Το φαινόμενο Μασκ: Πόσο μπορεί πραγματικά να επηρεάσει τις εκλογές στη Γερμανία ο ιδιοκτήτης του Χ;

Ο νοτιοαφρικανικής καταγωγής δισεκατομμυριούχος Ίλον Μασκ προκάλεσε αναστάτωση στο γερμανικό πολιτικό κατεστημένο λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, όταν υποστήριξε με τόλμη ότι “μόνο το AfD μπορεί να σώσει τη Γερμανία“.

Η ανάρτηση αυτή έγινε ακριβώς στην έναρξη της προεκλογικής περιοδου.

Παρά τις αντιδράσεις από Γερμανούς πολιτικούς – ορισμένοι από τους οποίους συνέκριναν τον Μασκ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο ιδοκτήτης των X, Tesla και SpaceX δεν πτοήθηκε: Ενανήλθε με νέα ανάλογου ύφους σχόλια και δημοσίευσε ένα άρθρο υποστήριξης του ακροδεξιού, αντιμεταναστευτικού κόμματος στην εφημερίδα Welt am Sontag.

Αρκετές εβδομάδες αργότερα, φιλοξένησε μια ζωντανή συζήτηση στο X με την υποψήφια καγκελάριο του ακροδεξιού AfD, Άλις Βάιντελ.

Το AfD, ή Εναλλακτική για τη Γερμανία, κατατάσσεται επίσημα ως υπο διερεύνηση εξτρεμιστική οργάνωση στη Γερμανία. Τα υπόλοιπα παραδοσιακά κόμματα αποφεύγουν κάθε σχέση μαζί του λόγω των ακραίων απόψεων των μελών του και της σύνδεσής τους με νεοναζιστικές οργανώσεις.

Η απόφαση να δημοσιευθεί το άρθρο του Μασκ προκάλεσε έντονες συζητήσεις εντός της Γερμανίας, με τους επικριτές να υποστηρίζουν ότι ήταν ένα βήμα πιο κοντά στην νομιμοποίηση ενός κόμματος που για χρόνια θεωρούνταν πολύ ακραίο, ακόμη και μεταξύ των άλλων ακροδεξιών κομμάτων της Ευρώπης με τα οποία είναι περισσότερο ιδεολογικά ευθυγραμμισμένο.

Παρόλα αυτά, αρκετοί ισχυρίζονται ότι οι ενέργειες του Ίλον Μασκ ίσως κάνουν κακό στη δημοφιλία του κόμματος, ενόψει των βουλευτικών εκλογών στις 23 Φεβρουαρίου.

Πρόσφατη δημοσκόπηση της Forsa έδειξε ότι, αν και το AfD συγκεντρώνει ποσοστό άνω του 20%, η πρόθεση ψήφου είναι σταθερή από τις αρχές του 2024. Η δημοσκόπηση δείχνει ότι το AfD βρίσκεται στην πραγματικότητα αρκετές ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα – στο 19% – από ό, τι ήταν την ίδια στιγμή πέρυσι.

Έχει δικαίωμα ο Μασκ να προμοτάρει το AfD;

Τα σχόλια του Ίλον Μασκ προκάλεσαν αντιδράσεις, ακόμη και την απάντηση του ίδιου του Γερμανού καγκελάριου, ο οποίος δήλωσε στο περιοδικό Stern: “Μην ταΐζετε το τρολ“, την ώρα που ο Μασκ εξαπέλυε ένα μπαράζ προσβολών εναντίον του Όλαφ Σολτς..

Σε άλλη ομιλία του, ο Όλαφ Σολτς δήλωσε ότι τα σχόλια του Μασκ ισοδυναμούν με “προεκλογική παρέμβαση“.

Ωστόσο, δεν είναι σαφές αν η προώθηση του AfD από τον Μασκ θα μπορούσε να θεωρηθεί παρέμβαση – τουλάχιστον όχι με τρόπο που να δίνει σε κάποιον το δικαίωμα να κινηθεί νομικά εναντίον του. Αν κριθεί ότι οι δηλώσεις του δεν αφορούσαν προσβολές, συκοφαντίες ή υποκίνηση μίσους, θα προστατευόταν από την ελευθερία της έκφρασης.

Η κατάσταση γίνεται πιο περίπλοκη εάν ο Μασκ ή το μέσο κοινωνικής δικτύωσης που ελέγχει, το X, διαφημίζει ενεργά το AfD. Σύμφωνα με τον νομικό σύμβουλο Aurel Eschmann από τη ΜΚΟ Lobby Control, ο χρόνος που διατέθηκε από το Χ για να φιλοξενήσει τη συνομιλία Μασκ – Βάιντελ, θα μπορούσε να θεωρηθεί παράνομη δωρεά προς το κόμμα.

“Δεν είναι η ίδια η συνέντευξη που θα αποτελούσε παράνομη κομματική δωρεά, διαφορετικά πολλές μορφές μέσων ενημέρωσης θα κατηγορούνταν για κομματική δωρεά, αλλά η εμβέλεια που δίνει η πλατφόρμα, καθώς μπορείς να αγοράσεις boosts εκεί για τις δικές σου αναρτήσεις“, δήλωσε ο Eschmann.

“Ο Μασκ δεν είναι απλώς ένας χρήστης που έχει πολλούς followers στο X, είναι ο ιδιοκτήτης της πλατφόρμας. Υπάρχουν πολλές αποδείξεις ότι οι αναρτήσεις του προωθούνται τεχνητά προς όλους τους χρήστες της πλατφόρμας, ακόμη και σε εκείνους που δεν τον ακολουθούν”.

Δεδομένα από την Bundesdatenschau, μια ομάδα επιστημόνων δεδομένων που παρακολουθεί τον αριθμό των εμφανίσεων στις αναρτήσεις του X, δείχνουν ότι η μέση ανάρτηση της Βάιντελ έχει φτάσει το 1 εκατομμύριο προβολές τις τελευταίες δύο εβδομάδες – μια τεράστια αύξηση από τον μέσο όρο τους τελευταίους δώδεκα μήνες, που ήταν κάτω από 200.000.

Εάν ο χώρος που αφιερώνει ο Μασκ στο AfD θα θεωρηθεί παράνομη δωρεά κόμματος σύμφωνα με τη γερμανική νομοθεσία, η Bundestag θα πρέπει να το ερευνήσει, σύμφωνα με τον Eschmann.

Διαφημιστική προώθηση για το κόμμα θα μπορούσε επίσης να θεωρηθεί η εσκεμμένη χειραγώγηση του αλγορίθμου ώστε να ευνοούνται οι αναρτήσεις του AfD, ωστόσο ο ίδιος ο Μασκ έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι ο αλγόριθμος χειραγωγείται για την προώθηση περιεχομένου που ο ίδιος ευνοεί.

Ωστόσο, μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Κουίνσλαντ δείχνει ότι οι δικές του αναρτήσεις κατά τη διάρκεια των αμερικανικών εκλογών σημείωσαν ξαφνική αύξηση προβολών.

Στο πλαίσιο της αξιολόγησης από Ευρωπαίους αξιωματούχους για το κατά πόσο το Χ παραβιάζει τον νόμο της ΕΕ για τις ψηφιακές υπηρεσίες, συμπεριλήφθηκε και η συζήτηση Μασκ – Βάιντελ.

Θα μπορούσε ο Μασκ να κάνει δωρεά στο AfD;

Ο Μασκ διοχέτευσε εκατομμύρια στην προεκλογική εκστρατεία του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μέσω της επιτροπής πολιτικής δράσης (PAC). Ωστόσο, ο γερμανικός νόμος δεν επιτρεπει στον Μασκ να κάνει μια σημαντική οικονομική δωρεά στο AfD, καθώς οι δωρεές προς τα γερμανικά κόμματα από χώρες εκτός της ΕΕ περιορίζονται στο ανώτατο όριο των 1.000, επιβεβαίωσε εκπρόσωπος του υπουργείου Εσωτερικών στο Euronews.

Επιπλέον, τα κόμματα στη Γερμανία πρέπει να αναφέρουν τις μεμονωμένες δωρεές που υπερβαίνουν τα 50.000 ευρώ στον πρόεδρο της γερμανικής Βουλής. Οι υψηλές δωρεές για προεκλογική εκστρατεία, όπως στις ΗΠΑ, είναι ασυνήθιστες στη Γερμανία: το AfD δεν έχει λάβει ούτε μία επίσημη δωρεά άνω των 35.000 ευρώ στην ιστορία του.

Ωστόσο, εάν ο Μασκ είχε κίνητρο να κάνει οικονομική δωρεά στο AfD, θα μπορούσε να βρει ένα παραθυράκι κάνοντας δωρεά σε μια ένωση, η οποία επιτρέπεται να συλλέγει δωρεές με την πάροδο του χρόνου και να τις δίνει στα πολιτικά κόμματα απευθείας ή μέσω διαφήμισης, δήλωσε ο Eschmann.

“Υπάρχουν πιο αδιαφανείς διαδικασίεςπου θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει, η Tesla Germany θα μπορούσε να είναι μια επιλογή. Θα πρέπει να ρίξετε μια πιο προσεκτική ματιά για να δείτε αν αυτό δεν θα ήταν δυνατό. Απλώς δείχνει ότι το γερμανικό σύστημα δεν είναι προετοιμασμένο ή ρυθμισμένο για αυτού του είδους την επιρροή”, εξήγησε ο Eschmann.

Το AfD έχει επίσης κατηγορηθεί στο παρελθόν, μαζί με άλλα πολιτικά κόμματα, ότι συγκεντρώνει κεφάλαια με σκοτεινά μέσα.

Κατηγορείται ότι επωφελήθηκε από μια παράνομη διαφημιστική εκστρατεία ύψους 6 εκατομμυρίων ευρώ μεταξύ 2016 και 2018 μέσω μιας εταιρείας-βιτρίνας στην Ελβετία, η οποία πλήρωσε “αρκετές χιλιάδες αφίσες”, μεταξύ άλλων διαφημίσεων για το κόμμα.

Θα μπορούσε να επηρεάσει τους ψηφοφόρους;

Ο Μασκ έχει 211,4 εκατομμύρια ακόλουθους στο X και τη δυνατότητα να προσεγγίζει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο με τις απόψεις του. Οι ειδικοί φαντάζονται ότι θα μπορούσε να έχει κάποιο αντίκτυπο στο διαδίκτυο, αξιοποιώντας τους ψηφοφόρους που είναι δυσαρεστημένοι με την τρέχουσα γερμανική κυβέρνηση- ωστόσο, προς το παρόν είναι πολύ νωρίς για να πούμε κάτι τέτοιο.

“Ο Μασκ θα μπορούσε να έχει κάποιο αντίκτυπο επειδή υπάρχει μια γενική δυσαρέσκεια στη Γερμανία για την έλλειψη ψηφιοποίησης, τη γραφειοκρατία, την οικονομική κρίση”, δήλωσε ο Philipp David Darius, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Κέντρο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

“Φαντάζομαι ότι θα μπορούσε να έχει κάποιο αντίκτυπο στη νομιμοποίηση των απόψεων του AfD σε όσους έχουν πιο φιλελεύθερη τάση. Ίσως κάποιοι να θεωρούν ότι έχει αυτό το επιχειρηματικό χάρισμα”.

Πιο κρίσιμη για τη μετατόπιση της κοινής γνώμης στη Γερμανία, δήλωσε ο Darius, είναι η επιρροή του Μασκ σε επιχειρηματίες τεχνολογίας όπως ο Μαρκ Ζακερμπεργκ, ο οποίος πρόσφατα ανακοίνωσε ότι καταργεί το fact checking στις πλατφόρμες της Meta υπέρ ενός συστήματος “ελέγχου από την κοινότητα” που εφαρμόζεται στο X.

Μια μελέτη του 2023 από το δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα ARD έδειξε ότι μόνο το 8% των Γερμανών χρησιμοποιεί το X καθημερινά, με τους περισσότερους Γερμανούς να προτιμούν το Instagram (35%) και το Facebook (33%), που ανήκουν και τα δύο στη Meta.

“Η έλλειψη ελέγχου στο X και σε άλλες πλατφόρμες θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στο ποιο περιεχόμενο είναι ορατό στους ψηφοφόρους. Επιπλέον, η ενίσχυση της παραπληροφόρησης και του αρνητικού περιεχομένου για αντίπαλα κόμματα, όπως οι Πράσινοι, θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην υποστήριξη των ψηφοφόρων τους, ακόμη και αν δεν κερδίσει το AfD περισσότερες ψήφους”, δήλωσε ο Darius.

Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν ότι ο Μασκ έχει φέρει στο AfD μια τεράστια εισροή νέων ψήφων, τουλάχιστον όχι ακόμη.

“Είναι πολύ δύσκολο να εξαχθούν αιτιώδεις συνδέσεις μεταξύ των ανθρώπων που διαβάζουν κάτι στο διαδίκτυο και αλλάζουν τη γνώμη τους”, δήλωσε ο Matthias Kettemann από το Ινστιτούτο Humboldt για το Διαδίκτυο και την Κοινωνία.

“Αν κοιτάξετε τα αποτελέσματα του AfD στις τελευταίες εκλογές, δεν νομίζω ότι οι ψηφοφόροι του AfD θα χρειάζονταν τον Μασκ για να πιστοποιήσει την εγκυρότητα των απόψεών τους, αν και σίγουρα δεν τους βλάπτει το γεγονός ότι τις εγκρίνει”.

Μεγαλύτερη εμβέλεια στην ίδια τη Γερμανία, εξήγησε ο Kettemann, είχε η απόφαση της Welt να δημοσιεύσει ένα άρθρο του Μασκ και οι επακόλουθες επιπτώσεις. “Νομίζω ότι οι ενέργειες του Ίλον Μασκ συμβάλλουν στην πόλωση του πολιτικού λόγου”.

“Το γεγονός ότι ο Μασκ προσπαθεί να επηρεάσει την πολιτική διαδικασία την επηρεάζει ήδη, απλά και μόνο μέσω αυτής της αίσθησης ότι ενδέχεται να μην μπορούμε να εμπιστευτούμε τον τρόπο με τον οποίο το Χ ρυθμίζει το περιεχόμενο γύρω από τις εκλογές“, δήλωσε.

Ο Μασκ δικαιολογεί συχνά τα σχόλιά του στο διαδίκτυο ως πράξη ελευθερίας του λόγου. Ο Kettemann επεσήμανε ότι υπάρχουν διαφορές στο αμερικανικό και το ευρωπαϊκό πλαίσιο σχετικά με το τι επιτρέπεται στο πλαίσιο του δικαιώματος της ελευθερίας του λόγου, το οποίο στο ευρωπαϊκό δίκαιο ονομάζεται ελευθερία της έκφρασης.

“Υπάρχουν όρια σε αυτή την ελευθερία του λόγου, ιδίως στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Αν κοιτάξετε την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, υπάρχει η ελευθερία της έκφρασης, αλλά αυτή η ελευθερία της έκφρασης μπορεί να περιοριστεί μέσω νόμων που αφορούν τη διασφάλιση μιας διαφορετικής κοινωνικής αξίας, όπως τα δικαιώματα των άλλων ή η δημόσια υγεία ή η δημοκρατία”, εξήγησε ο Kettemann.

“Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου, αλλά αυτό συνοδεύεται και από ευθύνες. Ειδικά όταν πρόκειται για έναν ισχυρό παράγοντα”.

Πηγή: Pagenews.gr