Η ήττα του Άσαντ θα είναι το Βατερλό του Πούτιν;

Το αφήγημα της ανόδου της Ρωσίας το 2024 αρχίζει να μοιάζει περισσότερο με μυθοπλασία παρά με γεγονός

Τους μήνες μετά την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η Μόσχα άρχισε να μεταφέρει μέρος των τακτικών στρατευμάτων της και των ιδιωτών μισθοφόρων της από τη Συρία στον απροσδόκητα δύσκολο πόλεμο χίλια μίλια βορειότερα. Ο Πούτιν μπορεί να το θεώρησε αυτό ως μια κίνηση χαμηλού κινδύνου που θα τον βοηθούσε να εξουδετερώσει την ουκρανική αντίσταση.

Όπως σημειώνει το defense one, αντ’ αυτού, βοήθησε να σφραγιστεί η μοίρα του Άσαντ. Καθώς η συριακή εξέγερση κέρδισε έδαφος τις τελευταίες εβδομάδες, η Ρωσία φέρεται να έστειλε μερικούς από τους μισθοφόρους της πίσω για να υποστηρίξουν το καθεστώς. Ήταν πολύ λίγο και πολύ αργά.

Οι στρατιωτικές επιπτώσεις για τη Ρωσία είναι δραματικές. Η απώλεια της ναυτικής βάσης της Ταρτούς θα μειώσει απότομα τη στρατιωτική ισχύ της Μόσχας στην περιοχή. Μόνο λίγα πολεμικά πλοία σταθμεύουν στη βάση, αλλά η Ρωσία είχε από το 2017 αναπτύξει την ικανότητα της εγκατάστασης να επισκευάζει, να προμηθεύει και να συντηρεί πλοία. Δίνοντας τη δυνατότητα στα πολεμικά πλοία να επιχειρούν για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα μακρύτερα από τα μητρικά τους λιμάνια, η Ρωσία ήταν έτοιμη να αμφισβητήσει την κυριαρχία του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο μέσω πυραύλων κρουζ και αεροπορικής άμυνας από πλοία -και ακόμη και να επεκτείνει την επιρροή της στη Βόρεια Αφρική και το Κέρας της Αφρικής.

Οι στρατηγικές επιπτώσεις είναι πιθανό να φτάσουν ακόμη πιο μακριά. Το κυρίαρχο αφήγημα του στρατηγικού ανταγωνισμού μεταξύ της Μόσχας και της Δύσης φέτος ήταν αυτό της ρωσικής ανόδου. Στο επίκεντρο αυτής της αφήγησης βρίσκονται τα αργά αλλά σταθερά κέρδη της Ρωσίας στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας. Ενώ το Κρεμλίνο έχει θυσιάσει αταλάντευτα δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες κάθε μήνα για σταδιακές προόδους, υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τη διάρκεια της δέσμευσης των ΗΠΑ στο Κίεβο και μακροχρόνιες αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητα της Ευρώπης να καλύψει το κενό σε περίπτωση που η νέα κυβέρνηση αποσύρει την υποστήριξή της. Άλλα γεγονότα συνέβαλαν στη διαμόρφωση μιας εικόνας της φιλελεύθερης δημοκρατίας σε υποχώρηση και του ρωσικού αυταρχισμού σε άνοδο: οι προσπάθειες στη Γεωργία να εκτροχιαστούν οι φιλοδοξίες της χώρας για την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, η απροσδόκητη επιτυχία ενός φιλορώσου πολιτικού αουτσάιντερ στις ρουμανικές εκλογές και η άνοδος των φιλορώσων εξτρεμιστών στη Γερμανία, τη Γαλλία και αλλού. 

Η πτώση του Άσαντ, ωστόσο, επιφέρει στον Πούτιν ένα σημαντικό γεωπολιτικό πλήγμα, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την ηγεσία του και αποθαρρύνοντας άλλες χώρες από το να ευθυγραμμιστούν με τη Μόσχα. Υπονομεύει το αφήγημα της ρωσικής ανόδου και έρχεται να προστεθεί σε άλλες αποδείξεις της ολοένα και πιο δύσκολης δοκιμασίας της Μόσχας. Για παράδειγμα, η περιβόητη πολεμική οικονομία της Ρωσίας αντιμετωπίζει αυξανόμενους “αντίθετους ανέμους”, καθώς το ρούβλι πέφτει σε αξία, η αγορά εργασίας συσφίγγεται και ο πληθωρισμός ξεπερνά το 8%. Όσον αφορά το πολεμικό υλικό, φαίνεται ότι οι ρωσικές δυνάμεις μπορεί να ξύνουν τον πάτο του βαρελιού όσον αφορά τον εξοπλισμό της σοβιετικής εποχής στον οποίο στηρίχθηκε στον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας. 

Εν τω μεταξύ, οι ρωσικές απώλειες στην Ουκρανία, μεταξύ 1.300 και 1.800 ημερησίως τον Νοέμβριο, είναι οι υψηλότερες που έχουν σημειωθεί σε σχεδόν τρία χρόνια πολέμου, αναγκάζοντας τη Μόσχα να φέρει μισθοφόρους από τη Βόρεια Κορέα για να καλύψουν κρίσιμες λειτουργίες, ενώ προσφέρει όλο και υψηλότερα μπόνους κατάταξης στο εσωτερικό της χώρας που επιβαρύνουν περαιτέρω τα οικονομικά της κυβέρνησης. Και στα τέλη αυτής της εβδομάδας, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανακοίνωσαν την προθυμία τους να παρέμβουν με πρόσθετη χρηματοδότηση για την Ουκρανία, εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρουν τη στήριξή τους.