Γαλάζια Πατρίδα και τουρκοσυριακή ΑΟΖ

Η πιθανότητα μιας συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Συρίας αναδεικνύεται ως ένα ακόμα στοιχείο στο πάζλ των γεωπολιτικών κινήσεων της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Μετά το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, η Τουρκία φαίνεται να προσπαθεί να εδραιώσει ακόμη περισσότερο την παρουσία της στην περιοχή, αναθεωρώντας το καθεστώς των θαλάσσιων ζωνών και διεκδικώντας μεγαλύτερη επιρροή, με την «Γαλάζια Πατρίδα» να αποτελεί τον στρατηγικό της πυρήνα.

Η Τουρκία συνεχίζει να εφαρμόζει μια στρατηγική αναθεωρητισμού στην Ανατολική Μεσόγειο, αξιοποιώντας διμερείς συμφωνίες για να ενισχύσει τη θέση της και να δημιουργήσει τετελεσμένα που εξυπηρετούν την πολιτική της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Οι επιδιώξεις της Άγκυρας

Η Άγκυρα, μέσω μιας ενδεχόμενης συμφωνίας με τη Συρία, επιδιώκει κυρίως να ενδυναμώσει τη θέση της στην Ανατολική Μεσόγειο, δημιουργώντας τετελεσμένα που ευθυγραμμίζονται με την πολιτική της για τη «Γαλάζια Πατρίδα». Αυτή η στρατηγική, που στηρίζεται σε μια επεκτατική αντίληψη των θαλάσσιων δικαιωμάτων της Τουρκίας, στοχεύει στη μεγιστοποίηση της τουρκικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.

Μια συμφωνία με τη Συρία θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και άλλους σκοπούς. Καταρχάς, θα λειτουργούσε ως εργαλείο πίεσης κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, δημιουργώντας προηγούμενα που θα ενίσχυαν τις τουρκικές διεκδικήσεις στην θαλάσσια περιοχή. Επιπλέον, θα νομιμοποιούσε έμμεσα τη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη βόρεια Συρία, καθώς οι διαπραγματεύσεις για τη θαλάσσια οριοθέτηση θα μπορούσαν να συνοδευτούν από παραχωρήσεις σε χερσαία ζητήματα. Τέλος, θα ενίσχυε την τουρκική επιρροή απέναντι σε άλλες περιφερειακές δυνάμεις.

Κοινές πτυχές και διαφορές με το τουρκολιβυκό μνημόνιο

Το παράνομο μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, καθώς και η ενδεχόμενη συμφωνία με τη Συρία, παρουσιάζουν κοινές στρατηγικές κατευθύνσεις, αλλά και διαφορές. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, η Τουρκία προσπαθεί να αναδιαρθρώσει τα θαλάσσια σύνορα της Ανατολικής Μεσογείου, αξιοποιώντας διμερείς συμφωνίες για να δημιουργήσει τετελεσμένα γεγονότα.

Η Άγκυρα στηρίζεται στην ίδια αρχή: ότι τα νησιά, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους, δεν έχουν δικαίωμα σε πλήρη ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, καθώς «επικάθονται» στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα. Έτσι, με το τουρκολιβυκό μνημόνιο, παραβλέφθηκε η επήρεια της Κρήτης και των Δωδεκανήσων, ενώ μια πιθανή συμφωνία με τη Συρία θα παραβλέψει την επήρεια της Κύπρου.

Ωστόσο, υπάρχουν και διαφορές. Το τουρκολιβυκό μνημόνιο υπογράφηκε με την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA), η οποία ήταν στρατιωτικά εξαρτημένη από την Άγκυρα. Αντίθετα, η Συρία, όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, βρίσκεται σε μια μεταβατική φάση μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, γεγονός που «δεν νομιμοποιεί κανέναν να προχωρήσει σε μια τέτοια συμφωνία».

Επιπλέον, η γεωγραφική διάσταση παρουσιάζει διαφορές. Το μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης έχει άμεσες επιπτώσεις στα δικαιώματα της Ελλάδας και της Αιγύπτου στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ μια συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Συρίας θα επηρεάσει κυρίως την Κύπρο, χωρίς ωστόσο να αγνοεί πλήρως τα ελληνικά και αιγυπτιακά συμφέροντα.

Τέλος, ενώ το τουρκολιβυκό μνημόνιο προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε διεθνές επίπεδο από την Ε.Ε., τις ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Έθνη, παραμένει αβέβαιο πώς θα αντιδράσουν οι διεθνείς φορείς σε μια ενδεχόμενη συμφωνία Τουρκίας-Συρίας.

Πηγή: Pagenews.gr