Πώς διέφυγε ο Άσαντ χωρίς να ενημερώσει ούτε τους συγγενείς του – Η Ρωσία τον διέσωσε με εγγυήσεις

Ο Μπασάρ αλ Άσαντ δεν εμπιστεύτηκε σχεδόν σε κανέναν τα σχέδιά του να φύγει από τη Συρία καθώς κατέρρεε το καθεστώς του. Αντίθετα, βοηθοί, αξιωματούχοι, ακόμη και συγγενείς εξαπατήθηκαν ή κρατήθηκαν στο σκοτάδι, είπαν στο πρακτορείο Reuters περισσότερα από δώδεκα άτομα με γνώση των γεγονότων.

Ώρες πριν διαφύγει για τη Μόσχα, ο Άσαντ διαβεβαίωνε σε μια συνάντηση περίπου 30 επιτελών των ενόπλων δυνάμεων και των αρχών ασφαλείας στο Υπουργείο Άμυνας το Σάββατο ότι η ρωσική στρατιωτική υποστήριξη ήταν καθ’ οδόν και προέτρεπε τις χερσαίες δυνάμεις να αντέξουν, σύμφωνα με διοικητή που ήταν παρών και ζήτησε ανωνυμία για να παράσχει τις σχετικές πληροφορίες.

Το πολιτικό προσωπικό έμεινε επίσης στο σκοτάδι.

Ο Άσαντ είπε στον διευθυντή του προεδρικού του γραφείου το Σάββατο, όταν τελείωσε τη δουλειά του, ότι θα επέστρεφε σπίτι του, αλλά αντ’ αυτού κατευθύνθηκε προς το αεροδρόμιο, σύμφωνα με ένα πρόσωπο του στενού του κύκλου.

Τηλεφώνησε επίσης στη σύμβουλό του για τα μέσα ενημέρωσης, Buthaina Shaaban και της ζήτησε να έρθει στην οικία του για να του γράψει μια ομιλία, είπε ο συνεργάτης του τέως δικτάτορα της Συρίας. Εκείνη έφτασε εκεί και δεν βρήκε κανέναν.

“Ο Άσαντ δεν έκανε καν μια τελευταία προσπάθεια. Δεν συγκέντρωσε ούτε τα δικά του στρατεύματα”, δήλωσε ο Ναντίμ Χούρι, εκτελεστικός διευθυντής της περιφερειακής δεξαμενής σκέψης Arab Reform Initiative. “Άφησε τους υποστηρικτές του να αντιμετωπίσουν τη μοίρα τους”.

Το Reuters δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με τον Άσαντ στη Μόσχα, όπου του έχει χορηγηθεί πολιτικό άσυλο. Συνεντεύξεις με 14 άτομα που γνωρίζουν τις τελευταίες μέρες και ώρες του στην εξουσία απεικονίζουν έναν ηγέτη που ζητά εξωτερική βοήθεια για να παρατείνει την 24χρονη διακυβέρνησή του, προτού στηριχθεί στην εξαπάτηση και τη μυστικοπάθεια για να σχεδιάσει την έξοδό του από τη Συρία τα ξημερώματα της Κυριακής.

Οι περισσότερες από τις πηγές, που περιλαμβάνουν άτομα του στενού κύκλου του πρώην προέδρου της Συρίας, περιφερειακούς διπλωμάτες και πηγές ασφαλείας, καθώς και ανώτερους Ιρανούς αξιωματούχους, ζήτησαν να μην αποκαλυφθούν τα ονόματά τους για να συζητηθούν ελεύθερα ευαίσθητα θέματα.

Ο Άσαντ δεν ενημέρωσε ούτε καν τον μικρότερο αδερφό του, Μάχερ, διοικητή της επίλεκτης 4ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας του Στρατού, για το σχέδιο εξόδου του, σύμφωνα με τρεις βοηθούς του. Ο Μάχερ πέταξε με ένα ελικόπτερο στο Ιράκ και μετά στη Ρωσία, είπε μία εκ των πηγών.

Τα ξαδέρφια του Άσαντ από τη μητέρα του, Εχάμπ και Ειάντ Μαχλούφ, έμειναν παρομοίως πίσω καθώς η Δαμασκό έπεσε στα χέρια των ανταρτών, σύμφωνα με Σύρο πρώην αξιωματούχο και αξιωματούχο ασφαλείας του Λιβάνου. Το δίδυμο προσπάθησε να διαφύγει με αυτοκίνητο στον Λίβανο, έπεσαν ωστόσο σε ενέδρα στον δρόμο από αντάρτες που πυροβόλησαν τον Εχάμπ και τραυμάτισαν τον Ειάντ. Δεν υπήρξε επίσημη επιβεβαίωση του θανάτου του πρώτου και το Reuters δεν μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα το περιστατικό.

Ο ίδιος ο Άσαντ έφυγε από τη Δαμασκό με αεροπλάνο την Κυριακή, 8 Δεκεμβρίου, πετώντας κάτω από τα ραντάρ με απενεργοποιημένο τον αναμεταδότη του αεροσκάφους, είπαν δύο περιφερειακοί διπλωμάτες, ξεφεύγοντας από τα νύχια των ανταρτών που εισέβαλαν στην πρωτεύουσα. Η δραματική έξοδος τερμάτισε τα 24 χρόνια διακυβέρνησής του και τον μισό αιώνα αδιάσπαστης εξουσίας της οικογένειάς του, δίνοντας τέλος στο 13χρονο εμφύλιο πόλεμο της Συρίας.

Ο Άσαντ πέταξε έτσι στη ρωσική αεροπορική βάση Hmeimim στη συριακή παράκτια πόλη Λατάκια και από εκεί στη Μόσχα.

Η στενή οικογένεια του Άσαντ, η σύζυγός του Άσμα και τα τρία παιδιά τους, τον περίμεναν ήδη στη ρωσική πρωτεύουσα, σύμφωνα με τρεις πρώην στενούς συνεργάτες του και έναν ανώτερο περιφερειακό αξιωματούχο.

Βίντεο από το σπίτι του Άσαντ, που τραβήχτηκαν από αντάρτες και πολίτες που συνωστίζονταν στο προεδρικό συγκρότημα μετά την διαφυγή του και αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υποδηλώνουν ότι διέφυγε βιαστικά, καθώς υπήρχε πρόσφατα μαγειρεμένο φαγητό και πολλά προσωπικά αντικείμενα που έμειναν πίσω, όπως οικογενειακά άλμπουμ φωτογραφιών.

Ρωσία και Ιράν απέφυγαν να τον διασώσουν στρατιωτικά

Δεν θα υπήρχε στρατιωτική διάσωση από τη Ρωσία, της οποίας η παρέμβαση το 2015 είχε βοηθήσει να ανατραπεί η πορεία του εμφυλίου προς όφελος του Άσαντ ή από τον άλλο πιστό σύμμαχό του, το Ιράν.

Αυτό είχε γίνει σαφές στον Σύριο ηγέτη τις ημέρες που προηγήθηκαν της αποχώρησής του, όταν ζήτησε βοήθεια από διάφορες πλευρές σε έναν απελπισμένο αγώνα να παραμείνει στην εξουσία και να διασφαλίσει την ασφάλειά του, σύμφωνα με τους ανθρώπους που έδωσαν συνέντευξη στο Reuters.

Ο Άσαντ επισκέφθηκε τη Μόσχα στις 28 Νοεμβρίου, μία ημέρα μετά την επίθεση των δυνάμεων των συριακών ανταρτών στη βόρεια επαρχία του Χαλεπίου και την αστραπιαία προέλασή τους σε ολόκληρη τη χώρα, ωστόσο οι εκκλήσεις του για στρατιωτική επέμβαση έπεσαν στο κενό στο Κρεμλίνο, το οποίο δεν ήταν διατεθειμένο να παρέμβει, είπαν τρεις περιφερειακοί διπλωμάτες.

Ο Hadi al-Bahra, επικεφαλής του συνασπισμού της συριακής αντιπολίτευσης στο εξωτερικό, είπε ότι ο Άσαντ δεν μετέφερε την πραγματικότητα της κατάστασης στους συμβούλους του στην πατρίδα του, επικαλούμενος μια πηγή από το στενό περιβάλλον του Άσαντ και έναν περιφερειακό αξιωματούχο.

“Είπε στους διοικητές και τους συνεργάτες του μετά το ταξίδι του στη Μόσχα ότι θα ερχόταν στρατιωτική υποστήριξη”, πρόσθεσε ο Μπάχρα. “Τους έλεγε ψέματα. Το μήνυμα που έλαβε από τη Μόσχα ήταν αρνητικό”.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τετάρτη ότι η Ρωσία είχε καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για να βοηθήσει στη σταθεροποίηση της Συρίας στο παρελθόν, αλλά η προτεραιότητά της τώρα ήταν η σύγκρουση στην Ουκρανία.

Ο Άσαντ ήταν εμφανώς στενοχωρημένος κατά τη διάρκεια της συνάντησης και παραδέχτηκε ότι ο στρατός του ήταν πολύ αποδυναμωμένος για να ανεβάσει αποτελεσματική αντίσταση, δήλωσε στο Reuters ανώτερος Ιρανός διπλωμάτης.

Ωστόσο, ο Άσαντ δεν ζήτησε ποτέ από την Τεχεράνη να αναπτύξει δυνάμεις στη Συρία, σύμφωνα με δύο ανώτερους Ιρανούς αξιωματούχους που είπαν ότι κατανοούσε ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε τέτοια επέμβαση ως λόγο για να στοχεύσει τις ιρανικές δυνάμεις στη Συρία ή ακόμα και το ίδιο το Ιράν.

Το Κρεμλίνο και το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών αρνήθηκαν να σχολιάσουν αυτό το άρθρο, ενώ το ιρανικό Υπουργείο Εξωτερικών δεν ήταν άμεσα διαθέσιμο να σχολιάσει.

Αφού εξάντλησε τις επιλογές του, ο Άσαντ αποδέχθηκε τελικά το αναπόφευκτο της πτώσης του και αποφάσισε να εγκαταλείψει τη χώρα, τερματίζοντας τη δυναστική κυριαρχία της οικογένειάς του, που χρονολογείτο από το 1971.

Τρία μέλη του στενού κύκλου του Άσαντ δήλωσαν ότι αρχικά ήθελε να αναζητήσει καταφύγιο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καθώς οι αντάρτες είχαν καταλάβει το Χαλέπι και τη Χομς και προχωρούσαν προς τη Δαμασκό.

Είπαν ότι δεν έγινε δεκτός από τους Εμιρατιανούς, που φοβούνταν μια διεθνή αντίδραση επειδή θα φιλοξενούσαν μια προσωπικότητα που υπόκειται σε αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις για φερόμενη χρήση χημικών όπλων στην καταστολή των ανταρτών, κατηγορίες που ο Άσαντ έχει απορρίψει ως κατασκεύασμα.

Η κυβέρνηση των ΗΑΕ δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.

Ωστόσο, η Μόσχα, αν και δεν ήθελε να επέμβει στρατιωτικά, δεν ήταν διατεθειμένη να εγκαταλείψει τον Άσαντ, σύμφωνα με ρωσική διπλωματική πηγή που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ, που παρευρέθηκε στο φόρουμ της Ντόχα στο Κατάρ το Σάββατο και την Κυριακή, ηγήθηκε της διπλωματικής προσπάθειας για τη διασφάλιση της ασφάλειας του Άσαντ, δεσμεύοντας την Τουρκία και το Κατάρ να αξιοποιήσουν τις διασυνδέσεις τους με το HTS για να εξασφαλίσουν την ασφαλή έξοδο του Άσαντ στη Ρωσία, δήλωσαν δύο περιφερειακοί αξιωματούχοι.

Μια δυτική πηγή ασφαλείας είπε ότι ο Λαβρόφ έκανε “ό,τι μπορούσε” για να εξασφαλίσει την ασφαλή αποχώρηση του Άσαντ.

Το Κατάρ και η Τουρκία συμφώνησαν με την HTS για να διευκολύνουν την έξοδο του Άσαντ, ανέφεραν τρεις από τις πηγές, παρά τον επίσημο ισχυρισμό και των δύο χωρών ότι δεν είχαν επαφές με την HTS, η οποία έχει χαρακτηριστεί από τις ΗΠΑ και τον ΟΗΕ ως τρομοκρατική οργάνωση.

Η Μόσχα συντονίστηκε επίσης με γειτονικά κράτη για να διασφαλίσει ότι το ρωσικό αεροπλάνο που έφευγε από τον συριακό εναέριο χώρο με τον Άσαντ δεν θα αναχαιτιζόταν ούτε θα γινόταν στόχος πυρών, ανέφεραν τρεις από τις πηγές.

Το Υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ δεν απάντησε άμεσα σε ερωτήματα σχετικά με την αποχώρηση του Άσαντ, ενώ το Reuters δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με την HTS για σχόλια. Τούρκος κυβερνητικός αξιωματούχος είπε ότι δεν υπήρξε ρωσικό αίτημα για χρήση του τουρκικού εναέριου χώρου για την πτήση του Άσαντ, αν και δεν αναφέρθηκε στο εάν η Άγκυρα συνεργάστηκε με την HTS για να διευκολύνει τη διαφυγή.

Ο τελευταίος πρωθυπουργός του Άσαντ, Μοχάμεντ Τζαλάλι, είπε ότι μίλησε με τον τότε πρόεδρό του στο τηλέφωνο το βράδυ του Σαββάτου στις 22.30.

“Στην τελευταία μας κλήση, του είπα πόσο δύσκολη ήταν η κατάσταση και ότι υπήρξε τεράστια μετακίνηση (ανθρώπων) από τη Χομς προς τη Λατάκια… ότι επικρατούσε πανικός και φρίκη στους δρόμους”, είπε στο σαουδαραβικό τηλεοπτικό δίκτυο Al Arabiya αυτή την εβδομάδα.

“Απάντησε: “Αύριο, θα δούμε””, πρόσθεσε ο Τζαλάλι. “Αύριο, αύριο”, ήταν το τελευταίο πράγμα που μου είπε”.

Ο Τζαλάλι είπε ότι προσπάθησε να τηλεφωνήσει ξανά στον Άσαντ καθώς ξημέρωνε Κυριακή, ωστόσο δεν υπήρξε απάντηση.