«Μάρκος Καμπάνης. Οδύσσεια» – Εικαστική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη

Την Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2025, στο Μουσείο Μπενάκη/Πινακοθήκη Γκίκα, εγκαινιάζεται η εικαστική έκθεση «Μάρκος Καμπάνης. Οδύσσεια».

Την επιμέλεια έχουν από κοινού ο Κωνσταντίνος Παπαχρίστου (Μουσείο Μπενάκη) και ο Μάνος Δημητρακόπουλος (ΕΚΕΠ).

Το ομηρικό έπος αποτελεί πηγή έμπνευσης για τον Μάρκο Καμπάνη εδώ και χρόνια. Το 2018 ξεκίνησε τη φιλοτέχνηση μιας μεγάλης σειράς σχετικών έργων, είκοσι δύο από τα οποία περιλαμβάνονται στην έκθεση της Πινακοθήκης Γκίκα.

Ο διάπλους του Μάρκου Καμπάνη είναι ζωγραφικός. Πιο σύντομος από το ταξίδι του Οδυσσέα, βασίζεται σε μια δεύτερη γεωγραφία, απότοκη της φαντασίας και της τέχνης του ζωγράφου, η οποία κατά κάποιο τρόπο συνομιλεί με το έπος. Μολύβι, κάρβουνο, ακρυλικό χρώμα, μελάνι, εκτεταμένη χρήση της τεχνικής του κολλάζ πάνω σε χαρτί ή ξύλο: ο Καμπάνης μετέρχεται ποικίλων μέσων για να δημιουργήσει τους τόπους της δικής του περιπλάνησης. Αφετηρία του ταξιδιού είναι η εξαίσια χειρόγραφη Οδύσσεια του 15ου αιώνα από τη συλλογή χειρογράφων Harley της Βρετανικής Βιβλιοθήκης.

Όπως πληροφορούν οι διοργανωτές, ο καλλιτέχνης εκτύπωσε ψηφιακά τις 24 ραψωδίες και πάνω τους ζωγράφισε οδυσσειακούς τόπους άκτιστους και κτιστούς, επιβεβαιωμένους και ανεπιβεβαίωτους. Περιμετρικά, στοιχίζονται οκτώ μικρά έργα-βιβλία, το κάθε ένα από τα οποία σχετίζεται με μια συγκεκριμένη αφήγηση ή ραψωδία του έπους: Χάρτες 1, Οίνοψ Πόντος Ι, Άδης, Χώρα των Κυκλώπων, Τηλεμάχεια Ι και ΙΙ, Τα Παλάτια Ι και ΙΙ. Ο θεατής οδηγείται από τις λέξεις στα χρώματα και στα σχήματα που τις υποκαθιστούν χωρίς εικονογραφική διάθεση, καλούμενος να δει και όχι να διαβάσει. Τα έργα-βιβλία πλαισιώνονται από πραγματικούς και επινοημένους χάρτες με την πορεία του Οδυσσέα και του Τηλέμαχου: Χάρτες 1 και 2, Οδύσσεια-Χάρτης Ι-V, Βράχια.

Πλάι στα έργα του Μάρκου Καμπάνη εκτίθενται μια ελαιογραφία, σχέδια και γλυπτά του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, από τη συλλογή της Πινακοθήκης. Ο θεατής εύκολα αναγνωρίζει τη συγγένεια της καλλιτεχνικής αναζήτησης: στα έργα και των δύο ζωγράφων, η εξωτερική γεωμετρία που δομεί τα πράγματα εφάπτεται αρμονικά με την εσωτερική γεωμετρία που μορφοποιεί την ψυχή. Η ζωγραφική χειρονομία εξελίσσεται σε ατελεύτητο πνευματικό νόστο.