Οι νέοι ισλαμιστές ηγέτες της Συρίας αμβλύνουν την επιθυμία του Ιράκ για αποχώρηση αμερικανικών στρατευμάτων

Ο Ιρακινός πρωθυπουργός Μοχάμεντ Σία αλ-Σουντανί μετέβη στο Ιράν για να συναντηθεί με τον πρόεδρο Μασούντ Πεζεσκιάν. Η επίσκεψη πραγματοποιείται εν μέσω κοινών ανησυχιών για τη σουνιτική ριζοσπαστική ομάδα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), η οποία ηγήθηκε της αιφνιδιαστικής επίθεσης του Δεκεμβρίου που ανέτρεψε τον βασικό σύμμαχο της Τεχεράνης, Μπασάρ αλ Άσαντ. Ο νέος ηγέτης της Συρίας, Αχμέντ Αλ Σαράα είναι γνωστό ότι είναι βαθιά εχθρικός προς το Ιράν και τη σιιτική ιδεολογία του.

‘Οπως αναφέρει το al monitor, ο πιθανός αντίκτυπος στη σταθερότητα του Ιράκ έχει προκαλέσει τέτοια ανησυχία που το ιρακινό κατεστημένο ασφαλείας έχει διατυπώσει την ιδέα να επανεξετάσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες τη φύση και το χρονοδιάγραμμα της προγραμματισμένης απόσυρσης των στρατευμάτων τους από το Ιράκ. Τρεις καλά τοποθετημένες πηγές με στενή γνώση του θέματος δήλωσαν ότι οι συνομιλητές των ΗΠΑ έχουν ζητήσει από τους Αμερικανούς να καθυστερήσουν την αποχώρηση.

Μια τέτοια ανταλλαγή απόψεων έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στις 12 Δεκεμβρίου μεταξύ του αρχηγού του ιρακινού στρατού, Αμπντέλ Αμίρ Γιαράλα, και του διοικητή του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στο Ιράκ και τη Συρία, υποστράτηγου Κέβιν Λέιχι, σύμφωνα με μία από τις πηγές. Επικαλούμενος τις ανησυχίες για την αναζωπύρωση του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) και τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό, ο Γιαράλα προέτρεψε να παραμείνουν οι αμερικανικές δυνάμεις στην εκτεταμένη αεροπορική βάση Άιν αλ Άσαντ στην κυρίως σουνιτική επαρχία αλ Άνμπαρ του Ιράκ, που συνορεύει με τη Συρία, και μετά τον Σεπτέμβριο του 2025, οπότε είναι προγραμματισμένο να αποχωρήσουν βάσει συμφωνίας που επιτεύχθηκε πέρυσι μεταξύ Ουάσινγκτον και Βαγδάτης.

Ο Λέιχι είπε ότι οποιοδήποτε τέτοιο αίτημα θα πρέπει να μεταβιβαστεί επίσημα από τον Σουντανί, ανέφερε η πηγή. Κανένα τέτοιο επίσημο αίτημα δεν είχε υποβληθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος άρθρου. 

Η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ δεν απάντησε στο αίτημα του Al-Monitor για σχολιασμό της ουσίας των συνομιλιών μεταξύ του Λέιχι και του Γιαράλα. 

Αμερικανοί και περιφερειακοί αξιωματούχοι λένε ότι η ιρακινή κυβέρνηση θα μπορούσε ακόμη να στείλει επίσημο αίτημα στην Ουάσιγκτον καλώντας τα αμερικανικά στρατεύματα να παραμείνουν στις ομοσπονδιακές επαρχίες του Ιράκ πέραν της προθεσμίας της 25ης Σεπτεμβρίου. «Η στάση έχει σίγουρα αλλάξει», δήλωσε στο Al-Monitor ένα πρόσωπο που γνωρίζει τις συζητήσεις.  

«Οποιαδήποτε πιθανή παράταση θα απαιτούσε ευρύτερη εξέταση και ευθυγράμμιση με τους στρατηγικούς στόχους του Ιράκ», δήλωσε άλλη πηγή που έχει ενημερωθεί για τις διαβουλεύσεις. 

«Προς το παρόν, η εστίαση παραμένει στην εκπλήρωση των όρων της υφιστάμενης συμφωνίας, διατηρώντας παράλληλα ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας», δήλωσε η δεύτερη πηγή, η οποία μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Ωστόσο, περιφερειακές πηγές δήλωσαν ότι οι δραστηριότητες που σχετίζονται με την αποχώρηση από την Άιν αλ Άσαντ έχουν «φυσικά» επιβραδυνθεί. Η βάση ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη κατά τη διάρκεια της αμερικανικής κατοχής του Ιράκ μέχρι το κλείσιμό της το 2011, σύμφωνα με την απόφαση της κυβέρνησης Ομπάμα να αποχωρήσει πλήρως από το Ιράκ. Άνοιξε ξανά το 2014, όταν το Ιράκ κάλεσε τα αμερικανικά στρατεύματα πίσω για να βοηθήσουν στον πόλεμο κατά του ISIS. Η εγκατάσταση αντιμετώπιζε συνεχείς επιθέσεις από τους τζιχαντιστές και πιο πρόσφατα από σιιτικές πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν. 

Την περασμένη εβδομάδα, ένα μέλος του συνασπισμού σκοτώθηκε και άλλα δύο τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια κοινών επιχειρήσεων με τον ιρακινό στρατό με στόχο την εκρίζωση των μαχητών του ISIS που είχαν ενσωματωθεί στα βουνά Χαμρίν νότια του Κιρκούκ. Η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι F-16, F-15 και A-10 αναπτύχθηκαν για την υποστήριξη της αποστολής. 

Παρά την ανησυχητική έξαρση των δραστηριοτήτων τους στο Ιράκ και τη Συρία, αξιωματούχοι του συνασπισμού δεν πιστεύουν ότι το ISIS έχει τη δυνατότητα να οργανώσει μια επιστροφή που θα του επέτρεπε να ανακτήσει τον εδαφικό έλεγχο σε οποιαδήποτε από τις δύο χώρες. Ωστόσο, οι προηγούμενοι δεσμοί του Σαράα με το ISIS έχουν εγείρει ερωτήματα στη Βαγδάτη σχετικά με το πώς θα μπορούσε να χειριστεί περίπου 11.000 σκληροτράχηλους τζιχαντιστές που κρατούνται σε στρατόπεδα εγκλεισμού από τις υπό κουρδική ηγεσία Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) -τον κορυφαίο σύμμαχο του Πενταγώνου στην τρέχουσα εκστρατεία για την εξάλειψη των υπολειμμάτων του ISIS στη Συρία- σε περίπτωση που η κυβέρνησή του αποκτήσει τον έλεγχό τους. 

Στις 26 Δεκεμβρίου, μια ιρακινή αντιπροσωπεία με αρχηγό τον επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών του Ιράκ Χαμίντ αλ-Σάτρι συναντήθηκε με τους νέους κυβερνήτες της Συρίας, συμπεριλαμβανομένου του Σαράα. «Η ιρακινή αντιπροσωπεία συζήτησε τις εξελίξεις στη συριακή σκηνή και τις απαιτήσεις για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στα κοινά σύνορα μεταξύ του Ιράκ και της Συρίας», δήλωσε εκπρόσωπος της ιρακινής κυβέρνησης. Την επόμενη ημέρα, ο Σουντανί δήλωσε σε συνέντευξή του στον κρατικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα της Σαουδικής Αραβίας, Al Arabiya, ότι η κυβέρνησή του «σέβεται τη βούληση του συριακού λαού».

Οι Ιρακινοί αξιωματούχοι είναι λιγότερο αισιόδοξοι

«Έχουμε σοβαρές επιφυλάξεις, αλλά προς το παρόν συγκρατούμε την κρίση μας, περιμένοντας να δούμε τις πράξεις τους και όχι να βασιστούμε στα λόγια τους», δήλωσε Ιρακινός αξιωματούχος που μίλησε στο παρασκήνιο για την HTS.  

«Ο σημερινός φόβος είναι κατανοητός και αποτελούσε πάντα κινητήριο μοχλό της ιρακινής εξωτερικής πολιτικής έναντι της Συρίας από την αρχή της συριακής εξέγερσης», δήλωσε ο Ράμζι Μαρντίνι, συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο. «Το γεγονός είναι ότι η Συρία αποτελούσε μέρος της θρησκευτικής ισορροπίας δυνάμεων στην περιοχή και η πτώση του καθεστώτος Άσαντ θα επηρεάσει αυτή την τάξη. Η ανακατάταξη που θα ακολουθήσει είναι απίθανο να ευνοήσει το Ιράκ», δήλωσε ο Μαρντίνι .

«Δεν είναι σαφές πώς θα εξελιχθούν οι διμερείς σχέσεις με τους νέους κυβερνήτες της Συρίας μακροπρόθεσμα με ένα καθεστώς που παραμένει μη παγιωμένο στη Δαμασκό. Αλλά αν αυτές οι σχέσεις γίνουν ανταγωνιστικές στο μέλλον και εγκλωβιστούν σε έναν περιφερειακό ανταγωνισμό, ο φόβος μιας νέας εξέγερσης στο Ιράκ έχει εύλογη αιτία, με τη Συρία να λειτουργεί και πάλι ως αγωγός για την εξέγερση αυτή. Αυτή η ανησυχία επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο, δεδομένου ότι ένας πρώην αντάρτης της Αλ Κάιντα στο Ιράκ έχει γίνει κυβερνήτης της νέας Συρίας», πρόσθεσε.

Ο Σαράα και οι άνδρες του βρίσκονται στην πραγματικότητα σε πόλεμο με το ISIS από τότε που αποκήρυξαν κάθε δεσμό με τον παγκόσμιο τζιχαντισμό και επικεντρώθηκαν αντ’ αυτού στην ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Ταυτόχρονα, η ομάδα, η οποία περιλαμβάνεται στον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τα Ηνωμένα Έθνη, έχει προσπαθήσει να παρουσιάσει τον εαυτό της ως μετριοπαθή και χωρίς αποκλεισμούς.

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εγκαταλείψουν σύντομα τη συνεργασία τους με τις SDF, παρά τις επίμονες απαιτήσεις της Τουρκίας να το πράξουν. Η παρέμβαση της Ουάσινγκτον πιστεύεται ότι έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην απόκρουση μιας πιθανής τουρκικής επίθεσης εναντίον της συριακής κουρδικής μεθοριακής πόλης Κομπάνι τον περασμένο μήνα. Ο επικεφαλής των SDF Μαζλούμ Κομπάνι είχε προειδοποιήσει ότι χιλιάδες δυνάμεις του που φρουρούσαν τα κέντρα κράτησης του ISIS θα έπρεπε να μεταφερθούν σε μέτωπα μάχης εναντίον της Τουρκίας και των συμμάχων της, του Συριακού Εθνικού Στρατού, εάν οι δυνάμεις αυτές επέκτειναν τις συνεχιζόμενες επιθέσεις γύρω από το Μανμπίτζ και το φράγμα Τισρίν.

Ως εκ τούτου, η μετατόπιση της ιρακινής σκέψης σχετικά με την απόσυρση των ΗΠΑ έχει τις ρίζες της όχι μόνο στις ανησυχίες για το ISIS αλλά και στην ευρύτερη ανατροπή των περιφερειακών ισορροπιών που προκλήθηκε από την επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023.

Ο Χαμιντρέζα Αζίζι, συνεργάτης του Γερμανικού Ινστιτούτου για τις Διεθνείς Υποθέσεις και την Ασφάλεια στο Βερολίνο, πιστεύει ότι υπάρχουν δύο μεγάλοι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση του Σουντανί. Ο πρώτος είναι το ενδεχόμενο μιας ισραηλινής επίθεσης στις σιιτικές πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν και οι οποίες έχουν στοχεύσει ισραηλινά συμφέροντα για την υποστήριξη της Χαμάς κατά το περασμένο έτος. Ο δεύτερος είναι η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος θα είναι πιο σκληρός απέναντι στο Ιράν. Κατά τη διάρκεια των συναντήσεών του, ο Σουντανί μπορεί κάλλιστα να ζητήσει από τους Ιρανούς να πείσουν τις πολιτοφυλακές να σταματήσουν τις επιθέσεις τους κατά του Ισραήλ και των συμφερόντων των ΗΠΑ.

«Ταυτόχρονα, μπορεί να προσπαθεί να διαπραγματευτεί με την κυβέρνηση Τραμπ για να μαλακώσει τις υποτιθέμενες απαιτήσεις της να αφοπλίσει και να διαλύσει τις πολιτοφυλακές και, μέσω του αμερικανικού διαύλου, να αποτρέψει επίσης πιθανές ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές», δήλωσε ο Αζίζι.

Η παράταση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας πέραν του εύρους που προέβλεπε η περσινή συμφωνία «είναι ένας τρόπος να σηματοδοτηθεί η φιλία προς τη διοίκηση Τραμπ», δήλωσε ο Μάικλ Νάιτς, ανώτερος συνεργάτης του Ινστιτούτου Πολιτικής της Ουάσινγκτον για την Εγγύς Ανατολή, ο οποίος ειδικεύεται στις ιρακινές υποθέσεις. «Όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στο Ιράκ σε σημαντικό βαθμό, τότε οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να συνεχίσουν να λένε ‘το Ιράκ είναι η δουλειά μας’. Τη στιγμή που το Ιράκ δεν είναι δική τους δουλειά, γίνεται δουλειά του Ισραήλ», δήλωσε ο Νάιτς στο Al-Monitor.

Για τον Σουντανί, οι ισχυροί δεσμοί με την Ουάσινγκτον μπορεί να βοηθήσουν στην εξυπηρέτηση ενός επιπλέον σκοπού -την παραμονή στην εξουσία- και οι αλλαγές στη Συρία παρέχουν μια ευκαιρία. Συνεργάτης του πρώην πρωθυπουργού Νούρι αλ-Μαλίκι, ο Σουντανί εξελέγη το 2022 ως συμβιβαστικός υποψήφιος για να τερματιστεί το πολύμηνο αδιέξοδο. Αλλά τώρα ελπίζει να παραμείνει στην εξουσία μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για το φθινόπωρο και έχει αναπτύξει καλές σχέσεις συνεργασίας με τους Αμερικανούς, οι οποίες θα ενισχυθούν μόνο αν παραμείνουν τα αμερικανικά στρατεύματα.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν περίπου 4.000 στρατιώτες στο Ιράκ και τη Συρία για να αποτρέψουν την επανεμφάνιση του ISIS, το οποίο ηττήθηκε από τον υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συνασπισμό ιρακινών, συριακών κουρδικών και άλλων ξένων δυνάμεων το 2019.

Η πίεση από φιλοϊρανικές παραστρατιωτικές ομάδες για την απομάκρυνση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ ανάγκασε τον Σουντανί να ζητήσει τον τερματισμό του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ από την ανάληψη των καθηκόντων του το 2022. Οι λεπτομέρειες της μείωσης συζητούνται από μια Ανώτατη Στρατιωτική Επιτροπή που συγκροτήθηκε από τις πλευρές. Η δύναμη αυτή επρόκειτο να συρρικνωθεί και να μεταφερθεί σε μια αμερικανική βάση στο Ερμπίλ, στον ελεγχόμενο από τους Κούρδους βορρά, και να παραμείνει εκεί μέχρι το 2026. Ωστόσο, θεωρείται ευρέως ότι ένας μικρός αριθμός αμερικανικών στρατευμάτων θα επιτραπεί να παραμείνει σε συμβουλευτικό ρόλο και για υλικοτεχνική υποστήριξη των αμερικανικών δυνάμεων στη Συρία στο πλαίσιο μιας προτεινόμενης διμερούς συμφωνίας ασφαλείας με το Ιράκ, όπως ανέφερε πρώτο το Reuters.

Τώρα, ανέφεραν οι πηγές που ενημέρωσαν το Al-Monitor, οι Ιρακινοί αξιωματούχοι επιδιώκουν να αξιοποιήσουν ένα μνημόνιο κατανόησης που λήγει το 2026 μεταξύ του Υπουργείου Άμυνας και του Υπουργείου Υποθέσεων Πεσμεργκά της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Ιρακινού Κουρδιστάν για την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των τοπικών δυνάμεων του, προκειμένου να δικαιολογήσουν τη διατήρηση περισσότερων αμερικανικών δυνάμεων στο έδαφος από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί. Οι Ιρακινοί Κούρδοι συμβούλευαν από την αρχή κατά της ταχείας απόσυρσης. 

«Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η Άιν αλ-Άσαντ θα καταρρεύσει στο Ερμπίλ.» ρώτησε ο Νάιτς. «Μια σειρά από Ιρακινούς σουνίτες πολιτικούς πήγαν στην Ουάσινγκτον, λέγοντας ‘Μην γυρίζετε την πλάτη στους σουνίτες’. Οι άνθρωποι του Μπάιντεν δεν νοιάζονται πραγματικά αν οι Ιρακινοί σουνίτες που λένε ‘Α, κοιτάξτε, οι ΗΠΑ μόλις έφυγαν από το δικό μας τμήμα του Ιράκ’. Μπορεί να υπάρχει διαφορετική άποψη στην ομάδα του Τραμπ. Τα ρεπουμπλικανικά “γεράκια” βλέπουν τους Ιρακινούς σουνίτες και τους Κούρδους ως προπύργια απέναντι στο Ιράν». 

Το αίνιγμα του Σουντανί είναι ότι οι σιιτικές πολιτοφυλακές εξακολουθούν να θεωρούνται προπύργιο κατά του ISIS, όπως ήταν το 2014, όταν σχηματίστηκαν για να πολεμήσουν τους τζιχαντιστές. «Δίνοντας έμφαση στο ρόλο των πολιτοφυλακών στην εξασφάλιση του Ιράκ κατά του ISIS και όχι στο Ισραήλ, το Ιράκ ελπίζει να ευθυγραμμίσει τα συμφέροντα όλων των εμπλεκόμενων μερών και να κερδίσει την υποστήριξη των ΗΠΑ για τη διατήρηση αυτών των ομάδων», δήλωσε ο Αζίζι. 

Με τον «άξονα της αντίστασης» του να είναι αδύναμος και τον Τραμπ να επιστρέφει στον Λευκό Οίκο, το Ιράν μπορεί να συμφιλιωθεί με τα πλεονεκτήματα της παραμονής των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ. «Εάν οι ΗΠΑ φύγουν από το Ιράκ, το Ισραήλ μπορεί να είναι πιο ελεύθερο να επιτεθεί σε ιρανικά περιουσιακά στοιχεία στο Ιράκ και να χρησιμοποιήσει τον ιρακινό εναέριο χώρο για τις επιθέσεις αυτές», δήλωσε ο Νάιτς. Μένει να δούμε πώς θα αξιολογήσει την κατάσταση η κυβέρνηση Τραμπ.  

Πηγή: Pagenews.gr