Moody’s Analytics για Ελλάδα: Καμπανάκια για εξάρτηση από Τουρισμό και έλλειμμα ισοζυγίου

Ειδικότερα όπως σημειώνει στη σχετική έκθεση ο αναλυτής και assistant director της Moody’s Analytics, Μιχάλης Γραμματικόπουλος, η ελληνική οικονομία καταγράφει καλές επιδόσεις, με το ΑΕΠ τρίτου τριμήνου 2024 να αυξάνεται κατά 2,4% σε ετήσια βάση, τη στιγμή που η ευρωζώνη αναπτύχθηκε μόνο κατά 1%. Οι κύριοι συντελεστές στην ελληνική ανάπτυξη του τρίτου τριμήνου ήταν η κατανάλωση και οι εξαγωγές. Οι καθαρές εξαγωγές συνέχισαν να επιβαρύνουν με την αύξηση των εισαγωγών να ξεπερνά σημαντικά την αύξηση των εξαγωγών, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών. Το σημαντικότερο είναι ότι το ποσοστό ανεργίας είναι το χαμηλότερο των τελευταίων 15 ετών. Τούτου λεχθέντος, η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην ευρωζώνη μετά την Ισπανία και αντιμετωπίζει μια σειρά από καθοδικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των υψηλότερων δασμών των ΗΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση και της πολιτικής αστάθειας στη Γερμανία και τη Γαλλία.

Η υπερεξάρτηση από τον τουρισμό σηματοδοτεί την ανάγκη αλλαγής

Η Ελλάδα ξεχωρίζει ως ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς της Ευρώπης με σχεδόν το 10% του εργατικού δυναμικού της να συμμετέχει σε υπηρεσίες που σχετίζονται με τον τουρισμό και σχεδόν το ένα τρίτο των εξαγωγών της να προέρχονται από τη συγκεκριμένη βιομηχανία, όπως επισημαίνει ο κ. Γραμματικόπουλος. Ωστόσο, παρά τις ισχυρές επιδόσεις μετά την πανδημία, τα εθνικά στατιστικά στοιχεία για τον τουρισμό για το δεύτερο εξάμηνο του 2024 δείχνουν σημάδια αδυναμίας. Η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε κατά 4,3% από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023. Αυτό, κατά τον ίδιο, μπορεί να σημαίνει ότι οι τουρίστες έχουν , σύμφωνα με το Capital και την Ελευθερία Κούρταλη

Πάντως, παρά την πρόσφατη αυτή αποδυνάμωση, η δύναμη του τουρισμού συνεχίζει να προσελκύει επενδυτές ακινήτων και οι τιμές των κατοικιών συνεχίζουν να ανθούν, όπως επισημαίνει. Από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο του 2024, οι οικοδομικές άδειες αυξήθηκαν 17% σε ετήσια βάση Ωστόσο, τα τρέχοντα επίπεδα αδειών παραμένουν περίπου 55% χαμηλότερα από ό,τι πριν από την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση. Τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα ότι η τρέχουσα προσφορά δεν μπορεί να καλύψει την υπάρχουσα ζήτηση. Οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν 14,2% το 2023 και αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω κατά 7,7% το 2024. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ευρωζώνη, όπου οι τιμές μειώθηκαν 1,2% το 2023 και αναμένεται να έχουν αυξηθεί μόλις 1,2% πέρυσι. “Προβλέπουμε ότι η αύξηση των τιμών των κατοικιών στην Ελλάδα θα επιβραδυνθεί κάτω από το 6% φέτος, αλλά αυτό θα εξακολουθεί να υπερβαίνει τον μέσο όρο της ευρωζώνης”, τονίζει ο κ. Γραμματικόπουλος.

Επενδύσεις

Παράλληλα, όπως αναφέρει η έκθεση, έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την αύξηση των επενδύσεων στην Ελλάδα, που είναι ζωτικής σημασίας για τη διαφοροποίηση της οικονομίας και τη βιώσιμη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Ο δείκτης πάγιων επενδύσεων προς το ΑΕΠ ανέρχεται πλέον στο 16%, από το χαμηλό του 10,1% το τρίτο τρίμηνο του 2015. Ωστόσο, παραμένει κάτω από ότι ήταν πριν από την κρίση (περίπου 21%) και από χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Ένας από τους λόγους για τους οποίους ο δείκτης επενδύσεων προς ΑΕΠ δυσκολεύεται να ανακάμψει είναι ότι οι ελληνικές συστημικές τράπεζες διατηρούν τα επιτόκια καταθέσεων πολύ χαμηλά. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος ευκαιρίας της διατήρησης μετρητών είναι χαμηλό, καθιστώντας τις τραπεζικές αποταμιεύσεις μη ελκυστικές για το μέσο νοικοκυριό. Αυτό επιβραδύνει τη συσσώρευση κεφαλαίου και τη ροή νέων δανείων, αν και ο ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών θα μπορούσε να αυξήσει τα επιτόκια καταθέσεων μετά τη συγχώνευση της Attica Bank.

Ενισχύεται η εμπιστοσύνη 

Κατά την Moody’s Analytics, η Ελλάδα συνεχίζει να ανακτά την εμπιστοσύνη των χρηματοπιστωτικών αγορών. Η εστίαση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, την ψηφιοποίηση της οικονομίας και την πολιτική σταθερότητα, σε συνδυασμό με την υψηλότερη αύξηση του ΑΕΠ σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τις ισχυρές τουριστικές ροές, έχουν επιτρέψει στην Ελλάδα να διατηρήσει μία ισχυρή δυναμική μετά την COVID-19. Το spread του 10ετούς ομολόγου έναντι του γερμανικού ομολόγου παραμένει σταθερό κοντά στις 100 μ.β και αυτή η βελτίωση αναμένεται να διατηρηθεί, όπως εκτιμά.

Η πρόκληση για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής είναι να διασφαλίσουν ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις ωφελούν επίσης τον γενικό πληθυσμό, επισημαίνει ο αναλυτής. Η έρευνα της Eurostat για τις συνθήκες διαβίωσης το 2022 για την Ευρώπη, ήταν ανησυχητική. Οι Έλληνες με τριτοβάθμια εκπαίδευση ανέφεραν ότι ήταν πολύ δυσαρεστημένοι με την οικονομική τους κατάσταση. Ωστόσο, από τότε, οι κατώτατοι μισθοί έχουν αυξηθεί σημαντικά και είναι πλέον συγκρίσιμοι με εκείνους της Πορτογαλίας και της Μάλτας. Παρά την πρόοδο αυτή, ο μέσος προσαρμοσμένος μισθός πλήρους απασχόλησης στην Ελλάδα για το 2023 ήταν ο τρίτος χαμηλότερος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι υψηλές τιμές των κατοικιών και ο υπερτουρισμός έχουν επίσης δυσκολέψει τους νέους και τις οικογένειες να νοικιάσουν ή να αγοράσουν ακίνητα. Αυτό υποδηλώνει ότι χρειάζονται περαιτέρω μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και των μισθών των μεσαίων εισοδημάτων.

Μία εποχή νέων κινδύνων

Κατά τον κ. Γραμματικόπουλο, , η ελληνική οικονομία είναι ευάλωτη στην αστάθεια στις παγκόσμιες αγορές. Τα υψηλά επίπεδα γεωπολιτικής αναταραχής δημιουργούν σημαντική αβεβαιότητα. Αυτό περιλαμβάνει τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή, τις τριβές Κίνας-Ταϊβάν, την απειλή ενός εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας,  την πολιτική αστάθεια στη Γερμανία και τη Γαλλία και τη δασμολογική πολιτική Τραμπ. Ως μια οικονομία βασισμένη στον καταναλωτή που επίσης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό το διεθνές εμπόριο, η επιτάχυνση των παγκόσμιων εμπορικών εντάσεων θα μπορούσε εύκολα να εκτροχιάσει την οικονομική επέκταση της Ελλάδας, πως προειδοποιεί. Τα αντίποινα από την ΕΕ θα μπορούσαν επίσης να ασκήσουν ανοδική πίεση στον πληθωρισμό.  Έτσι, μειώνει τις προβλέψεις για την ανάπτυξη της Ελλάδα φέτος στο 2,2% (από 2,3%) και στο 1,6% (από 2%) το 2026.

Οι κλιματικοί κίνδυνοι είναι επίσης ισχυροί, κατά την Moody’s Analytics. Η γεωγραφική θέση και το κλίμα της Ελλάδας καθιστούν τη χώρα πιο ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή από άλλα μέρη της Ευρώπης.

Η πράσινη ανάπτυξη παρουσιάζει ευκαιρίες για την Ελλάδα

Ωστόσο, το κλίμα και η τοποθεσία της χώρας δίνουν επίσης στην Ελλάδα την ευκαιρία να κεφαλαιοποιήσει τις επενδύσεις πράσινης ενέργειας, τονίζει ο αναλυτής. Από το 2019 έως το 2023 η Ελλάδα αύξησε την παραγωγή ενέργειας μέσω ηλιακών φωτοβολταϊκών κατά 87%, ενώ η παραγωγή αιολικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 51%. Αν και η ενέργεια που παράγεται μέσω άνθρακα και πετρελαίου έχει μειωθεί σημαντικά, αυτό έχει μετατρέψει την Ελλάδα σε εξαγωγέα ενέργειας στην περιοχή και βοηθά την πράσινη μετάβαση.

Ο προϋπολογισμός των 36 δισ. ευρώ του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας πρέπει να απορροφηθεί γρήγορα προς όφελος των νοικοκυριών, τονίζει ο οίκος. Το σχέδιο επικεντρώνεται στην πράσινη μετάβαση, την ψηφιοποίηση, την έρευνα, την καινοτομία και τις δεξιότητες απασχόλησης, ενθαρρύνοντας τις επενδύσεις. Πρόσφατα, εγκρίθηκαν νέοι φωτοβολταϊκοί σταθμοί και η Volkswagen επένδυσε στο να κάνει την Αστυπάλαια ένα πλήρως πράσινο νησί μέσω της ηλεκτροκίνησης και της πράσινης ενέργειας. Η κυβέρνηση προχώρησε έργα που είχαν καθυστερήσει εδώ και καιρό, όπως το μετρό Θεσσαλονίκης και η επένδυση του Ελληνικού. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις, όπως φαίνεται από το κλείσιμο των γραφείων της στη Θεσσαλονίκη της CISCO και της τετραετούς καθυστέρησης της Microsoft να λάβει οικοδομική άδεια για το κέντρο δεδομένων της. Η άρση της γραφειοκρατίας, ειδικά για πολυεθνικούς επενδυτές υψηλού προφίλ, είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της δυναμικής στην προσέλκυση εταιρειών και επενδύσεων στην ελληνική οικονομία, όπως σημειώνεται στην έκθεση.

Πηγή: pagenews.gr