Το Ισραήλ ρυθμιστής στη σχέση Ερντογάν-Τραμπ

Επί 20 και πλέον χρόνια ο Ερντογάν κάνει πιρουέτες ανάμεσα στη Δύση, τη Ρωσία και την Κίνα. Η Τουρκία επωφελήθηκε από τη βοήθεια και των δύο πλευρών στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, έχει επεκτείνει τη στρατιωτική εμβέλειά της και την επιρροή της στη Συρία, στη Λιβύη, στον Νότιο Καύκασο, στην Ανατολική Μεσόγειο και στον Κόλπο, έχει εξαπλώσει την «ήπια ισχύ της» στην Αφρική, στην Κεντρική Ασία και στα Δυτικά Βαλκάνια και έχει οικοδομήσει σημαντική εθνική αμυντική βιομηχανία.

Οι αναλυτές διεθνών σχέσεων μιλούν περί «εξισορροπητικών ενεργειών», ενώ οι τούρκοι συνάδελφοί τους περί «αναζήτησης στρατηγικής αυτονομίας» και απεξάρτησης από τις ξένες δυνάμεις. Τα παραπάνω έγραψε στο βρετανικό μέσο Guardian o Πολ Τέιλορ, συνεργάτης του European Policy Centre, και ταυτόχρονα έθεσε τα επίκαιρα ερωτήματά του.

«Στη δεύτερη προεδρική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, μπορεί ο Ερντογάν να συνεχίσει τα γεωπολιτικά ακροβατικά του και να αποκομίσει και οφέλη;» Θύμισε «τη διαμάχη τους» κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ και τις «συγκρούσεις και παρεξηγήσεις» που «έσπειραν βαθιά δυσπιστία» στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας. «Αυτός είναι ο πέμπτος αμερικανός πρόεδρος επί ‘‘βασιλείας’’ Ερντογάν, [ο Ερντογάν] δεν φοβάται το Οβάλ Γραφείο» είπε ο Ααρών Στάιν, τουρκολόγος και πρόεδρος του αμερικανικού Foreign Policy Research Institute, μιλώντας σε πρόσφατη εκδήλωση του European Policy Centre.

«Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις είναι σταθερώς ασταθείς, οι δύο χώρες δεν τα πηγαίνουν καλά», σημείωσε, «όμως ο ΝΑΤΟϊκός δεσμός τους δεν διεκόπη». Θύμισε και λεπτομέρειες ο Τέιλορ. Οτι ο Τραμπ έκοψε την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35 επειδή ο Ερντογάν αγόρασε ένα ρωσικό σύστημα αεράμυνας και ότι ο Τούρκος αντεπετέθη με δριμύ «κατηγορώ» κατά των ΗΠΑ για την υπόθεση του Γκιουλέν, τον οποίο θεωρούσε συνωμότη και εγκέφαλο του αποτυχημένου πραξικοπήματος του 2016.

«Ο Γκιουλέν πέθανε πέρυσι, έτσι βγήκε από τη μέση ένα αγκάθι». Και συνέχισε: «Κάποια στιγμή ο Τραμπ απείλησε ότι θα καταστρέψει την οικονομία της Τουρκίας αν ο Ερντογάν τολμήσει να στείλει στρατό στη Συρία για να επιτεθεί στις κουρδικές δυνάμεις που στηρίζουν οι ΗΠΑ, τις οποίες η Τουρκία θεωρεί παρακλάδι του PKK».

Φθάνοντας στο σήμερα, ο αρθρογράφος επισήμανε μερικές αντιφάσεις στο σκηνικό που ο ίδιος φιλοτέχνησε προηγουμένως: «Παρ’ όλα αυτά, ο Ερντογάν ήταν ένας από τους παγκόσμιους ηγέτες που υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό τη δεύτερη εκλογική νίκη του Τραμπ, ενώ ο Τραμπ περιέγραψε τον αυταρχικό Τούρκο ως φίλο του και εξέφρασε θαυμασμό για τον ρόλο της Τουρκίας στην πτώση του σκαιού καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Ασαντ στη Συρία.  Ο Ασαντ ανετράπη τον περασμένο Δεκέμβριο από την υποστηριζόμενη από την Τουρκία οργάνωση Hayat Tahrir al-Sham».

Χαρακτηρίζοντας τον Τραμπ «υδραργυρική προσωπικότητα», τουτέστιν ασταθή, ο αρθρογράφος προεξόφλησε ότι ο Τραμπ μάλλον θα κρατήσει τον Ερντογάν στην καραντίνα λιγότερο από όσο τον κράτησε ο Μπάιντεν, δηλαδή δεν θα ενδιαφερθεί ιδιαιτέρως για τις παθογένειες της Τουρκίας, την αστυνομοκρατία, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη λογοκρισία στα media κ.λπ., όμως «μπορεί να γίνει πολύ σκληρός απέναντί του για την πομπώδη εχθρότητά του προς το Ισραήλ και για την υποστήριξή του στη Χαμάς».

Ο Τέιλορ σημείωσε, επίσης, ότι ο Μπάιντεν δεν δέχθηκε ποτέ τον Ερντογάν στον Λευκό Οίκο, κρατώντας στην ψύξη τη σχέση τους, ωστόσο «ο Τραμπ δέχεται τις τηλεφωνικές κλήσεις του». Ακόμη: «Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν στην Τουρκία ότι ελέγχει την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα.

Εχει καταστεί σημαντική μεσαία δύναμη με αυτοπεποίθηση και με επιρροή που εκτείνεται από την Κεντρική Ασία μέχρι την Αφρική και τον αραβικό κόσμο. Παρά την άρνησή της να συμμετάσχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας για το Ουκρανικό, παρά το ότι επιχείρησε, ανεπιτυχώς, να ενταχθεί στους BRICS, η Τουρκία παραμένει αγκυροβολημένη στη Δύση ως μέλος του ΝΑΤΟ και είναι υποψήφια για την Ευρωπαϊκή Ενωση, αν και δίχως ελπίδα ένταξης».

Σε ό,τι αφορά τον αποκλεισμό της Τουρκίας από τα F-35, ο Τέιλορ έγραψε ότι μπορεί να αρθεί η απαγόρευση πώλησής τους: «Τούρκοι και αμερικανοί εμπειρογνώμονες βλέπουν μια κάποια ευκαιρία να ξεπεραστεί η διαμάχη για τους ρωσικούς πυραύλους S-400.

Συμβιβασμός μπορεί να είναι η εξασφάλιση του ρωσικού όπλου στη βάση Ιντσιρλίκ, όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση αμερικανικών πολεμικών αεροσκαφών. Επίσης, ίσως υπάρξει πιο στενή συνεργασία ΗΠΑ-Τουρκίας στη Συρία, παρά την αντιπαλότητα για τον ρόλο των κουρδικών πολιτοφυλακών».

Ο Τέιλορ έγραψε και δυο αράδες για τις υπαρκτές ελληνοτουρκικές διαφορές (δεν τις ανέφερε), τονίζοντας ότι «επίκειται επιστροφή των σχέσεων σε εποικοδομητική φάση», λίγο καιρό μετά την προεκλογική εκστρατεία του Ερντογάν, «όταν απείλησε να βομβαρδίσει τον γείτονά του στο Αιγαίο».

Τέτοιους λεονταρισμούς, όμως, στις ΗΠΑ δεν κάνει: «Συμμορφώθηκε με τις προειδοποιήσεις του υπ. Οικονομικών των ΗΠΑ για τον περιορισμό των δραστηριοτήτων των τραπεζών που είναι ύποπτες ότι βοηθούν ρώσους ολιγάρχες». Και ολίγο Ουκρανικό: «Η Τουρκία έχει τριπλασιάσει το εμπόριό της με τη Ρωσία κατά τη διάρκεια του πολέμου, ωστόσο προμήθευσε και με drones ‘‘Bayraktar’’ το Κίεβο».

Γράφτηκε από τούρκους σχολιαστές, παρατήρησε ο Τέιλορ, ότι ο Ερντογάν ενδέχεται να μεσολαβήσει μεταξύ Τραμπ και Πούτιν. Ωστόσο αυτό δεν θα συμβεί, αφού ο Πούτιν δεν θέλει μεσάζοντες και προτιμά την αδιαμεσολάβητη επικοινωνία με τον νέο Λευκό Οίκο. Εξάλλου την «πανδαισία» τζιχαντιστών στη Δαμασκό μετά την πτώση του Ασαντ οι Ρώσοι τη χρέωσαν στην Τουρκία και στον Ερντογάν.

Σε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ ενδέχεται να έρθει η Τουρκία και λόγω της υποστήριξής της στη Χαμάς, αφού η κυβέρνηση Τραμπ είναι φιλοϊσραηλινή. Πάντως δημοσιεύματα ανέφεραν ότι τον περασμένο Νοέμβριο διεξήχθησαν κρυφές συνομιλίες μεταξύ των τουρκικών και των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών.

«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας είναι η πιθανότητα η Τουρκία και το Ισραήλ να έρθουν σε άμεση αντιπαράθεση στη Συρία.

Πλέον οι ισραηλινοί πολιτικοί αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο ότι η Τουρκία συνιστά απειλή για το εβραϊκό κράτος, ενώ ορισμένοι τούρκοι επιτελείς φοβούνται ότι το Ισραήλ, σε κρυφή συνεργασία με τους Κούρδους, μπορεί να γίνει απειλή για την Τουρκία. Τυχόν πόλεμος Ισραήλ-Τουρκίας θα καταστρέψει τα σχέδια του Τραμπ για ειρήνευση στη Μέση Ανατολή. Ο Ερντογάν δείχνει πολύ ρεαλιστής για να αφήσει τα πράγματα να φθάσουν μέχρις εκεί». 

Πηγή: Pagenews.gr