Η διπλή στρατηγική ασφάλειας της Τουρκίας στη Συρία

Η Άγκυρα σφυρηλατεί μια αμυντική εταιρική σχέση με τους νέους ηγέτες της Συρίας σε δύο κατευθύνσεις, με τις άμεσες προσπάθειες να επικεντρώνονται στη διάλυση των υπό κουρδική ηγεσία Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), τις οποίες η Τουρκία θεωρεί σημαντική απειλή για την εθνική της ασφάλεια. Μακροπρόθεσμα, η Τουρκία στοχεύει στην ενίσχυση του συριακού στρατού μέσω στρατιωτικής εκπαίδευσης, με στόχο την εδραίωση της επιρροής της στην εμπόλεμη περιοχή.

Όπως αναφέρει το al monitor, “η Τουρκία εμπλέκεται με τους ομολόγους της για τη δημιουργία στρατηγικών σχέσεων και την προώθηση της συνεργασίας σε διάφορους τομείς μετά τη λειτουργία των κρατικών θεσμών στη Συρία”, δήλωσε υψηλόβαθμος αξιωματούχος του τουρκικού υπουργείου Άμυνας στους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια εβδομαδιαίας ενημέρωσης.

“Η συνεργασία στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας είναι κρίσιμης σημασίας όχι μόνο για την ενίσχυση της ασφάλειάς μας αλλά και για τη διασφάλιση της περιφερειακής ειρήνης και σταθερότητας”, πρόσθεσε ο αξιωματούχος.

Από την πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ στις 8 Δεκεμβρίου, Τούρκοι σχολιαστές και αναλυτές έχουν αναφερθεί σε διάφορα σενάρια και έχουν περιγράψει διαφορετικές εγχώριες, περιφερειακές και διεθνείς εκτιμήσεις που θα διαμορφώσουν τον τρόπο με τον οποίο η Συρία θα ενταχθεί στο ευρύτερο γεωπολιτικό όραμα της Άγκυρας.

Η Τουρκία έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στο να βοηθήσει τη νέα Συρία να επανασυνδεθεί με τον κόσμο. Τον περασμένο μήνα, τόσο ο επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών Ιμπραήμ Καλίν όσο και ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν επισκέφθηκαν τη συριακή πρωτεύουσα, τη Δαμασκό, και συναντήθηκαν με τον Αχμέντ αλ Σαράα, επικεφαλής της αντάρτικης ομάδας Hayat Tahrir al-Sham και ηγέτη της Συρίας.

Τόσο η HTS όσο και η κυβέρνηση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιθυμούν να δουν τη Συρία να διατηρεί την εδαφική της ακεραιότητα, αποφεύγοντας την αναζωπύρωση της βίας. Η τουρκική και η συριακή κυβέρνηση επιθυμούν επίσης να βοηθήσουν περιφερειακούς και διεθνείς παράγοντες στην ανοικοδόμηση της Συρίας.

Σύμφωνα με τον Καγκατάι Τσεμπέ, έναν ανεξάρτητο ερευνητή του οποίου το έργο επικεντρώνεται στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, τον Λίβανο, τα τζιχαντιστικά κινήματα και τη στρατιωτική πολιτική της Τουρκίας, ο πρωταρχικός στόχος της HTS είναι να αποβάλει την ετικέτα του “τρομοκράτη” μετά τη διάσπαση της ομάδας από το συριακό παράρτημα της Αλ Κάιντα στα μέσα της δεκαετίας του 2010. Αν δεν γίνει μια τέτοια διαγραφή, η διεθνής βοήθεια προς τη Συρία θα παραμείνει περιορισμένη.

Για τον σκοπό αυτό, η HTS απέχει από την αντιμετώπιση των SDF, που είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ και υπό κουρδική ηγεσία, του κύριου εταίρου των ΗΠΑ στη Συρία. Η Άγκυρα εξισώνει τις SDF με το παράνομο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο διεξάγει ένοπλη εκστρατεία εντός της Τουρκίας για την κουρδική αυτοκυριαρχία από το 1984, και τις θεωρεί κορυφαία απειλή για την εθνική ασφάλεια.

Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν το PKK τρομοκρατική οργάνωση, οι SDF είναι ο κύριος σύμμαχος της Ουάσινγκτον στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία.

“Η HTS γνωρίζει ότι η άμεση σύγκρουση με τις SDF θα την τοποθετούσε απέναντι τόσο στον δυτικό κόσμο όσο και σε ένα τμήμα του κουρδικού πληθυσμού στη Συρία”, δήλωσε ο Τσεμπέ.

Ο Τσεμπέ επεσήμανε επίσης ότι ο τουρκικός στρατός απέφυγε να επιχειρήσει να ξεριζώσει τις SDF στη Συρία.

“Η Τουρκία προτιμά σαφώς το ζήτημα να επιλυθεί από τη Δαμασκό”, είπε.

Η νέα συριακή ηγεσία “πιέζει τις SDF να αφοπλιστούν μέσω των τοπικών φυλών”, πρόσθεσε ο Τσεμπέ, επισημαίνοντας τις τοπικές διαμαρτυρίες κατά των SDF σε περιοχές με αραβική πλειοψηφία, συμπεριλαμβανομένης της Ράκα, μετά την πτώση του Άσαντ.

Ένας νέος στρατός για μια νέα Συρία;

Η προσέγγιση της Τουρκίας για την άμυνα και την ασφάλεια στη Συρία θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά της να ανοικοδομήσει το κατεστραμμένο από τον πόλεμο έθνος, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης των κατεστραμμένων υποδομών, καθώς και της αναζωογόνησης των συριακών ενόπλων δυνάμεων και του μηχανισμού ασφαλείας.

Εδώ, η Τουρκία είναι σε μοναδική θέση να βοηθήσει μακροπρόθεσμα. Η Άγκυρα έχει σημειώσει σημαντική επιτυχία στην εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των ενόπλων δυνάμεων στο Αζερμπαϊτζάν, τη Λιβύη και τη Σομαλία.

Ενώ η Συρία θα είναι απασχολημένη με την ανοικοδόμηση σπιτιών, σχολείων, νοσοκομείων, δρόμων και δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας για τα επόμενα 10 χρόνια, θα χρειαστεί επίσης έναν στρατό για να υπερασπιστεί τα σύνορά της και μια αστυνομική δύναμη για να διατηρήσει την ειρήνη στο εσωτερικό της.

“Η Τουρκία θα μπορούσε να επιδιώξει μια στενή εταιρική σχέση με τη Συρία, παρόμοια με τη σχέση της με το Κατάρ, δημιουργώντας μια κατάσταση win-win”, δήλωσε ο Τσεμπέ. 

Από τα μέσα της δεκαετίας του 2010, η Τουρκία και το Κατάρ έχουν ευθυγραμμιστεί σε πολλές περιφερειακές συγκρούσεις, κυρίως λόγω της κοινής τους υποστήριξης προς την αντιπολίτευση στη Συρία και άλλες ομάδες στην περιοχή. Οι σχέσεις τους έφτασαν σε νέα επίπεδα το 2017, όταν η Τουρκία άνοιξε στρατιωτική βάση στο Κατάρ.

“Μια τέτοια διμερής συνεργασία θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση της ιρανικής επιρροής στον Λίβανο, ανοίγοντας τον δρόμο για μια ισχυρή συμμαχία της ανατολικής Μεσογείου με επικεφαλής την Τουρκία και τη Συρία”.

Οι εσωτερικές προκλήσεις της Τουρκίας

Ο Αϊχάν Ντογκανέρ, ανώτερος αναλυτής στη δεξαμενή σκέψης Center for Economics and Foreign Policy Studies με έδρα την Κωνσταντινούπολη, συμφωνεί ότι η Τουρκία έχει κερδίσει το πάνω χέρι στη Συρία μετά τον Άσαντ, αν και είναι πιο επιφυλακτικός όσον αφορά τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ευκαιρίες συνεργασίας μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού.”Η σταθερότητα στη Συρία μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα φαίνεται πολύ δύσκολη”, δήλωσε ο Ντογκανέρ.

“Η διαδικασία είναι εξαιρετικά επιρρεπής στην ευθραυστότητα, την αναταραχή και τις προκλήσεις, εν μέρει λόγω εσωτερικών ζητημάτων εντός της HTS. Χωρίς σταθερότητα, είναι απίθανο το PYD, η συριακή κουρδική ομάδα εντός των SDF να διαλυθεί, να σχηματίσει μια ξεχωριστή δομή, να ενσωματωθεί με την κεντρική κυβέρνηση στη Δαμασκό ή να συνάψει ειρήνη με την Τουρκία”.

Ο Σαράα έπεισε σχεδόν όλους τους ηγέτες των συριακών πολιτοφυλακών, εκτός από εκείνους των SDF, να υπαχθούν στην εξουσία του συριακού υπουργείου Άμυνας σε μια συνάντηση στις 24 Δεκεμβρίου.

Ο Ντογκανέρ αναφέρθηκε επίσης στις προσπάθειες της κυβέρνησης Ερντογάν να εξαναγκάσει το PKK να διαλυθεί εντός της Τουρκίας. Νομοθέτες του φιλοκουρδικού κόμματος DEM της Τουρκίας συναντήθηκαν με τον φυλακισμένο ηγέτη του PKK, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, στο νησί των φυλακών Ιμραλί στις 27 Δεκεμβρίου για πρώτη φορά από το 2015.

Η Άγκυρα ελπίζει να οχυρώσει την εσωτερική σταθερότητα και ομοίως να εξαναγκάσει την απομάκρυνση των ηγετών που υποστηρίζουν το PKK εντός των SDF.

Ο Ερντογάν είχε εμπλακεί σε ένα παρόμοιο “κουρδικό άνοιγμα” ή “ειρηνευτική διαδικασία” στα μέσα της δεκαετίας του 2010, η οποία έληξε όταν το PKK πήρε θάρρος από τις επιτυχίες των SDF στη Συρία και ξανάρχισε να πολεμά την τουρκική κυβέρνηση το καλοκαίρι του 2015, γεγονός που οδήγησε στη σχεδόν πλήρη εξάλειψη της ομάδας στην Τουρκία. Πολλοί Τούρκοι ανησυχούν για μια πιθανή επανάληψη των προβλημάτων που βίωσαν από το 2015 έως το 2016.

Πηγή: Pagenews.gr