Μαρί Κόντο: Η γκουρού της τακτοποίησης που έμαθε τον κόσμο να καθαρίζει το σπίτι του

Το φαινόμενο ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2014, σαν ψίθυρος στην αρχή, γρήγορα όμως επρόκειτο να γίνει viral. Η γιαπωνέζα συγγραφέας Μαρί Κόντο ήταν μια μικροκαμωμένη χαρισματική γυναίκα με ήσυχη παρουσία. Μάλιστα το βιβλίο «The Life-Changing Magic of Tidying Up», με το οποίο έκανε το συγγραφικό της ντεμπούτο, περιέργως, αφορούσε ένα από τα πιο καθημερινά θέματα που μπορεί κανείς να φανταστεί: το συμμάζεμα…

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Marie Kondo (@mariekondo)

Στην κριτική της στους New York Times, εκείνες τις ημέρες, η Πενέλοπε Γκριν περιέγραψε τη συγγραφέα «σαν ένα είδος νταντάς Ζεν». Οι «εμμονικές» τεχνικές της, αποκάλυψε η Γκριν, την βοήθησαν να πετάξει δύο τεράστιες σακούλες με «διάφορα σκουπίδια» από το σπίτι της. Με το γλαφυρό  ύφος της, όμως, φαινόταν να αναρωτιέται «Μπορούμε άραγε να πάρουμε αυτό το άτομο στα σοβαρά;», ένα μήνυμα που ενισχύθηκε και από τον σκωπτικό τίτλο του άρθρου της: «Kissing Your Socks Goodbye»(«Αποχαιρετισμός στις κάλτσες σας»). Ωστόσο, κανείς δεν μπορούσε τότε να φανταστεί τον ενθουσιασμό και τις σοβαρές συζητήσεις, που θα ενέπνεε το βιβλίο της Μαρί Κόντο, και την παγκόσμια φήμη που θα έφερνε στη συγγραφέα του, γράφει στο BBC Culture η Μπέβερλι Ντ’ Σίλβα.

Το βιβλίο, που εκδόθηκε το 2019 στα Ελληνικά από τον Κλειδάριθμο, με τίτλο «Σπίτι σε τάξη, ζωή σε τάξη. Η μαγεία του να τακτοποιείς», θα παρέμενε στη λίστα των μπεστ σέλερ των New York Times για 150 εβδομάδες.  Εκτοτε, δε, έχει μεταφραστεί σε 44 γλώσσες και έχει πουλήσει περισσότερα από 14 εκατ. αντίτυπα, φτάνοντας στο επίπεδο των πωλήσεων των «The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy» του Ντάγκλας Ανταμς και της αυτοβιογραφίας του Νέλσον Μαντέλα, «Long Walk to Freedom» (και τα δύο βιβλία κυκλοφόρησαν στα Ελληνικά με τους τίτλους «Γυρίστε τον Γαλαξία με οτοστόπ» και «Ο Δρόμος προς την Ελευθερία», αντίστοιχα, αλλά είναι εξαντλημένα). Οταν το βιβλίο της κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, η Κόντο ήταν ήδη σταρ στην πατρίδα της, την Ιαπωνία, όπου είχε εκδοθεί το 2011, γράφει στο BBC Culture η Ντ’ Σίλβα.

Σήμερα, στα 40 της, παραμένει η αδιαμφισβήτητη βασίλισσα της οργάνωσης, με ένα ράφι γεμάτο με βιβλία της που έγιναν μπεστ σέλερ, μια επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά ριάλιτι του Netflix, εκατοντάδες συμβούλους που εκπαιδεύονται στη μέθοδο της  «KonMari» και μια καθαρή αξία που εκτιμάται στα 8 εκατ. δολάρια στο ενεργητικό της. Το επίθετό της, δε, έχει γίνει ακόμη και ρήμα («kondo-ing», όπως το «παστεριώνω» από τον Πατέρ)…, όπως έγραψε ο Μπεν Τσίμερ στην Wall Street Journal.

Τακτοποίηση με γνώμονα την ομορφιά και τη χαρά

Τι κρύβεται πίσω από την αλματώδη επιτυχία του μπεστ σέλερ της Κόντο; Με υπότιτλο «The Japanese Art of Decluttering and Organising» («Η Ιαπωνική Τέχνη του Ξεσκαρταρίσματος και της Οργάνωσης»), το βιβλίο είναι από μόνο του κάτι όμορφο: τακτικό, καλαίσθητα σχεδιασμένο, με άνετο κείμενο, χωρίς εικονογράφηση. Πρόκειται για το απόσταγμα των μοναδικών ιδεών και των εμπειριών της Μαρί Κόντο σχετικά με την τακτοποίηση, με την οποία είχε «μαγευτεί» η ίδια από την ηλικία των πέντε ετών. Οπως ομολογεί, είναι μια «τρελά φανατική της τακτοποίησης» και «αφοσιωμένη στο να τακτοποιεί και να εξηγεί πώς να τακτοποιείς σε ακραίο βαθμό». Η Κόντο πιστεύει πολύ στο να χρησιμοποιεί την ιστορία της ζωής της για να πουλήσει τη φιλοσοφία της. Αφηγείται πώς, αφού διάβασε την «Τέχνη της Απόρριψης» του Ναγκίσα Τατσούμι, ένα μπεστ σέλερ στην Ιαπωνία, άρχισε να πετάει πράγματα, και βλέποντας αυτή τη μεταμόρφωση, οδηγήθηκε στον βασικό της κανόνα: το συμμάζεμα πρέπει να γίνεται σαν «ειδικό γεγονός» μόνο μια φορά και στην εντέλεια.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Marie Kondo (@mariekondo)

«Αν τακτοποιήσετε με τη μια, αντί για σιγά-σιγά, μπορείτε να αλλάξετε δραματικά τη νοοτροπία σας», γράφει. Η μέθοδος «KonMari» πρεσβεύει ότι ένας τακτοποιημένος χώρος αντιστοιχεί σε ένα τακτοποιημένο μυαλό, μια ιδέα που υποστηρίζεται από επιστημονικές μελέτες. Η Λίμπι Σάντερ, επίκουρη καθηγήτρια Οργανωτικής Συμπεριφοράς στο πανεπιστήμιο Μποντ, γράφει: «Η έρευνα δείχνει ότι η αποδιοργάνωση και η ακαταστασία έχουν συσωρευτική επίδραση στον εγκέφαλό μας. Στον εγκέφαλό μας αρέσει η τάξη και οι συνεχείς οπτικές υπενθυμίσεις της αποδιοργάνωσης εξαντλούν τους γνωστικούς μας πόρους, μειώνοντας την ικανότητά μας να συγκεντρωνόμαστε». Η επίδραση της τακτοποίησης επεκτείνεται και στον ύπνο: όσοι κοιμούνται σε ακατάστατα υπνοδωμάτια είναι πιο πιθανό να έχουν προβλήματα ύπνου, συμπεριλαμβανομένης της δυσκολίας να αποκοιμηθούν και των ενοχλήσεων κατά τη διάρκεια της νύχτας. «Η τακτοποίηση ανά κατηγορία» είναι άλλος ένας κανόνας, που πρέπει να γίνεται με αυστηρή σειρά, ρούχων, βιβλίων, χαρτιών, διαφόρων αντικειμένων και συναισθηματικών πραγμάτων.

Η Κόντο συνήθιζε να συμβουλεύει το μάζεμα όλων των ρούχων σε έναν σωρό, αλλά τώρα επιτρέπει υποκατηγορίες (π.χ. σακάκια, παντελόνια κ.λπ.). Ο τόνος της είναι αυστηρός, αλλά επίσης ελαφρύς και παιχνιδιάρικος: το να κάνεις το συμμάζεμα διασκεδαστικό είναι το ήμισυ του παντός, λέει. Και δεν κουράζεται ποτέ να αφηγείται το δραματικό γεγονός που γέννησε τον κανόνα «του σπινθήρα της χαράς». Προέκυψε, λέει, από μια προσπάθεια τακτοποίησης τόσο έντονη, που την έκανε να λιποθυμήσει. Οταν συνήλθε, άκουσε μια φωνή μέσα της να λέει «κοίτα τα αντικείμενα προσεκτικά και από κοντά». Αντί να ψάχνουμε λόγους για να πετάξουμε ένα αντικείμενο, θα πρέπει να βρούμε λόγους για να το κρατήσουμε, συνειδητοποίησε. «Το να αποφασίσεις τι θα κρατήσεις με βάση αυτό που σου προκαλεί χαρά είναι το πιο σημαντικό βήμα για την τακτοποίηση», γράφει.

«Επικεφαλής της Οργάνωσης»

Το 2015, η Κόντο ανακηρύχθηκε μία από τους «100 Ανθρώπους με τη Μεγαλύτερη Επιρροή» του περιοδικού Time και «Organiser in chief», με την ηθοποιό Τζέιμι Λι Κέρτις να επαινεί αυτή τη «σύγχρονη Μαίρη Πόπινς» και να προτείνει το βιβλίο «σε όποιον παλεύει με τις υλικές υπερβολές της ζωής σε μια προνομιούχο κοινωνία». Το περιοδικό Elle έγραψε, δε, ότι το βιβλίο «ενέπνευσε ένα κίνημα, με τους ανθρώπους να πετούν τα μισά από τα υπάρχοντά τους αναζητώντας φώτιση». Χωρίς καμία προηγούμενη συγγραφική εμπειρία, στις αρχές του 2010, η τότε 24χρονη Μαρί Κόντο συμμετείχε σε ένα εκπαιδευτικό εκδοτικό σεμινάριο. Πήρε επίσης μέρος σε έναν διαγωνισμό πρότασης βιβλίου και κέρδισε το πρώτο βραβείο. Ενας από τους κριτές του διαγωνισμού, ο Τομοχίρο Τακαχάσι, εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από την πορότασή της, που έκανε προσφορά και κέρδισε την έκδοση του πρώτου της βιβλίου (και έκτοτε είναι ο εκδότης της). Ο Τακαχάσι έχει πει, μάλιστα, ότι ήταν σίγουρος πως θα γινόταν διάσημη και ότι αισθάνθηκε «μια μυστηριώδη ενέργεια γύρω της που δεν είχα βιώσει ποτέ γύρω από άλλους ανθρώπους».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Marie Kondo (@mariekondo)

Αυτή η ενέργεια  ήταν εμφανής και στην Μπέβερλι Ντ’ Σίλβα κατά η διάρκεια μιας βιντεοκλήσης με την Κόντο, για το άρθρο της στο BBC Culture. Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας τους ήταν χαμογελαστή, ευγενική, πρόθυμη να καταλάβει τις ερωτήσεις και να απαντήσει, μιλούσε γρήγορα στα Ιαπωνικά, που μετέφραζε στα Αγγλικά ο διερμηνέας της. Το σπίτι της ήταν προσεγμένο, με μίνιμαλ επίπλωση, λευκές κουρτίνες και μερικά φυτά με μακριά φύλλα. Φορούσε ένα ιβουάρ πουκάμισο, τα μαλλιά της ήταν λαμπερά και όπως πάντα χρησιμοποιούσε εκφραστικά τα χέρια της. Δεκαπέντε χρόνια μετά, τι νιώθει για τον αντίκτυπο που είχε το βιβλίο της; «Το επίπεδο της επιτυχίας [που είχε] με ξετρέλανε… Πάντα πίστευα στη δύναμη της τακτοποίησης», λέει στο BBC Culture, «αλλά όταν το βιβλίο μου έκανε τόση αίσθηση διεθνώς, φυσικά σοκαρίστηκα και εξεπλάγην που οι ιδέες μου είχαν απήχηση σε τόσο πολλούς ανθρώπους, σε τόσο μεγάλη κλίμακα».

Στο παρελθόν λάμβανε έως και 1.000 e-mails την ημέρα με φωτογραφίες των αναγνωστών από τα σπίτια που έχουν «τακτοποιηθεί με την μέθοδο Κόντο». Είναι αποτελεσματική, λέει, και η αλλαγή είναι μόνιμη: «Οι πελάτες μου δεν επιστρέφουν ποτέ στην ακαταστασία, γιατί έχουν μεταμορφωθεί σε οργανωμένα άτομα». Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις όπου «κάποιος συνειδητοποίησε, “ουάου, αυτή η σχέση σημαίνει πολλά για μένα και θέλω να της αφιερώσω περισσότερο χρόνο”». Στην ιστοσελίδα της KonMari, η Κόντο γράφει για τον συντονισμό με την «ενέργεια» των πραγμάτων. Οταν αισθάνεστε ένα «τσίμπημα», λέει, αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να κρατήσετε ένα αντικείμενο. Ακολουθεί, επίσης, τελετουργίες, όπως το να χτυπά ένα πιρούνι συντονισμού σε έναν κρύσταλλο και να το κουνάει γύρω από το κεφάλι της για να απορροφήσει τις «ηχητικές δονήσεις, που έχουν μια ανεπαίσθητη θεραπευτική δύναμη η οποία με βοηθάει να επανατοποθετηθώ». Αυτές οι φαινομενικά «μαγικές» μέθοδοι έχουν σχέση με την εποχή που ήταν «Μίκο (巫女)» («κόρη του ναού»), από 18 έως 22 ετών, σε έναν ναό Σιντοϊσμού στην Ιαπωνία, λέει. Η θρησκεία του Σιντοϊσμού ή Σίντο ασχολείται με την ενέργεια ή το θεϊκό πνεύμα των πραγμάτων και τον σωστό τρόπο ζωής. Kαι η «Μίκο» είναι μια νεαρή ιέρεια που εκτελεί καθήκοντα όπως ο τελετουργικός καθαρισμός του ναού και η εκτέλεση του ιερού χορού «Καγκούρα». Οχι στην υπερκατανάλωση, ναι στα πράγματα που αγαπάτε «Υπάρχουν τρεις πυλώνες του “KonMari” που μπορώ να συνδέσω με το ότι ήμουν “κόρη του ναού”», λέει στο BBC Culture, «Ο πρώτος είναι ο καθαρισμός των πραγμάτων. Ενας  ναός πρέπει να διατηρείται καθαρός, κάτι που μοιάζει με την τακτοποίηση. Ο δεύτερος είναι η ευγνωμοσύνη. Σε έναν βωμό ευχαριστείς για όσα σου έχουν δοθεί», εξηγεί. Η Κόντο ευχαριστεί έναν χώρο πριν εργαστεί σε αυτόν και προτείνει να δείχνουμε ευγνωμοσύνη σε αντικείμενα, είτε πρόκειται για έναν υπολογιστή είτε για τα παπούτσια μας. Και «Ο τρίτος πυλώνας είναι ο προβληματισμός.

Το να είσαι σε έναν ναό σου δίνει χώρο για να αναπνεύσεις και να ακούσεις τις σκέψεις σου». Τα τελετουργικά και τα μάντρα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της επιτυχίας του βιβλίου της, λέει η Μίντι Γκόντινγκ, ειδικός στην τακτοποίηση επί 20 χρόνια και πρόεδρος της NAPO (Εθνική Ενωση Επαγγελματιών Παραγωγικότητας και Οργάνωσης). «Νομίζω ότι οι άνθρωποι τα βρήκαν πολύ καταπραϋντικά, σαν βάλσαμο», λέει στο BBC Culture και προσθέτει, «Για κάποιον που κατακλύζεται από το χάος και την ακαταστασία, η ουσία της ηρεμίας και της γαλήνης που απεικονίζει η Μαρί Κόντο  –και οι απλές ρουτίνες της– μπορεί να είναι μεθυστική». Ωστόσο, αυτή η επιτυχία στηρίζεται στα αποτελέσματα, όπως οι χιλιάδες φωτογραφίες και βίντεο χώρων «πριν» και «μετά», που από την υπερβολή και το χάος μεταμορφώθηκαν σε καταφύγια ηρεμίας.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Marie Kondo (@mariekondo)

Το τηλεοπτικό της ριάλιτι, «Tidying Up With Marie Kondo», παρουσιάζει αυτές τις μεταμορφώσεις, στις οποίες η μικροσκοπική φιγούρα της Κόντο, στην αρχή του επεισοδίου, επισκιάζεται πάντα από βουνά ακαταστασίας, ρούχων και αντικεμένων. Σύντομα, όμως, βάζει τάξη στο χάος. Το μυστικό της όπλο, σύμφωνα με την κριτική της Πενέλοπε Γκριν για τη σειρά του Netflix στους New York Times ήταν ότι: «Μοιράζει ευλογίες και συνταγές, δεν κρίνει» και ότι «δεν υπάρχουν πραγματικοί ήρωες ή κακοί. Απλώς η επίγνωση μιας καταναλωτικής κουλτούρας σε κατάσταση αμόκ». Η σειρά του Netflix, που ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2019, αύξησε την παγκόσμια εμβέλεια και την επιρροή της Κόντο. Φιλανθρωπικά καταστήματα στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ ανέφεραν ότι οι δωρεές εκτοξεύτηκαν και τα καταστήματα έκαναν πωλήσεις ρεκόρ σε είδη αποθήκευσης, καθώς οι πελάτες έσπευσαν να συμμετάσχουν στο κίνημα της τακτοποίησης. «Η δημοτικότητα της Μαρί Κόντο που δείχνει πώς να “καθαρίσετε” με τον καλύτερο τρόπο το σπίτι σας είχε τεράστια επιρροή στους πελάτες μας», δήλωσε ο εκπρόσωπος του βρετανικού πολυκαταστήματος «John Lewis». Το «Συμμάζεμά» της έγινε, μάλιστα, πολιτικό τον Σεπτέμβριο του 2023, όταν η Κόντο προσχώρησε στο Climate Forward μαζί με τον Μπιλ Γκέτς και τον Αλ Γκορ. Προσκεκλημένη να συζητήσει για το αν «Μπορεί ένα τακτοποιημένο σπίτι να σώσει τον κόσμο;» και να μοιραστεί τις σκέψεις της για την υπερκατανάλωση και την υπερβολή, αναφέρθηκε στο μήνυμα της ζωής της: «Σταματήστε και αγοράστε μόνο πράγματα που αγαπάτε και χρειάζεστε». Οταν της ασκήθηκε, δε, κριτική για το ότι προσθέτει στο βουνό των σκουπιδιών πουλώντας προϊόντα μέσω της ιστοσελίδας της, απάντησε ότι, «Ορισμένα αντικείμενα μας προσφέρουν ευτυχία και μπορούν να μας ενεργοποιήσουν. Πιστεύω πραγματικά στην ενέργεια, που μπορούν να προσφέρουν τα αντικείμενα».

Πώς νιώθει όταν την αποκαλούν «γκουρού της τακτοποίησης που μεταμόρφωσε τον σύγχρονο μινιμαλισμό»; Μετά από μια μικρή παύσει η Κόντο απαντάει: «Δεν είμαι σίγουρη ότι μπορώ να πάρω τα εύσημα [για αυτό], είναι ταπεινωτικό να κάνεις ακόμη και μια σύνδεση. Νομίζω ότι ενώ κάθε κίνημα έχει τη δική του ιδεολογία, υπάρχουν κοινές ιδέες και στόχοι… το γεγονός ότι οι άνθρωποι κάνουν βήματα προς αυτή την κατεύθυνση είναι υπέροχο», λέει στο BBC Culture. Στην πραγματικότητα, η τακτοποίηση είναι μεγάλη επιχείρηση, με τον κλάδο της οικιακής οργάνωσης να αποτιμάται στα 15,2 δισ. δολάρια το 2023 ενώ αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 4,7% μεταξύ 2024 και 2031. Η κληρονομιά της, λέει, βρίσκεται στη στρατιά των συμβούλων «KonMari» που έχει εκπαιδεύσει. Υπάρχουν πλέον 900 σύμβουλοι σε περισσότερες από 60 χώρες. Και τώρα γράφει ένα βιβλίο για τον ιαπωνικό πολιτισμό σήμερα. «Η φιλοσοφία και οι μέθοδοί μου είναι βαθιά επηρεασμένες από την ιαπωνική ιστορία και την κουλτούρα και το να γράφω για αυτές θα είναι μια άσκηση για μένα εξερεύνησης και κατανόησης αυτών των δεσμών». Η Μαρί Κόντο είναι παντρεμένη με τον Τακούμι Καβαχάρα, διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας της, και έχουν τρία παιδιά. Μετά τη γέννηση του τρίτου της παιδιού, ενός γιου, το 2021, έχει πλέον λιγότερο χρόνο για τακτοποίηση. Πρόσφατα δήλωσε στο Sky News: «Δεν είμαι τέλεια, δεν ήμουν ποτέ» και μιλώντας στην Telegraph παραδέχτηκε: «Το σπίτι μου είναι ακατάστατο τώρα που έχω παιδιά». «Σκέφτηκα ότι δεν έχω τον ίδιο χρόνο για  να τακτοποιώ τέλεια όπως παλιά. Δεν μπορείς πάντα να διατηρείς τέλειο τον χώρο ανά πάσα στιγμή», λέει.

Ωστόσο, έχει βρει την αλήθεια στο απόφθευγμα ότι τα παιδιά σου σε διδάσκουν πώς να ζεις: «Ρώτησα τον εαυτό μου, “Τι πυροδοτεί τη χαρά στη ζωή μου;” και η απάντησή μου ήταν ακριβώς μπροστά μου», λέει.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Marie Kondo (@mariekondo)

Πηγή: pagenews.gr