είπε και αυτός ότι δεν έχει καμία πληροφορία για το πού βρίσκεται ο Άσαντ. Ο Πέντερσον προέτρεψε όλες τις ένοπλες ομάδες στη Συρία «να τηρήσουν τον νόμο και την τάξη και να διαφυλάξουν τους δημόσιους θεσμούς».
Ο Τραμπ υποστηρίζει πως ο Άσαντ «διέφυγε» από τη Συρία αφού έχασε την υποστήριξη της Ρωσίας
Ο Σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ-Άσαντ «διέφυγε» από τη Συρία αφού έχασε την υποστήριξη της προστάτιδάς του Ρωσίας, υποστήριξε ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μέσω της πλατφόρμας του, της Truth Social.
«Ο Άσαντ δεν είναι πια εδώ. Διέφυγε από τη χώρα του. Η προστάτιδά του, η Ρωσία, η Ρωσία, η Ρωσία, υπό την ηγεσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, δεν επιθυμούσε πλέον να τον προστατεύει», έγραψε ο Τραμπ, σύμφωνα με τον οποίο η Ρωσία «έχασε κάθε ενδιαφέρον για τη Συρία εξαιτίας της Ουκρανίας, όπου σχεδόν 600.000 ρώσοι στρατιώτες έχουν τραυματισθεί ή σκοτωθεί, σε ένα πόλεμο που δεν έπρεπε να είχε αρχίσει ποτέ και που θα μπορούσε να διαρκέσει αιωνίως».
«Η Ρωσία και το Ιράν έχουν αυτή τη στιγμή αποδυναμωθεί, η μία εξαιτίας της Ουκρανίας και μιας κακής οικονομίας, το άλλο εξαιτίας του Ισραήλ και των επιτυχιών του στη μάχη», πρόσθεσε ο Τραμπ.
Συνωστισμός χιλιάδων Σύρων στα σύνορα με τον Λίβανο για να επιστρέψουν στη χώρα τους
Η ανάρτηση Μακρόν στα αραβικά: Το βάρβαρο κράτος επιτέλους έπεσε
Με μία ανάρτηση στα αραβικά ο Γάλλος πρόεδρος σχολίασε την πτώση του καθεστώτος του Άσαντ στη Συρία:
«Το βάρβαρο κράτος επιτέλους έπεσε.
Εκφράζω την εκτίμησή μου στον λαό της Συρίας, για το θάρρος και την υπομονή του. Σε αυτή τη στιγμή της αβεβαιότητας, του εύχομαι ειρήνη, ελευθερία και ενότητα.
Η Γαλλία παραμένει προσηλωμένη στην ασφάλεια και τη σταθερότητα σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή».
Το σχόλιο σας