Μπορεί ο νέος πρόεδρος του Λιβάνου να χαλιναγωγήσει τη Χεζμπολάχ;

Η εκλογή από το λιβανέζικο κοινοβούλιο του διοικητή των ενόπλων δυνάμεων στρατηγού Τζόζεφ Αούν ως 14ου προέδρου της χώρας έθεσε τέρμα σε δύο χρόνια πολιτικού αδιεξόδου, σηματοδοτώντας ένα νέο βήμα προς τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης που απαιτούνται για την εξασφάλιση ξένης χρηματοδότησης για την ανοικοδόμηση μιας χώρας που έχει καταστραφεί από τη διαφθορά, την κακοδιαχείριση και τον πόλεμο.

Όπως σημειώνει το al monitor, η νίκη του Αούν διευκόλυνε η συντονισμένη διπλωματική πίεση από Σαουδάραβες και Αμερικανούς αξιωματούχους, οι οποίοι αναζητούσαν εδώ και καιρό την ευκαιρία να αποδυναμώσουν τον εναγκαλισμό της Χεζμπολάχ και να βγάλουν τον Λίβανο από την τροχιά του Ιράν.

Ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν είδαν την εξόντωση των κορυφαίων ηγετών της Χεζμπολάχ από το Ισραήλ εν μέσω των συνεπειών του πολέμου στη Γάζα ως μια ευκαιρία να πείσουν τις εναλλακτικές πολιτικές προσωπικότητες στη Βηρυτό να ενωθούν για να σχηματίσουν μια νέα κυβέρνηση. Η στρατιωτική εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο στα τέλη του περασμένου έτους προκάλεσε συναγερμό σε άλλες αραβικές πρωτεύουσες, αλλά τελικά ακρωτηρίασε τη Χεζμπολάχ τόσο στρατιωτικά όσο και πολιτικά.

Αναλυτές λένε ότι η εκλογή του Αούν πιθανότατα δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την ευθυγράμμιση ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας για την υποψηφιότητά του, της οποίας ηγήθηκαν επί τόπου στη Βηρυτό ο απεσταλμένος των ΗΠΑ Άμος Χόχσταϊν και ο Γιαζίντ μπιν Φαρχάν του Ριάντ. Γάλλοι διπλωμάτες συμμετείχαν επίσης στα τελικά στάδια των διαπραγματεύσεων που οδήγησαν στην επίτευξη της λύσης. Ο πρεσβευτής του Ριάντ στη Βηρυτό, Ουαλίντ Μπουχάρι, βρισκόταν στην αίθουσα συνεδριάσεων του κοινοβουλίου για την τελική ψηφοφορία, υπογραμμίζοντας τον πιθανό ρόλο του βασιλείου στη διαμόρφωση της προεδρίας του Αούν και στην εξωτερική αναπτυξιακή βοήθεια για τον Λίβανο.

Όμως ο Αούν και η κυβέρνηση που του έχει ανατεθεί να σχηματίσει θα αντιμετωπίσουν τεράστια εμπόδια μπροστά τους.

Σχεδόν το ένα πέμπτο του πληθυσμού της χώρας παραμένει εκτοπισμένο λόγω του τελευταίου ισραηλινού πολέμου κατά της Χεζμπολάχ, η πλειοψηφία των οποίων είναι σιίτες. Η λιβανέζικη λίρα έχει χάσει το 98% της αξίας της και το ποσοστό φτώχειας στη χώρα έχει τριπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία.

Ίσως το πιο τρομακτικό έργο στο λαβυρινθώδες πολιτικό μονοπάτι που ανοίγεται μπροστά είναι η προοπτική η επόμενη λιβανέζικη κυβέρνηση να επιχειρήσει να αφοπλίσει τη Χεζμπολάχ. Ο Αούν υπαινίχθηκε ξεκάθαρα αυτόν τον στόχο στη νικητήρια ομιλία του ενώπιον του κοινοβουλίου.

«Η δέσμευσή μου είναι να εκτελέσω τα καθήκοντά μου ως ανώτατος διοικητής των ενόπλων δυνάμεων … εργαζόμενος για να διασφαλίσω το δικαίωμα του κράτους να κατέχει το μονοπώλιο των όπλων», είπε ο πρώην στρατηγός, αποσπώντας αξιοσημείωτο χειροκρότημα.

Επιπλέον, ζήτησε εθνικό διάλογο για την κατάρτιση ενός νέου αμυντικού δόγματος, στο οποίο τόνισε ότι «το λιβανέζικο κράτος» θα είναι ο εγγυητής της κυριαρχίας της χώρας – με την έννοια ότι η σημερινή τριάδα «λαός, στρατός, αντίσταση» θα πρέπει να αναθεωρηθεί.

Αποδέσμευση της Χεζμπολάχ

Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η Χεζμπολάχ έπεσε στη γραμμή πίσω από τον Αούν στον δεύτερο γύρο της ψηφοφορίας, η Χεζμπολάχ δεν δείχνει καμία πρόθεση να παραδώσει ακόμη το χέρι της στο μέλλον του Λιβάνου.

Ο επικεφαλής του μπλοκ του κόμματος στο νομοθετικό σώμα, Μοχάμεντ Ραάντ, επαίνεσε «τους μάρτυρες της αντίστασης, οι οποίοι προστάτευσαν τη χώρα ώστε να μπορέσει να διεξαχθεί αυτή η σύνοδος για την επίτευξη εθνικής συμφωνίας σε αυτή τη δύσκολη περίοδο».

«Με την καθυστέρηση της ψηφοφορίας μας για τον πρόεδρο, θέλαμε να μεταφέρουμε το μήνυμα ότι είμαστε οι εγγυητές της εθνικής συμφωνίας», δήλωσε ο Ράαντ.

Το κλειδί για το αδιέξοδο των τελευταίων ετών ήταν η αποσπασματική πολιτική σύνθεση του νομοθετικού σώματος, στο οποίο 13 μπλοκ κατέχουν έδρες και είναι σχεδόν εξίσου μοιρασμένα μεταξύ των στρατοπέδων υπέρ και κατά της Χεζμπολάχ. 

Το κατά πόσον προσφέρθηκαν σημαντικές παραχωρήσεις στη Χεζμπολάχ προκειμένου να συνταχθεί με την ηγεσία του Αούν παραμένει ασαφές. Αλλά ακόμη και αν ο Αούν μπορέσει να διορίσει έναν πρωθυπουργό που θα συνεργαστεί μαζί του για να θεσπίσει τις μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για να ξεκλειδώσει τη διεθνή βοήθεια, μεγάλο μέρος αυτής θα πρέπει να διοχετευτεί μέσω του των κυβερνητικών θεσμών του Λιβάνου, συμπεριλαμβανομένης μιας μεταρρυθμισμένης Κεντρικής Τράπεζας.

Μεγάλο μέρος της διεθνούς χρηματοδότησης που δόθηκε στη λιβανική κυβέρνηση μετά τον πόλεμο του 2006 με το Ισραήλ κατέληξε στα ταμεία της Χεζμπολάχ. «Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί αυτή τη φορά», δήλωσε ο Χανίν Γκαντάρ, ανώτερος συνεργάτης στο Washington Institute of Near East Policy, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσινγκτον.

Το ψήφισμα 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ τερμάτισε τον πόλεμο του 2006, αλλά δεν περιελάμβανε κανένα πολιτικό πρόγραμμα που να αποσκοπεί στην υλοποίηση της υποχώρησης της Χεζμπολάχ στον ποταμό Λιτάνι και τον ενδεχόμενο αφοπλισμό της. 

Εν τω μεταξύ, η παράταξη εξελίχθηκε στη μεγαλύτερη μη κρατική μαχητική ομάδα στον κόσμο. Στο αποκορύφωμά της, πριν από τον πρόσφατο πόλεμο με το Ισραήλ, η Χεζμπολάχ διέθετε περισσότερους μαχητές ακόμη και από τον στρατό του Λιβάνου και είχε συγκεντρώσει περίπου 150.000 κατευθυνόμενα και μη κατευθυνόμενα βλήματα με τη βοήθεια της Δύναμης Quds της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς του Ιράν (IRGC). 

Τώρα, με τον μακροχρόνιο χαρισματικό ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα να έχει σκοτωθεί και το IRGC να έχει εκκενωθεί από τη γειτονική Συρία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοι στην περιοχή εκμεταλλεύονται την ευκαιρία να αποκόψουν ό,τι έχει απομείνει από την επιρροή του Ιράν στον Λίβανο με την οικοδόμηση λιβανέζικων θεσμών.

Το σημερινό σχέδιο του Χόχσταϊν, που συντάχθηκε πέρυσι, έχει ως στόχο να συνεχίσει από εκεί που σταμάτησε η απόφαση 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, δήλωσαν νυν και πρώην αξιωματούχοι των ΗΠΑ. Το κλειδί της αμερικανικής πρότασης είναι η παροχή νέας χρηματοδότησης για την οικονομική ανάπτυξη του κυρίως σιιτικού νότου του Λιβάνου – μέρος μιας προσπάθειας να μειωθεί η εξάρτηση του πληθυσμού από τη Χεζμπολάχ για θέσεις εργασίας και κοινωνικές υπηρεσίες.

Οι θεσμοί πρώτοι

Η διαφθορά στην κυβέρνηση του Λιβάνου παραμένει ανεξέλεγκτη και πρέπει πρώτα να αντιμετωπιστεί από μια νέα κυβέρνηση προτού μπορέσει να εξασφαλίσει εγγυημένες δεσμεύσεις από δωρητές όπως η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, πόσο μάλλον το τεράστιο πακέτο διάσωσης του ΔΝΤ που έχει καθυστερήσει για περισσότερα από δύο χρόνια. 

Η απερχόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν έχει πρόσφατα μεταφέρει επιπλέον 100 εκατομμύρια δολάρια για τη στήριξη του λιβανέζικου στρατού και της κυβέρνησης, αλλά αυτό παραμένει μικρότερο από τα περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια που είχε ζητήσει ο Αούν κατά την επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον πέρυσι, προκειμένου να σταθεροποιήσει και να αυξήσει τις τάξεις του στρατού.

Και ακόμη και αν μια νέα λιβανέζικη κυβέρνηση μπορέσει να εκδιώξει αποτελεσματικά τη Χεζμπολάχ από το νομοθετικό σώμα στις βουλευτικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τον Μάιο του 2026, η παράταξη δεν μπορεί να αφοπλιστεί μόνο στρατιωτικά. 

Παρ’ όλα τα οικονομικά προβλήματα των τελευταίων ετών και τις βίαιες μετακινήσεις του πρόσφατου πολέμου, ο Λίβανος έχει ακόμη πολλά να χάσει.

Τον περασμένο Οκτώβριο, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Βενιαμίν Νετανιάχου, απευθύνθηκε απευθείας στον λιβανέζικο λαό, απειλώντας ουσιαστικά να καταστρέψει τη χώρα εάν η Χεζμπολάχ δεν αφοπλιστεί. 

«Το Ισραήλ έχει αποδυναμώσει τη Χεζμπολάχ. Τώρα εναπόκειται σε εσάς να αποτελειώσετε το θηρίο- διαφορετικά, οι μαζικοί βομβαρδισμοί θα συνεχιστούν και η μοίρα της Γάζας θα είναι τότε δική σας», προειδοποίησε ο Νετανιάχου. 

Η κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία μεσολάβησε για την κατάπαυση του πυρός στα τέλη του περασμένου έτους, έστειλε τον ανώτατο διοικητή των αμερικανικών δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων στη Μέση Ανατολή, τον υποστράτηγο Τζάσπερ Τζέφερς, για να παρακολουθεί τη σχέση μεταξύ των δύο χωρών και να λειτουργεί ως μεσολαβητής για την αποτροπή περαιτέρω αναζωπυρώσεων.

«Η διεθνής κοινότητα δεν πρέπει απλώς να σταματήσει και να επιστρέψει στα σπίτια της», δήλωσε ο Γκαντάρ . «Η διεθνής κοινότητα, συμπεριλαμβανομένης της νέας κυβέρνησης εδώ στην Αμερική, θα πρέπει να συνεχίσει αυτή την προσοχή με εστίαση στον Λίβανο, τουλάχιστον για τον επόμενο μήνα ή δύο», πρόσθεσε. 

Πηγή: Pagenews.gr