Το Μαρόκο βάζει σε δοκιμασία τους δεσμούς με το Ισραήλ αγοράζοντας Akinci από την Τουρκία

Το οπλοστάσιο μη επανδρωμένων αεροσκαφών του Μαρόκου θα μπορούσε σύντομα να γίνει πιο δυνατό. Στις 11 Νοεβρίου εμφανίστηκαν αναφορές ότι η βορειοαφρικανική χώρα θα μπορούσε να αποκτήσει προηγμένα μαχητικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Akinci από την τουρκική αμυντική εταιρεία Baykar μέχρι τον Φεβρουάριο του 2025.

Η απόκτηση θα γίνει η πιο πρόσφατη συμφωνία του Μαρόκου με την Τουρκία για τα όπλα και, πράγμα κρίσιμο, θα μπορούσε να προκύψει εν μέσω μιας εντεινόμενης κούρσας εξοπλισμών με την αντίπαλη Αλγερία. Στις 19 Οκτωβρίου, το Μαρόκο όρισε αμυντικό προϋπολογισμό 13,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2025, 7% σε σχέση με το 2024. Εβδομάδες αργότερα, στις 13 Νοεμβρίου, η Αλγερία ενέκρινε αμυντικό προϋπολογισμό ύψους 25,1 δισ. δολαρίων για το 2025, που αποτελεί ρεκόρ και είναι αυξημένος κατά 16% σε σχέση με το 2024.

Όπως σημειώνει το Al Monitor, η αντιπαλότητά τους, που εν μέρει τροφοδοτείται από τη συνεχιζόμενη σύγκρουση του Μαρόκου με το υποστηριζόμενο από την Αλγερία Μέτωπο Πολισάριο στη Δυτική Σαχάρα, είναι απίθανο να ξεσπάσει σε άμεσο πόλεμο. Ωστόσο, η αύξηση των δαπανών της Αλγερίας αυξάνει και το διακύβευμα για το Μαρόκο, το οποίο πιέζει να εκσυγχρονίσει τις στρατιωτικές του δυνατότητες και να αυξήσει την εγχώρια αμυντική παραγωγή τα τελευταία χρόνια. Η κούρσα αυτή έχει δημιουργήσει έναν καταιγισμό συμφωνιών με νέους προμηθευτές όπλων, όπως η Τουρκία, αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν μακράν η κορυφαία πηγή όπλων του Ραμπάτ. 

Ο Ρικάρντο Φαμπιάνι, διευθυντής προγράμματος για τη Βόρεια Αφρική στο International Crisis Group, δήλωσε στο Al-Monitor ότι το Μαρόκο σκέφτεται σαφώς την Αλγερία προσπαθώντας να δαπανήσει «έξυπνα» και όχι «μεγάλα», καθώς ο προϋπολογισμός του δεν μπορεί ποτέ να φτάσει τον προϋπολογισμό της Αλγερίας. «Το Ραμπάτ καταβάλλει σαφείς προσπάθειες για να αποκτήσει πλεονέκτημα έναντι του γείτονά του, εστιάζοντας κυρίως στην τεχνολογία που δεν διαθέτει το Αλγέρι», είπε.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η προσπάθεια εξαρτάται επίσης όλο και περισσότερο από την οικοδόμηση ισχυρών αμυντικών δεσμών με το Ισραήλ από τότε που το Μαρόκο υπέγραψε τις συμφωνίες του Αβραάμ το 2020 – δεσμοί που φαίνεται να διαρκούν παρά τις δημόσιες αντιδράσεις για τον πόλεμο στη Γάζα. Τον Ιούλιο του 2024, το βασίλειο υπέγραψε αθόρυβα μια σύμβαση ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων για την αγορά ενός κατασκοπευτικού δορυφόρου από την Ισραηλινή Αεροδιαστημική Βιομηχανία, σύμφωνα με μαροκινά δημοσιεύματα. 

Το Ισραήλ θα μπορούσε επίσης σύντομα να βοηθήσει το Μαρόκο να γίνει ο κορυφαίος κόμβος κατασκευής πολεμικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Βόρειας Αφρικής. Τον Απρίλιο του 2024, μια αναφορά εμφανίστηκε στην ισπανική αμυντική έκδοση Zona Militar ότι η ισραηλινή κατασκευάστρια εταιρεία μη επανδρωμένων αεροσκαφών BlueBird Aero Systems είχε δημιουργήσει μια μαροκινή μονάδα παραγωγής που θα ξεκινούσε τη λειτουργία της στο εγγύς μέλλον. 

Αυτό μαζί με άλλες ισραηλινές επενδύσεις θα μπορούσε να βοηθήσει να δώσει στο Μαρόκο νέα πλεονεκτήματα έναντι της Αλγερίας, η οποία διαθέτει μια μικρή εγχώρια αμυντική βιομηχανία που παρέχει ελαφρύ οπλισμό σε επίγεια μέσα μεταφοράς, εκρηκτικά, πολεμικά πλοία και όπλα με άδεια από τη Ρωσία και την Κίνα.

Ωστόσο, αυτές είναι οι πρώτες μέρες για τη στρατηγική του αμυντικού τομέα του Μαρόκου, η οποία δεν έχει ακόμη καθοριστεί με σαφήνεια, σημείωσε ο Φαμπιάνι, αν και είναι σαφές ότι οι αρχές σκέφτονται να εδραιώσουν αυτές τις εκκολαπτόμενες βιομηχανίες μετά τις πρόσφατες συμφωνίες με το Ισραήλ, την Tata και την Embraer. Αυτές οι νέες κοινοπραξίες δεν θα έχουν άμεσο αντίκτυπο σε αυτή την κούρσα εξοπλισμών, καθώς και οι δύο χώρες θα παραμείνουν εξαρτημένες από τις ξένες αγορές προς το παρόν. «Ή τουλάχιστον έως ότου η αμυντική βιομηχανία του Μαρόκου απογειωθεί, κάτι που μπορεί να γίνει σε 5-10 χρόνια», δήλωσε ο Φαμπιάνι.

Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης, το Μαρόκο ήταν ο 29ος μεγαλύτερος εισαγωγέας όπλων στον κόσμο μεταξύ 2019 και 2023, ενώ η Αλγερία κατέλαβε την 21η θέση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ο μεγαλύτερος προμηθευτής του Μαρόκου, αντιπροσωπεύοντας το 69% των εισαγωγών όπλων, ακολουθούμενες από τη Γαλλία με 14% και το Ισραήλ με 11% – καθιστώντας το Μαρόκο τον μόνο μεγάλο αγοραστή όπλων της MENA με το Ισραήλ ως κορυφαίο προμηθευτή. Οι κύριοι προμηθευτές της Αλγερίας ήταν η Ρωσία, η Γερμανία και η Κίνα.

Νέα γαλλική σύνδεση;

Μετά από χρόνια τεταμένων δεσμών λόγω διπλωματικών διαφορών, νέες συμφωνίες όπλων με τη Γαλλία θα μπορούσαν να είναι στα σκαριά μετά την απόφασή της να υποστηρίξει το σχέδιο αυτονομίας του Μαρόκου για τη Δυτική Σαχάρα τον Ιούλιο του 2024. Η επακόλουθη τριήμερη επίσκεψη του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στο Μαρόκο τον Οκτώβριο του 2024 προκάλεσε εικασίες ότι οι δύο χώρες θα ανακοίνωναν νέες αμυντικές συμφωνίες.

Όπως ανέφερε το Reuters στις 29 Οκτωβρίου, η Γαλλία ελπίζει ότι το νεύμα για τη Δυτική Σαχάρα θα βοηθήσει να κερδηθεί η καλή θέληση του Ραμπάτ σε θέματα μετανάστευσης και προσοδοφόρων συμφωνιών για τις γαλλικές επιχειρήσεις. Πριν από την επίσκεψη Μακρόν, η γαλλική La Tribune ανέφερε ότι το Μαρόκο θα μπορούσε να συμφωνήσει να αγοράσει έως και 18 ελικόπτερα Caracal από την Airbus κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, μια συμφωνία δυνητικής αξίας άνω των 800 εκατομμυρίων δολαρίων που δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί.

Η Γαλλία και το Μαρόκο κατέληξαν σε συμφωνίες κατά τη διάρκεια της επίσκεψης δυνητικής αξίας 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δήλωσαν πηγές στο AFP, αλλά είναι ακόμη άγνωστο αν κάποια από αυτές σχετίζεται με την άμυνα. Η Le Monde ανέφερε στις 28 Οκτωβρίου ότι η Airbus θα μπορούσε να υπογράψει συμφωνίες μετά την επίσκεψη. Μια ημέρα αργότερα, τοπικά μέσα ανέφεραν ότι Μαροκινοί αξιωματούχοι είχαν υψηλού επιπέδου στρατηγικές συζητήσεις με τους Γάλλους και Σαουδάραβες ομολόγους τους για την αμυντική συνεργασία.

Ειδικές σχέσεις

Οι αμυντικές δαπάνες του Μαρόκου αυξάνονται από τότε που ο βασιλιάς Μοχάμεντ VI ανέβηκε στο θρόνο το 1999, αλλά μεγάλο μέρος των δαπανών αυτών έχει αφιερωθεί σε αμερικανικά όπλα. Το 2004, οι Ηνωμένες Πολιτείες χαρακτήρισαν το Μαρόκο ως σημαντικό σύμμαχο εκτός ΝΑΤΟ και το βασίλειο είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής αμερικανικών όπλων στην Αφρική.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν επίσης το κλειδί για το σχέδιο στρατιωτικού εκσυγχρονισμού του Ραμπάτ, το οποίο ξεκίνησε το 2020 με στόχο την επίτευξη διαλειτουργικότητας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ έως το 2030. Στο πλαίσιο αυτού του 10ετούς προγράμματος το Μαρόκο έχει ήδη αποκτήσει ή έχει δεσμευτεί να αποκτήσει τα πάντα, από F-16 μέχρι μη επανδρωμένα αεροσκάφη MQ-9B Guardian. Αυτό το έτος δεν αποτέλεσε εξαίρεση: Τον Μάρτιο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ ενέκρινε πιθανή πώληση αντιαρματικών πυραύλων Javelin στο Μαρόκο ύψους 260 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ανεξάρτητα από αυτό, οι προσπάθειες διαφοροποίησης των προμηθευτών και η στόχευση στη συμπαραγωγή έχουν αυξηθεί από το 2020. Γι’ αυτό και τα τουρκικά όπλα αποδεικνύονται ελκυστικά, καθώς είναι γενικά προσιτά και συνοδεύονται από λιγότερες δεσμεύσεις σε σχέση με τα αμερικανικά όπλα. Το 2021, το Μαρόκο απέκτησε 19 από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη TB2 της Baykar, μια λιγότερο προηγμένη έκδοση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Akinci που βρίσκονται τώρα στο στόχαστρο του Ραμπάτ.

Το Μαρόκο στρέφεται επίσης περισσότερο προς τους Τούρκους προμηθευτές όπλων μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα, όπως περιέγραψε ο Φρανσίσκο Σεράνο σε ένα σημείωμα για το Al-Monitor τον Μάρτιο του 2024. Τον Ιανουάριο, οι ένοπλες δυνάμεις του βασιλείου απέκτησαν 200 τεθωρακισμένα οχήματα Cobra 2 αξίας 136 εκατομμυρίων δολαρίων από την τουρκική Otokar.

Παρόλα αυτά, το Ισραήλ έχει αποδειχθεί προτιμώμενος εταίρος μετά την εξομάλυνση των δεσμών. Το 2021, οι δύο χώρες υπέγραψαν σύμφωνο που καλύπτει τις πληροφορίες, τη συνεργασία στη στρατιωτική βιομηχανία και τις προμήθειες. Έκτοτε, οι συμφωνίες έχουν επιταχυνθεί, κυρίως γύρω από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Το 2021, το Μαρόκο έκλεισε συμφωνία ύψους 22 εκατομμυρίων δολαρίων για μη επανδρωμένα αεροσκάφη με την Israeli Aerospace Industries. Ένα χρόνο αργότερα το βασίλειο φέρεται να αγόρασε 150 στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη από την BlueByrd. Το Μαρόκο υπέγραψε συμφωνία ύψους 500 εκατομμυρίων δολαρίων για την απόκτηση του ισραηλινής κατασκευής αντιπυραυλικού συστήματος Barak MX το 2022. Το 2023, η ισραηλινή Elbit Systems παρουσίασε σχέδια για δύο εγκαταστάσεις παραγωγής στο Μαρόκο που θα μπορούσαν να παράγουν πυραύλους, τεθωρακισμένα οχήματα, άρματα μάχης και μη επανδρωμένα αεροσκάφη καμικάζι.

Ο πόλεμος της Γάζας έχει έκτοτε περιπλέξει αυτή την αναπτυσσόμενη σχέση. Όπως σημείωσε ο Σεράνο, οι αμυντικοί δεσμοί του Μαρόκου με το Ισραήλ πιθανότατα θα παραμείνουν αμφιλεγόμενοι για τα επόμενα χρόνια, αλλά δεν θα διακοπούν εντελώς. Παρόλα αυτά, ο πόλεμος θα μπορούσε να παγώσει προσωρινά οποιαδήποτε περαιτέρω εμβάθυνση της στρατιωτικής συνεργασίας Ισραήλ-Μαρόκου μέχρι το 2025-2026.

Πηγή: Pagenews.gr