Η Ευρώπη στρέφει το βλέμμα της στη Γροιλάνδία

Η Γροιλανδία δείχνει να είναι μόνο η «κορυφή του παγόβουνου». Ο ανταγωνισμός για την κυριαρχία της ευρύτερης Αρκτικής και των τεράστιων ορυκτών πόρων της και των βασικών υδάτινων οδών της έχει ενταθεί, με αποκορύφωμα, αυτή την εβδομάδα, τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να προτείνει στρατιωτική δράση για την κατάληψη της Γροιλανδίας.

Ο Τραμπ βλέπει επεκτατικές βλέψεις των Ρώσων στην περιοχή

Ανώτερος σύμβουλος του Τραμπ επιβεβαίωσε ότι το «κόλπο» της Γροιλανδίας αφορά ευρύτερες γεωπολιτικές δυναμικές, καθώς «οι ΗΠΑ βλέπουν μια όλο και πιο πολεμοχαρή Ρωσία ως αντίπαλο για την κυριαρχία στην Αρκτική.»

Άλλες χώρες της Αρκτικής παρακολουθούν με προσοχή, όπως η Νορβηγία με τα νησιά Σβάλμπαρντ στον παγωμένο μακρινό βορρά, τα οποία θα μπορούσαν να προσελκύσουν το ιμπεριαλιστικό βλέμμα του Ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο πρωθυπουργός της Νορβηγίας, Γιόνας Γκαρ Στόρε, απέρριψε την Πέμπτη κάθε ανησυχία σχετικά με την πιθανή ευπάθεια του αρχιπελάγους. «Το Σβάλμπαρντ είναι η Νορβηγία και το Σβάλμπαρντ είναι ασφαλές», δήλωσε ο Store στη νορβηγική ραδιοτηλεοπτική υπηρεσία NRK.

Όμως το Σβάλμπαρντ – που φιλοξενεί περισσότερες πολικές αρκούδες από ό,τι κατοίκους – βρίσκεται κατά μήκος μιας θαλάσσιας διαδρομής που πρέπει να περάσει ο Βόρειος Στόλος της Ρωσίας για να φτάσει στον Ατλαντικό Ωκεανό, καθιστώντας το στρατηγικά σημαντικό για τη Μόσχα, παρόλο που κατέχει ήδη περισσότερα εδάφη της Αρκτικής από οποιαδήποτε άλλη χώρα.

Αρκετοί οικισμοί στο Σβάλμπαρντ, όπου ζουν περίπου 2.500 άνθρωποι, κατοικούνται από Ρώσους, που χρονολογούνται από τη σοβιετική εποχή, οι οποίοι ζουν κυρίως στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη, Μπάρεντσμπουργκ. Το νησί φιλοξενεί επίσης την Pyramiden, μια εγκαταλελειμμένη πόλη εξόρυξης άνθρακα, όπου ένα άγαλμα του Λένιν δεσπόζει πάνω από την κεντρική πλατεία.

Η Συνθήκη του Σβάλμπαρντ, που υπογράφηκε το 1920, παραχωρεί στη Νορβηγία την κυριαρχία του αρχιπελάγους, αλλά επιτρέπει σε όλα τα άλλα υπογράφοντα μέρη να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς του πόρους, στα οποία σήμερα περιλαμβάνονται 48 μέρη, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Ιαπωνίας.

Ωστόσο, μόνο η Ρωσία και η Νορβηγία κάνουν σήμερα χρήση αυτού του δικαιώματος. Το Σβάλμπαρντ είναι επίσης αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη και ζώνη χωρίς βίζα χάρη στη συνθήκη, ενώ προσελκύει κυρίως ερευνητές και τουρίστες. Οι περισσότεροι από τους κατοίκους εργάζονται στη βιομηχανία εξόρυξης.

Οι εντάσεις έχουν φουσκώσει

Το 2022, όταν η Νορβηγία άρχισε να μπλοκάρει τα ρωσικά πλοία που κατευθύνονταν στο Μπάρεντσμπουργκ για να συμμορφωθεί με τις οικονομικές κυρώσεις κατά της Μόσχας, το Κρεμλίνο οργίστηκε και κατηγόρησε τη Νορβηγία για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το 2024, η Ρωσία εγκατέστησε προκλητικά σοβιετικές σημαίες στις πόλεις Μπάρεντσμπουργκ και Πιράμιντεν που έχουν εγκατασταθεί από Ρώσους και ανακοίνωσε ότι θα ανοίξει ένα νέο επιστημονικό κέντρο για την πολική έρευνα.

Απρόβλεπτες συνέπειες

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος με την εμμονή του Τραμπ στην κατάληψη της Γροιλανδίας είναι η πιθανή έμπνευση που θα μπορούσε να δώσει σε αντίπαλες δυνάμεις να αρχίσουν να ενεργούν με τον ίδιο ιμπεριαλιστικό τρόπο, προειδοποίησαν παρατηρητές της Αρκτικής.

Ο Andreas Osthagen, ερευνητής στο Ινστιτούτο Fridtjof Nansen της Νορβηγίας στο Όσλο, δήλωσε στο Politico ότι δηλώσεις όπως αυτές του Τραμπ θα μπορούσαν να προκαλέσουν άλλους δρώντες, τη Ρωσία ή την Κίνα ειδικότερα, να δουν «τη χρήση στρατιωτικής βίας εναντίον μιας άλλης χώρας για την επιδίωξη των εθνικών τους συμφερόντων ως νόμιμο μέσο επιχειρήσεων στις διεθνείς υποθέσεις. Το οποίο, φυσικά, είναι αυτό που οι ΗΠΑ και η δυτική ηγεσία προσπαθούν να αντικρούσουν τις τελευταίες επτά ή οκτώ δεκαετίες.

Πηγή: Pagenews.gr