Τουρκία – Ισραήλ σε πορεία σύγκρουσης στη Συρία

Εν μέσω αυξημένων εντάσεων μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας για τη Λωρίδα της Γάζας, η Συρία κινδυνεύει να γίνει ένα νέο σημείο ανάφλεξης για τα δύο μεσογειακά έθνη λόγω των αντικρουόμενων συμφερόντων και των διαφορετικών θέσεων.

Όπως σημειώνει το al monitor, τα βασικά σημεία διαφωνίας περιλαμβάνουν την εισβολή του Ισραήλ στη νότια Συρία και την υποστήριξή του στις συριακές κουρδικές ομάδες, τις οποίες η Άγκυρα θεωρεί ως κορυφαία απειλή για την εθνική ασφάλεια.

Πρωταρχική ανησυχία της Τουρκίας είναι οι δραστηριότητες του Ισραήλ στη νότια Συρία μετά την κατάρρευση του συριακού καθεστώτος στις 8 Δεκεμβρίου. Η Άγκυρα φοβάται ότι το Ισραήλ μπορεί να επιδιώξει να εδραιώσει τα εδαφικά του κέρδη κατά τη διάρκεια της δεύτερης προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ.

Από την πτώση του καθεστώτος, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν προχωρήσει 30 χιλιόμετρα νότια της Δαμασκού, καταλαμβάνοντας την αποστρατιωτικοποιημένη νεκρή ζώνη μεταξύ Ισραήλ και Συρίας και το στρατηγικό φυλάκιο του όρους Ερμών. Το Ισραήλ ανακοίνωσε επίσης ότι σχεδιάζει να διπλασιάσει τους οικισμούς στα Υψίπεδα του Γκολάν.

Το Ισραήλ κατέλαβε τα Υψίπεδα του Γκολάν κατά τη διάρκεια του αραβοϊσραηλινού πολέμου του 1973 και προσάρτησε την περιοχή το 1981. Ενώ η διεθνής κοινότητα δεν αναγνωρίζει την προσάρτηση, οι Ηνωμένες Πολιτείες το έκαναν υπό την κυβέρνηση Τραμπ το 2019, σηματοδοτώντας μια σημαντική αλλαγή πολιτικής.

“Η κατοχή των συριακών εδαφών από το Ισραήλ πρέπει να καταδικαστεί με τον πιο έντονο τρόπο”, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. “Πριν να είναι πολύ αργά, η επιθετικότητα του Ισραήλ, η οποία απειλεί συνεχώς την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή μας, πρέπει να σταματήσει”.

Η Άγκυρα φοβάται νέες “αρπαγές” γης

Η Άγκυρα ανησυχεί τώρα ότι το Ισραήλ μπορεί να επιχειρήσει να μονιμοποιήσει τον έλεγχό του σε εδάφη στη νότια Συρία, εκμεταλλευόμενο την ασταθή κατάσταση εκεί και τις φιλοϊσραηλινές πολιτικές του Τραμπ, καθώς προετοιμάζεται για τη δεύτερη θητεία του.

Ο Γκοκάν Μπατού, αναλυτής του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών Μέσης Ανατολής με έδρα την Άγκυρα, ο οποίος έχει μεταπτυχιακό στις ισραηλινές σπουδές από το Πανεπιστήμιο της Χάιφα, πιστεύει ότι ένα παρόμοιο σενάριο θα μπορούσε να εξελιχθεί.

Υπενθυμίζοντας τη μονομερή αναγνώριση των Υψιπέδων του Γκολάν από τον Τραμπ, ο Μπατού πρότεινε ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να διεκδικήσει αυτό το νέο συριακό έδαφος.

“Μπορεί να προσπαθούν να μετρήσουν τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας πριν σκεφτούν να το επιχειρήσουν”, δήλωσε στο Al-Monitor. 

Τα μεικτά μηνύματα από το Ισραήλ σχετικά με το αν ή πότε σχεδιάζει να αποσύρει τα στρατεύματά του από τα κατεχόμενα εδάφη εντείνουν περαιτέρω τις ανησυχίες της Άγκυρας.

Κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας στο όρος Ερμών, ένα στρατηγικό φυλάκιο που κατέλαβαν οι ισραηλινές δυνάμεις μετά τις 8 Δεκεμβρίου, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ θα παραμείνει στη Συρία μέχρι να βρεθεί μια άλλη ρύθμιση που θα διασφαλίζει την ασφάλεια του Ισραήλ.

Τούρκος αξιωματούχος που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας άφησε επίσης να εννοηθεί ότι η Άγκυρα ανησυχεί.

“Τονίζουμε τη σημασία της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας σε κάθε ευκαιρία, αλλά δεν έχουμε ακούσει ποτέ μια τέτοια δήλωση από το Ισραήλ”, δήλωσε ο αξιωματούχος.

“Αυτό θα πρέπει να προβληματίσει όχι μόνο την Τουρκία αλλά και όλες τις χώρες της περιοχής και πέραν αυτής”.

Η Τουρκία ελέγχει επίσης ένα μεγάλο κομμάτι εδάφους στη βόρεια Συρία μέσω αρκετών χερσαίων εισβολών στη Συρία από το 2016 έως το 2020, σε μεγάλο βαθμό εναντίον των υπό κουρδική ηγεσία Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων. Αλλά η Άγκυρα επιμένει ότι θα αποσύρει τα στρατεύματά της από τη χώρα μόλις αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες της για την εθνική της ασφάλεια.

Κουρδικό ρήγμα

Η αυξανόμενη υποστήριξη του Ισραήλ προς τις SDF έχει γίνει άλλο ένα σημαντικό σημείο διαμάχης μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ.

Σύμφωνα με ισραηλινές ειδήσεις νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν ξεκινήσει επαφές με εκπροσώπους της αυτόνομης περιοχής υπό κουρδική ηγεσία στη βόρεια Συρία.

Η Άγκυρα εξισώνει τις SDF με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο διεξάγει ένοπλο αγώνα κατά της Τουρκίας για κουρδική αυτοκυριαρχία από το 1984. Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτηρίζουν το PKK ως τρομοκρατική οργάνωση, οι SDF παραμένουν ο κύριος σύμμαχος των περίπου 900 αμερικανικών στρατευμάτων που πολεμούν το Ισλαμικό Κράτος στη Συρία.

Η Τουρκία προτρέπει εδώ και καιρό την Ουάσινγκτον να τερματίσει τη συμμαχία της με τις SDF, αλλά το Ισραήλ εκφράζει όλο και περισσότερο την υποστήριξή του στην ομάδα υπό κουρδική ηγεσία.

Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σάαρ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την κατάληψη από τις υποστηριζόμενες από την Τουρκία συριακές ομάδες ανταρτών της βορειοδυτικής συριακής πόλης Μανμπίτζ από τις υπό κουρδική ηγεσία Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, που έχουν συμμαχήσει με τις ΗΠΑ, νωρίτερα αυτόν τον μήνα.

“Οι επιθέσεις εναντίον των Κούρδων, όπως είδαμε χθες στη Μανμπίτζ, πρέπει να σταματήσουν”, έγραψε ο Σάαρ στο X. 

“Η διεθνής κοινότητα έχει ηθική υποχρέωση απέναντι σε αυτούς που πολέμησαν γενναία κατά του ISIS και αποτελούν επίσης μια σταθεροποιητική δύναμη στη Συρία”.

Το Ισραήλ επικαλείται τη μακροχρόνια υποστήριξή του προς τις μειονότητες της περιοχής για την υποστήριξή του προς τους αυτόνομους υπό κουρδική ηγεσία στη Συρία. 

Η Τουρκία, με τη σειρά της, υποστηρίζει ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα με τον κουρδικό πληθυσμό στη Συρία, επιμένοντας ότι οι ομάδες που συνδέονται με το PKK αποτελούν απειλή για την τουρκική ασφάλεια.”Όταν πρόκειται για τα δικαιώματα των μειονοτήτων, η Τουρκία έχει ζητήσει μια Συρία χωρίς αποκλεισμούς που θα σέβεται τα δικαιώματα όλων των μειονοτήτων στο εσωτερικό της χώρας”, δήλωσε ο Τούρκος αξιωματούχος.

“Και έχουμε επικοινωνήσει αυτό το μήνυμα τόσο στις περιφερειακές χώρες όσο και στις ομάδες στη Συρία”.

Αντιπαλότητα για την επιρροή; 

Ως ο κύριος υποστηρικτής των Σύρων ανταρτών που ενώθηκαν με την ισλαμιστική ομάδα Hayat Tahrir al-Sham στην αστραπιαία επίθεση που ανέτρεψε το καθεστώς στις 8 Δεκεμβρίου, η Τουρκία έχει αναδειχθεί σε βασικό ξένο παράγοντα κατά τη μεταβατική περίοδο της Συρίας.

Ο επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών Ιμπραήμ Καλίν ήταν μεταξύ των πρώτων υψηλόβαθμων ξένων αξιωματούχων που επισκέφθηκαν τη Δαμασκό, μόλις τέσσερις ημέρες μετά την πτώση του καθεστώτος.

Η Γκάλλια Λίντενστραους, ανώτερη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, σημείωσε ότι προς το παρόν, το Ισραήλ δεν φαίνεται να έχει πρόθεση να αμφισβητήσει άμεσα την επιρροή της Τουρκίας στη Συρία. Η ίδια πιστεύει ότι η πτώση του συριακού καθεστώτος θα μπορούσε ακόμη και να αποτελέσει ένα παράθυρο ευκαιρίας για τους δεσμούς Τουρκίας-Ισραήλ.

“Αντιφατικά, αυτό είναι στην πραγματικότητα μια ευκαιρία για μεγαλύτερη επικοινωνία μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ, καθώς και οι δύο θα ήθελαν να δουν τη Συρία να γίνεται ένα λειτουργικό κράτος και όχι μια αποτυχημένη οντότητα που φιλοξενεί τρομοκράτες”, δήλωσε στο Al-Monitor.

“Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι τα χρυσά χρόνια μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας οφείλονταν και στην τότε συνεργασία όσον αφορά τη Συρία”, πρόσθεσε.

Η Τουρκία και το Ισραήλ εξομάλυναν πλήρως τις διπλωματικές τους σχέσεις το 2022 μετά από τετραετή διακοπή, αλλά οι επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και ο πόλεμος που ακολούθησε διέλυσε την εκκολαπτόμενη ισραηλοτουρκική εκτόνωση. Και οι δύο χώρες απέσυραν τους πρεσβευτές τους από τις αντίστοιχες πρωτεύουσές τους πέρυσι εν μέσω ενός διευρυνόμενου χάσματος για τον πόλεμο στη Γάζα.

Ο Ομέρ Οζκιζίλτσικ, μη μόνιμος συνεργάτης του Atlantic Council με ειδίκευση στη Συρία, πιστεύει ότι η Άγκυρα δεν είναι διατεθειμένη να αφήσει τη Συρία να γίνει ένα νέο μέτωπο αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο εθνών.

“Η Τουρκία δεν θέλει να δει άλλο ένα κύμα κλιμάκωσης”, δήλωσε στο Al-Monitor. “Η Άγκυρα είναι πρόθυμη να λύσει τις διαφορές με το Ισραήλ για τη Συρία ήρεμα και σιωπηλά”.

Πηγή: Pagenews.gr