Αμυντικό σύμφωνο και αεροσκάφη F-35: Θα ανανεώσει ο Τραμπ τους στρατιωτικούς δεσμούς με τη Σαουδική Αραβία;

Καθώς ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ξεκινά τη δεύτερη θητεία του, η Σαουδική Αραβία κινείται γρήγορα για να εμβαθύνει τους οικονομικούς και στρατηγικούς δεσμούς με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις 22 Ιανουαρίου, κατά τη διάρκεια της πρώτης τηλεφωνικής επικοινωνίας του Τραμπ με ξένο ηγέτη μετά την ορκωμοσία του, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν δεσμεύτηκε για 600 δισεκατομμύρια δολάρια σε εμπόριο και επενδύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Όπως αναφέρει το al monitor, η άνευ προηγουμένου δέσμευση των Σαουδαράβων υπογραμμίζει την αποφασιστικότητα του Ριάντ να ενισχύσει τους διμερείς δεσμούς και αντανακλά τη στρατηγική ιεράρχηση των σχέσεών του με την Ουάσινγκτον υπό την ηγεσία του Τραμπ. Η άμυνα παραμένει κρίσιμο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας.

Συναλλακτικές σχέσεις

Μετά την ανακοίνωση του πρίγκιπα διαδόχου, ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι η Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να είναι και πάλι ο προορισμός για την πρώτη του επίσκεψη στο εξωτερικό – υπό όρους, φάνηκε να υπονοεί, “αν η τιμή είναι σωστή”.

Τα σχόλια του Τραμπ, αναφερόμενα στην ιστορική επίσκεψή του στη σύνοδο κορυφής του Ριάντ το 2017 -την πρώτη φορά που ένας πρόεδρος των ΗΠΑ έκανε τη Σαουδική Αραβία τον πρώτο του σταθμό στο εξωτερικό- υπογραμμίζουν τη συναλλακτική του προσέγγιση στην εξωτερική πολιτική. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του Τραμπ στο βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σαουδική Αραβία κατέληξαν σε μια συμφωνία ύψους 450 δισεκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων πωλήσεων όπλων ύψους 110 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αντιμετώπιση των απειλών για την ασφάλεια των Σαουδαράβων, ιδίως από το Ιράν και τους πληρεξουσίους του. Η συμφωνία περιελάμβανε πωλήσεις ελικοπτέρων Apache, πυραυλικών συστημάτων Patriot και βομβών Paveway κατευθυνόμενων με λέιζερ.

Η διμερής σχέση χαρακτηρίζεται από την εξάρτηση της Σαουδικής Αραβίας από το στρατιωτικό υλικό των ΗΠΑ. Μεταξύ 2019 και 2023, οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιπροσώπευαν το 52% των σημαντικότερων εισαγωγών όπλων της Μέσης Ανατολής και η Σαουδική Αραβία κατατάσσεται ως ο δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέας όπλων στον κόσμο, πίσω μόνο από την Ινδία. Από το 2017 έως το 2021, το βασίλειο αντιπροσώπευε το 8,4% των εισαγωγών όπλων παγκοσμίως και αγόραζε το 24% των αμερικανικών εξαγωγών όπλων, γεγονός που το καθιστά τον μεγαλύτερο αγοραστή αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού.

Οι σαουδαραβικές εισαγωγές αμερικανικών όπλων έχουν μειωθεί κατά 28% σε σύγκριση με εκείνες της προηγούμενης πενταετίας, λόγω της μετατόπισης των στρατηγικών προμηθειών και των προκλήσεων για την οριστικοποίηση συμφωνιών μεγάλης κλίμακας. Η αναστολή από την κυβέρνηση Μπάιντεν των πωλήσεων επιθετικών όπλων στο Ριάντ το 2021, επικαλούμενη ανησυχίες για τον ανθρωπιστικό φόρο της σύγκρουσης στην Υεμένη, περιέπλεξε περαιτέρω τις διμερείς αμυντικές σχέσεις.

Με την ελπίδα για μια συμφωνία για τα F-35 που βρίσκεται σε μακρά καθυστέρηση

Με την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, οι Σαουδάραβες ελπίζουν να προωθήσουν μερικές βασικές πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένης μιας συμφωνίας για τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 που καθυστερούσε επί μακρόν εξαιτίας των ανησυχιών των ΗΠΑ για τη διακινδύνευση του ποιοτικού στρατιωτικού πλεονεκτήματος του Ισραήλ. Το Ριάντ επιδιώκει επίσης την υποστήριξη των ΗΠΑ για ένα πολιτικό πυρηνικό πρόγραμμα, ένα κρίσιμο στοιχείο του Οράματος 2030 του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ, του σχεδίου του για τη διαφοροποίηση της σαουδαραβικής οικονομίας από την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.

Οι στόχοι των Σαουδαράβων ενδέχεται, ωστόσο, να συγκρουστούν με τις προτεραιότητες του Τραμπ, ιδίως με την προσπάθειά του να επεκτείνει την αμερικανική παραγωγή ενέργειας, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση τις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου και να κλονίσει την οικονομική σταθερότητα του βασιλείου. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι το 2024 η τιμή του πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας θα είναι 96,20 δολάρια ανά βαρέλι, καθιστώντας τη δυναμική των τιμών του πετρελαίου πιθανή πηγή έντασης. Η τρέχουσα τιμή είναι λίγο κάτω από τα 75 δολάρια το βαρέλι.

Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σαουδική Αραβία μοιράζονται το ίδιο συμφέρον στην αντιμετώπιση της ιρανικής επιρροής, οποιαδήποτε αμερικανική ή ισραηλινή στρατιωτική δράση κατά του Ιράν θα μπορούσε να δημιουργήσει κινδύνους για το Ριάντ, συμπεριλαμβανομένων των αντιποίνων κατά περιουσιακών στοιχείων του Κόλπου και της αστάθειας στο εσωτερικό του Ιράν. Επιπλέον, η εστίαση του Τραμπ στην προώθηση των Συμφωνιών του Αβραάμ θα μπορούσε να πιέσει τη Σαουδική Αραβία να εξομαλύνει τις σχέσεις της με το Ισραήλ -μια κίνηση γεμάτη με εσωτερικές και περιφερειακές περιπλοκές.

“Η σύνδεση του αμυντικού συμφώνου με τις ΗΠΑ με την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ σίγουρα περιπλέκει τα πράγματα για τη Σαουδική Αραβία”, δήλωσε η Κρίστιν Ντιβάν, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Αραβικών Κρατών του Κόλπου στην Ουάσινγκτον. “Αν και τα στοιχεία του αμυντικού συμφώνου -όπως οι επενδύσεις στη σαουδαραβική πυρηνική ανάπτυξη και η προμήθεια όπλων- θα μπορούσαν να προσελκύσουν τον Τραμπ σε μια πιο συναλλακτική βάση, οι βαθύτερες δεσμεύσεις για την ασφάλεια θα είναι δύσκολο να περάσουν τόσο από την κυβέρνηση όσο και από το Κογκρέσο χωρίς μια μεγάλη νίκη με τη μορφή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ”.

Η κοινή γνώμη στη Σαουδική Αραβία αντιτίθεται σε μεγάλο βαθμό στην εξομάλυνση, οπότε το Ριάντ θα πρέπει να βρει έναν τρόπο να εξισορροπήσει το εσωτερικό αίσθημα έναντι των στρατηγικών οφελών από στενότερους δεσμούς με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ.

Μεταβαλλόμενες αμυντικές συνεργασίες

Ενώ οι αμερικανικές πωλήσεις όπλων παραμένουν ακρογωνιαίος λίθος της σχέσης ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας, η αυξανόμενη απογοήτευση από τους περιορισμούς της αμυντικής εταιρικής σχέσης έχει ωθήσει τις προσπάθειες των Σαουδαράβων να διαφοροποιηθούν. Ειδικότερα, οι περιορισμοί στην επιχειρησιακή χρήση εξοπλισμού αμερικανικής κατασκευής έχουν εγείρει ανησυχίες για τη στρατηγική αυτονομία του βασιλείου. Το Όραμα 2030 περιλαμβάνει τον στόχο να εντοπιστεί τουλάχιστον το 50% της αμυντικής παραγωγής, μειώνοντας την εξάρτηση από τις εισαγωγές με την προώθηση μιας εγχώριας βιομηχανίας όπλων.

Για τον σκοπό αυτό, το Ριάντ αναζητά συνεργασίες με άλλα έθνη. Τον Φεβρουάριο του 2024, ο Αχμάντ Αλ-Οχάλι, διοικητής της Γενικής Αρχής Στρατιωτικών Βιομηχανιών, ανακοίνωσε το ενδιαφέρον της Σαουδικής Αραβίας να συμμετάσχει στο Global Combat Air Programme (GCAP), μια συλλογική προσπάθεια της Ιταλίας, της Ιαπωνίας και του Ηνωμένου Βασιλείου για την ανάπτυξη μαχητικού αεροσκάφους έκτης γενιάς. Ωστόσο, η Ιαπωνία αντιστάθηκε στην ένταξή της, λόγω ανησυχιών για τους δεσμούς της Σαουδικής Αραβίας με την Κίνα και τη Ρωσία. Επιπλέον, παραμένουν ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα του Ριάντ να ανταποκριθεί στις τεχνικές και οικονομικές απαιτήσεις του προγράμματος.

Παράλληλα, η Σαουδική Αραβία έχει εμβαθύνει τους δεσμούς της με την Τουρκία. Το μαχητικό αεροσκάφος KAAN, το οποίο συν-αναπτύχθηκε από τις τουρκικές αεροδιαστημικές βιομηχανίες και την BAE Systems, προσφέρει ταχύτερο χρονοδιάγραμμα και λιγότερους περιορισμούς από τα αμερικανικά αεροσκάφη, ενώ η μαζική παραγωγή αναμένεται μέχρι το 2028. Η προθυμία της Τουρκίας να εξάγει το KAAN χωρίς περιοριστικούς όρους την καθιστά ελκυστική επιλογή για το Ριάντ. Η Σαουδική Αραβία έχει επίσης προμηθευτεί τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη μάχης Akıncı αξίας 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, υπογραμμίζοντας περαιτέρω τη στροφή της προς διαφοροποιημένες αμυντικές συνεργασίες.

Πλοήγηση σε ένα πολύπλοκο γεωπολιτικό τοπίο

Καθώς εκτυλίσσεται η δεύτερη θητεία του Τραμπ, η Σαουδική Αραβία αντιμετωπίζει μια λεπτή κατάσταση εξισορρόπησης της ενίσχυσης της στρατηγικής της σχέσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ παράλληλα διαφοροποιεί τις αμυντικές της συνεργασίες για να επιτύχει μεγαλύτερη αυτονομία. Οι προσπάθειες αυτές δεν θα διαμορφώσουν μόνο το μέλλον των σχέσεων ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας, αλλά και την ευρύτερη γεωπολιτική δυναμική της Μέσης Ανατολής.

“Η μεγάλη πρόκληση για το βασίλειο θα είναι η αμερικανική αντίσταση στη δέσμευση αμερικανικού αίματος και θησαυρού για την υπεράσπιση άλλων χωρών”, δήλωσε η Ντιβάν. “Αυτό, παράλληλα με τη γενική αποδυνάμωση των πολυμερών θεσμών και των συστημικών κανόνων για τα σύνορα, πρέπει να αποτελεί ανησυχία για τη Σαουδική Αραβία και τα μικρότερα κράτη του Κόλπου”.

Πηγή: Pagenews.gr