Το σύστημα πληρωμών «Χ Money» του Έλον Μασκ και γιατί καταργεί τις εποπτικές αρχές

Τον Μάρτιο του 2023, ο Έλον Μασκ δήλωνε πως όνειρό του είναι το Χ (πρώην Twitter) να μετατραπεί στο «μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στον κόσμο», όπου οι χρήστες της εφαρμογής θα μπορούν να μεταφέρουν χρήματα ο ένας στον άλλον «αβίαστα με ένα κλικ» και να κερδίζουν τόκους.

Σε συνέντευξή του με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Morgan Stanley, Μίχαελ Γκράιμς, ο Έλον Μασκ είχε περιγράψει τις τότε μακροπρόθεσμες φιλοδοξίες του για την εταιρεία κοινωνικής δικτύωσης, για μια λεγόμενη superapp εμπνευσμένη από τον κινεζικό τεχνολογικό γίγαντα Tencent.

Σχεδόν δύο χρόνια μετά και περίπου μια εβδομάδα προτού ο Έλον Μασκ προχωρήσει στην άτυπη κατάληψη της κορυφαίας χρηματοπιστωτικής εποπτικής αρχής των Αμερικανών καταναλωτών, το X αποκάλυψε τις λεπτομέρειες ενός νέου συστήματος πληρωμών – υπογραμμίζοντας τον περίπλοκο ιστό των προσωπικών συμφερόντων που διακυβεύονται καθώς ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο συμβουλεύει τον Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με την αναδιαμόρφωση της κυβέρνησης των ΗΠΑ.

Το σύστημα πληρωμών ονομάζεται X Money, και σύμφωνα με το όραμα που σκιαγραφήθηκε από τα στελέχη, θα επιτρέπει σε εκατομμύρια χρήστες του X να στέλνουν άμεσα χρήματα σε φίλους, μέλη της οικογένειας και άλλους. Προαναγγέλλοντάς το ως επανάσταση στα χρηματοοικονομικά, η εταιρεία δήλωσε στα τέλη Ιανουαρίου ότι θα ξεκινήσει φέτος με την υποστήριξη της Visa, η οποία επεξεργάζεται δισεκατομμύρια συναλλαγές παγκοσμίως. Από την πλευρά της, η Visa δήλωσε ότι θα επιτρέψει στους Αμερικανούς χρήστες της επικείμενης υπηρεσίας να «χρηματοδοτούν και να μεταφέρουν χρήματα σε πραγματικό χρόνο με τη χρεωστική τους κάρτα».

Λόγω των άμεσων δεσμών του με τραπεζικούς λογαριασμούς και χρεωστικές κάρτες, το X Money κανονικά θα ανήκε στην αρμοδιότητα του Γραφείου Οικονομικής Προστασίας Καταναλωτών των ΗΠΑ (Consumer Financial Protection Bureau ή CFPB), μιας υπηρεσίας με τεράστιες εξουσίες για την πάταξη των αθέμιτων, παραπλανητικών και ληστρικών εταιρικών πρακτικών. Το CFPB, που συστάθηκε μετά την οικονομική κατάρρευση του 2008, παρακολουθεί τις παραδοσιακές τράπεζες και τους δανειστές, καθώς και την Apple, τη Google και άλλους τεχνολογικούς γίγαντες που προσπαθούν να προσφέρουν ψηφιακές εκδοχές αυτών των υπηρεσιών.

Αλλά αυτό συνέβαινε πριν από την περασμένη εβδομάδα, όταν η task force του Μασκ -ενεργώντας κατ’ εντολή του Τραμπ – άρχισε να στοχοποιεί το Γραφείο Οικονομικής Προστασίας Καταναλωτών στο πλαίσιο της εκστρατείας τους για την περικοπή των δαπανών και των κανονισμών σε ολόκληρη την αμερικανική κυβέρνηση. Καθώς τρύπωναν στους υπολογιστές του γραφείου, ο Μασκ κατέστησε σαφές ότι στόχος του είναι να διαλύσει την υπηρεσία, η οποία σύντομα διέταξε πλήρη διακοπή όλων των εργασιών της για τη διερεύνηση εταιρειών και την προστασία των καταναλωτών.

Μέχρι την Τρίτη, κορυφαίοι αξιωματούχοι του CFPB για την επιβολή της νομοθεσίας είχαν αποχωρήσει από την υπηρεσία μετά από σύγκρουση με τη διοίκηση Τραμπ, την αναστολή όλων των δραστηριοτήτων του το Σαββατοκύριακο. Οι εν ενεργεία επικεφαλής του CFPB έλαβαν επίσης πρώιμα μέτρα για την απόλυση εργαζομένων που βρίσκονταν ακόμη στην αρχική δοκιμαστική τους περίοδο. Και η ομάδα του Έλον Μασκ, που λειτουργούσε υπό τη σημαία του DOGE των ΗΠΑ, φάνηκε να αποκτά άδεια πρόσβασης σε όλα τα συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών του CFPB, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσον όσοι βρίσκονται κοντά στον μεγιστάνα της τεχνολογίας θα μπορούσαν να δουν μη δημόσιες πληροφορίες σχετικά με τους πιθανούς ανταγωνιστές του στον τομέα των ψηφιακών πληρωμών. Οι εξελίξεις αποκαλύφθηκαν σε μια σειρά μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που περιήλθαν στην κατοχή της Washington Post τις τελευταίες ημέρες.

Αλλά το κλείσιμο και μόνο ισοδυναμεί με μια πολυπόθητη νίκη για τον Μασκ και άλλους επικριτές της ου CFPB στη Silicon Valley, όπου τα στελέχη έχουν ασκήσει πιέσεις για τον ευνουχισμό της εποπτείας του – και ορισμένες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της X, έχουν υποστηρίξει αγωγές για να ακυρώσουν τους κανόνες του οργανισμού. Και άφησε ασαφές το μέλλον της προσέγγισης της Ουάσινγκτον για την ψηφιακή χρηματοδότηση, καθώς ένα κύμα τραπεζικών υπηρεσιών «μεταναστεύουν» στο διαδίκτυο χωρίς σαφή ομοσπονδιακή ρυθμιστική αρχή για την επίβλεψή τους.

«Αυτό είναι σαν ένας ληστής τράπεζας που προσπαθεί να απολύσει τους αστυνομικούς και να απενεργοποιήσει τους συναγερμούς πριν μπει στον προθάλαμο» δήλωσε η γερουσιαστής των Δημοκρατικών, Ελίζαμπεθ Γουόρεν, σε συγκέντρωση έξω από την έδρα της CFPB τη Δευτέρα, όπου οι συμμετέχοντες -μερικοί από τους οποίους ήταν ομοσπονδιακοί υπάλληλοι- φώναζαν συνθήματα κατά του Μασκ.

Ο Μασκ και η ομάδα του είχαν θέσει εδώ και χρόνια τις βάσεις για να λανσάρουν ένα σύστημα πληρωμών: Φέρεται να έθεσε την ιδέα σε μία από τις πρώτες συναντήσεις του με το προσωπικό μετά την εξαγορά της εταιρείας μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τότε γνωστής ως Twitter, το 2022. Μόλις μετονόμασε τον ιστότοπο το επόμενο έτος, ο Μασκ υποσχέθηκε εκείνον τον Ιούλιο ότι το X θα επεκταθεί τελικά για να «προσθέσει ολοκληρωμένες επικοινωνίες και τη δυνατότητα διεξαγωγής ολόκληρου του οικονομικού σας κόσμου».

Ο Κρίστοφερ Στάνλεϊ, υπεύθυνος για την ασφάλεια του X, σε μια ανάρτηση τον περασμένο Απρίλιο, εξηγούσε την εφαρμογή που σύντομα θα επέτρεπε στους χρήστες να στέλνουν μετρητά και να πραγματοποιούν πληρωμές. Ο Στάνλεϊ περιέγραψε τον τελικό στόχο ως ένα δίκτυο πληρωμών και δανεισμού στο οποίο «δεν θα πρέπει ποτέ να χρειάζεται να βγάζετε χρήματα, επειδή θα πρέπει να μπορείτε να κάνετε ό,τι χρειάζεστε στην πλατφόρμα μας».

Το ενδιαφέρον του Μασκ για τις πληρωμές αντανακλά μια ραγδαία αλλαγή που βρίσκεται σε εξέλιξη σε όλη τη Silicon Valley, καθώς οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας – που ήδη διαχειρίζονται τεράστιους όγκους καταναλωτικών δεδομένων – επιδιώκουν να αξιοποιήσουν περαιτέρω τις γνώσεις τους χρησιμεύοντας ως οι πρωταρχικοί αγωγοί μέσω των οποίων εκατομμύρια άνθρωποι ξοδεύουν χρήματα. Η τάση αυτή είχε ήδη σημάνει συναγερμό στην Ουάσινγκτον, όπου οι αξιωματούχοι της CFPB υπό τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, άρχισαν να φοβούνται ότι οι ομοσπονδιακοί νόμοι δεν είχαν συμβαδίσει με την ψηφιοποίηση των τραπεζών.

Σε μια έρευνα των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών από τον τελευταίο διευθυντή του γραφείου, Ροχίτ Τσόπρα, το Γραφείο Οικονομικής Προστασίας Καταναλωτών διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι ενήλικες είχαν χρησιμοποιήσει εφαρμογές ψηφιακών πληρωμών – παρόλο που τα χρήματα που αποθηκεύονται σε αυτές τις υπηρεσίες δεν είναι ασφαλισμένα έναντι απώλειας, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές τράπεζες. Η CFPB συνέλεξε επίσης δεκάδες χιλιάδες παράπονα από καταναλωτές, οι οποίοι δήλωσαν ότι δυσκολεύονταν να αντιμετωπίσουν δόλιες χρεώσεις και άλλα ζητήματα στους λογαριασμούς τους.

«Οι ψηφιακές πληρωμές έχουν μετατραπεί από καινοτομία σε αναγκαιότητα και η εποπτεία μας πρέπει να αντικατοπτρίζει αυτή την πραγματικότητα», δήλωσε ο Τσόπρα το περασμένο φθινόπωρο. Μέχρι το τέλος της διακυβέρνησης Μπάιντεν, το CFPB είχε επιβάλει μια σειρά από πρόστιμα σε τεχνολογικές εταιρείες, προϊόντα και υπηρεσίες, όπως η Apple, η Cash App και η Zelle, ενώ ξεκίνησε έρευνες σε εταιρείες όπως η Meta, η μητρική εταιρεία του Facebook. Πολλοί συνήγοροι των καταναλωτών χαιρέτισαν την παρέμβαση του CFPB, υποστηρίζοντας ότι οι ομοσπονδιακοί και πολιτειακοί νόμοι είχαν δημιουργήσει ένα ακατάστατο συνονθύλευμα χωρίς σαφές παρατηρητήριο προστασίας των καταναλωτών.

«Αυτές οι πλατφόρμες καταγράφουν πολλές πληροφορίες για τους πελάτες, μερικές φορές πολύ περισσότερες από όσες θα έπρεπε να καταγράφουν. Έχουν επίσης υποστεί πολλές απάτες» δήλωσε ο Τσακ Μπελ, διευθυντής προγράμματος στο Consumer Reports, το οποίο υποστηρίζει αυστηρότερους χρηματοοικονομικούς κανονισμούς. «Επομένως, θα ήταν σημαντικό για τον οργανισμό τόσο να παρακολουθεί τις πρακτικές των εταιρειών αυτών στην αγορά, όσο και να βλέπει για τι διαμαρτύρονται οι καταναλωτές» συμπλήρωσε.

Με πληροφορίες από Forbes, Washington Post