Γερμανία: Η ατζέντα Merz σε άμυνα, οικονομία και ενέργεια – Η διαδρομή του Χριστιανοδημοκράτη πολιτικού

Ο ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών Μερτς αναδείχθηκε νικητής των γερμανικών εκλογών εχθές (23/2) και βρίσκεται πλέον μια ανάσα πριν αναλάβει και τυπικά τα ηνία της “ατμομηχανής” οικονομίας της ΕΕ.

Σύμφωνα με το Politico, δεν είναι ακόμη σαφές πώς ακριβώς θα μοιάζει η νέα γερμανική κυβέρνηση – ή σε ποιο βαθμό ο Μερτς θα είναι σε θέση να αναμορφώσει τη γερμανική πολιτική.

Είναι πιθανό να χρειαστούν εβδομάδες μέχρι οι συνομιλίες μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών του Μερτς (CDU/CSU) και άλλων κομμάτων να καταλήξουν σε συμφωνία συνασπισμού και ο Μερτς να γίνει καγκελάριος.

Ωστόσο, ένα πράγμα φαίνεται βέβαιο: ότι ο Μερτς θα οδηγήσει τη Γερμανία σε διαφορετική κατεύθυνση από εκείνη του σημερινού καγκελάριου Όλαφ Σόλτς.

Ίσως να μην μοιάζει καν με τη Γερμανία που η Άνγκελα Μέρκελ -επίσης προερχόμενης από τους κόλπους του CDU – ηγήθηκε για 16 χρόνια, μέχρι το 2021.

Tι μπορούμε να περιμένει η ΕΕ από μια Γερμανία υπό την ηγεσία του Μερτς.

Δύο ημέρες πριν από τις εκλογές, ο Μερτς απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι προετοιμασμένη να υπερασπιστεί τον εαυτό της χωρίς τις ΗΠΑ.

“Πρέπει να προετοιμαστούμε για την πιθανότητα ότι ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θα υποστηρίζει πλέον άνευ όρων τη δέσμευση του ΝΑΤΟ για αμοιβαία άμυνα”, δήλωσε ο Μερτς σε συνέντευξή του σε γερμανικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η Γερμανία μπορεί να αναζητήσει πυρηνική προστασία από τους Ευρωπαίους συμμάχους.

“Πρέπει να συζητήσουμε τόσο με τους Βρετανούς όσο και με τους Γάλλους – τις δύο ευρωπαϊκές πυρηνικές δυνάμεις – για το αν ο πυρηνικός διαμοιρασμός, ή τουλάχιστον η πυρηνική ασφάλεια από τη Βρετανία και τη Γαλλία, θα μπορούσε να ισχύσει και για εμάς”, δήλωσε.

Ο Μερτς έχει υποσχεθεί μεγάλες και ευρείες πολιτικές για την αναβάθμιση της αμυντικής βιομηχανίας της Γερμανίας και αναμένεται να ακολουθήσει γρήγορα μια πρότερη υπόσχεση να καταργήσει το μπλοκάρισμα του προκατόχου του στην αποστολή πυραύλων Taurus μεγάλου βεληνεκούς στην Ουκρανία για πλήγματα σε ρωσικούς στόχους.

Ένα σημαντικό θέμα των πρώτων εβδομάδων του στην καγκελαρία θα είναι ο καθορισμός του τρόπου με τον οποίο το Βερολίνο σχεδιάζει να συγκεντρώσει κεφάλαιο για την επέκταση του ταμείου των 100 δισεκατομμυρίων ευρώ που συμφωνήθηκε υπό την κυβέρνηση Σολτς για τη χρηματοδότηση της αναβάθμισης του εξοπλισμού της Ομοσπονδιακής Άμυνας (οι ένοπλες δυνάμεις της Γερμανίας)

Αυτό το ταμείο θα εξαντληθεί μέχρι το 2027 σε μαζικά προγράμματα προμηθειών, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το πώς το Βερολίνο σχεδιάζει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του προς το ΝΑΤΟ – κάτι που ο Μερτς έχει υποσχεθεί να κάνει στο μέλλον – από τον συμβατικό εθνικό προϋπολογισμό.

Ο Μερτς κατέχει επίσης το κλειδί για τη σημαντική ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης τα επόμενα χρόνια. Καθώς ο Τραμπ πιέζει την Ευρώπη να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες, πολλοί στις Βρυξέλλες περιμένουν με αγωνία να δώσει η Γερμανία την ευλογία της για να δανειστεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρήματα για λογαριασμό των χωρών μελών.

Οι υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίες υπολείπονται του στόχου του ΝΑΤΟ για τις αμυντικές δαπάνες, υποστηρίζουν ότι η λήψη “δωρεάν χρήματος” από τις Βρυξέλλες είναι ο μόνος τρόπος για να αυξήσουν δραστικά τις στρατιωτικές δαπάνες χωρίς να προβούν σε πολιτικά αντιδημοφιλείς περικοπές σε άλλους τομείς του προϋπολογισμού.

Ο Μερτς υιοθέτησε την ιδέα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας – και οι υποστηρικτές του ελπίζουν ότι η στήριξή του θα νικήσει την αντίδραση των συμμάχων, όπως η Αυστρία και η Ολλανδία που αντιδρούν. Υπάρχουν πολλές λιγότερο αμφιλεγόμενες ιδέες στο τραπέζι, όπως η εξαίρεση της άμυνας από τους κανόνες της ΕΕ για τις δαπάνες ή η αύξηση των στρατιωτικών κονδυλίων στον νέο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ που θα τεθεί σε ισχύ το 2028.

Αλλά οι υποστηρικτές του κοινού χρέους λένε ότι καμία από αυτές δεν θα είναι αρκετή για να αντιμετωπιστεί από μόνη της η κλίμακα της πρόκλησης.

Ενέργεια

Τα τελευταία χρόνια, η γερμανική ενεργειακή πολιτική επικεντρώθηκε στην ενίσχυση των επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στο κλείσιμο των πυρηνικών αντιδραστήρων και στην προσπάθεια εξασφάλισης προμηθειών φυσικού αερίου από το εξωτερικό για την αντικατάσταση των ρωσικών εισαγωγών.

Το CDU του Μερτς έχει ομοίως δεσμευτεί να “χρησιμοποιεί με συνέπεια τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όλες”. Αλλά η πολιτική του οικογένεια, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, αντιτίθεται επίσης στους στόχους της ΕΕ για την πράσινη ενέργεια. Εν τω μεταξύ, ο Μερτς έχει υιοθετήσει ευνοϊκότερη στάση σε σχεση με τον Σολτς, απέναντι στην πυρηνική ενέργεια που θεωρείται ταμπού για τα γερμανικά δεδομένα. Ενώ η χώρα είναι απίθανο να αναβιώσει τους κλειστούς αντιδραστήρες της, μια πιο επιεικής πυρηνική στάση από το Βερολίνο θα μπορούσε να βοηθήσει διάφορες χώρες να πιέσουν τις Βρυξέλλες ώστε να αντιμετωπίσουν την ατομική ενέργεια περισσότερο όπως τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ο Μερτς έχει επίσης δηλώσει ότι θέλει να καταργήσει τον αυστηρό νόμο για την ενέργεια των κτιρίων της Γερμανίας, ο οποίος στοχεύει στην επιτάχυνση της εξάπλωσης της καθαρής θέρμανσης – προσφέροντας ένα πιθανό μήνυμα στους σκεπτικιστές της πράσινης ενέργειας στην Ευρώπη.

Κλίμα

Μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Μερτς θα δώσει λιγότερη έμφαση στην κλιματική αλλαγή από ό,τι ο συνασπισμός του Σολτς. Ο Μερτς εξέφρασε την ανησυχία του στην προεκλογική εκστρατεία σχετικά με τον αντίκτυπο της πολιτικής για το κλίμα στις επιχειρήσεις, ορκίστηκε να θέσει την οικονομική ανάπτυξη πάνω από όλες τις άλλες ανησυχίες και ηγήθηκε της έκκλησης να ανακληθούν αρκετοί πράσινοι κανονισμοί της ΕΕ. Όμως αρκετοί πιστεύουν ότι δεν θα είναι κάθετος. Η βιομηχανία, σε γενικές γραμμές, θέλει λιγότερη γραφειοκρατία, αλλά θέλει επίσης συνεπή πολιτική. Τα οικονομικά κίνητρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να γίνουν πιο πράσινες και πιο αποτελεσματικές.

Βιωσιμότητα

Ο Μερτς, όπως και ο Σολτς, θέλει να καθυστερήσει βασικούς κανόνες για την υποβολή εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας για να ενισχύσει την προβληματική βιομηχανία της Γερμανίας. Αυτό σημαίνει ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι η Γερμανία υπό τον Μερτς θα υποστηρίξει ένα ισχυρό συνολικό νομοσχέδιο απλούστευσης των πράσινων κανόνων, μια πρόταση που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να δημοσιεύσει στις 26 Φεβρουαρίου.

Η νίκη του Μερτς σημαίνει επίσης ότι το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο κυριαρχεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και είναι η πολιτική οικογένεια του Merz, έχει και πάλι έναν ισχυρό σύμμαχο στη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ. Ήδη, το ΕΛΚ έχει πιέσει σκληρά για να αμβλύνει τον κανόνα της ΕΕ κατά της αποψίλωσης, χωρίς επιτυχία μέχρι στιγμής.

Εμπόριο

Σκληρότερη γραμμή έναντι της Ρωσίας και της Κίνας και αναθέρμανση παλαιών φιλικών σχέσεων με άλλους ηγέτες της ΕΕ είναι στα πλάνα του.

Ο Μερτς αναγνωρίζει ότι ένας λειτουργικός γαλλογερμανικός άξονας μπορεί να δημιουργήσει περισσότερες εμπορικές συμφωνίες, μεγαλύτερη ασφάλεια για τις επιχειρήσεις και – τελικά – μια ισχυρότερη Ευρώπη. “Πρέπει να ξεπεράσουμε τη διαφωνία μας σχετικά με τη Mercosur”, δήλωσε ο Μερτς στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός τον περασμένο μήνα, λέγοντας ότι βρίσκεται σε τακτική στενή επαφή με τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν.

Ο Χριστιανοδημοκράτης έχει επίσης προειδοποιήσει για μια πιο σκληρή προσέγγιση προς την Κίνα. Ή, τουλάχιστον, έχει παραδεχτεί ότι η γερμανική οικονομία εξαρτάται υπερβολικά από τις επιθυμίες του Πεκίνου. Αλλά το ποια θα είναι τελικά η προσέγγιση του Μερτς στο εμπόριο είναι πιθανό να καθοριστεί από το ποιον θα έχει τελικά ως εταίρο στον κυβερνητικό συνασπισμό.

Αυτοκινητοβιομηχανία

Ο Μερτς κληρονομεί μια οικονομία σε ύφεση που παρασύρεται περαιτέρω από την κρίση που κατακλύζει τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας. Αναγνωρίζει τα προβλήματα: υψηλό ενεργειακό και εργατικό κόστος και σκληρός ανταγωνισμός στη μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα.

Όμως, δεν έχει δώσει πολλές λεπτομέρειες για το πώς σκοπεύει να βοηθήσει τις αυτοκινητοβιομηχανίες.

Σε προεκλογικές ομιλίες, υποσχέθηκε να μειώσει τη γραφειοκρατία και να μειώσει τα υψηλά κόστη, αλλά σταμάτησε να στηρίζει τη μεταρρύθμιση του φρένου χρέους της Γερμανίας, η οποία θα κρατήσει τα χέρια του Μερτς δεμένα όταν πρόκειται για τη χρηματοδότηση τέτοιων πρωτοβουλιών.

Οι αυτοκινητοβιομηχανίες της Γερμανίας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την κινεζική αγορά, γεγονός που οδήγησε τον Σολτς να συναινέσει στις επιθυμίες του Πεκίνου, όπως η άσκηση πίεσης κατά των δασμών για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα που κατασκευάζονται στην Κίνα.

Ο Μερτς θα ακολουθήσει πιο σκληρή γραμμή με την Κίνα και έχει καταστήσει σαφές στις αυτοκινητοβιομηχανίες ότι δεν θα πρέπει να έρθουν σε αυτόν αν οι επενδύσεις τους στην Ασία αποτύχουν.

Γεωργία

Η νίκη του CDU σημαίνει ότι το Βερολίνο θα ευθυγραμμιστεί στην αγροτική πολιτική τόσο με το μεγαλύτερο πολιτικό μπλοκ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα υπό τον Βαυαρό Βέμπερ – όσο και με τον Επίτροπο Γεωργίας της ΕΕ Κριστοφ Χάνσεν. Ενόψει των διαπραγματεύσεων για το μέλλον της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της ΕΕ, ο Χάνσεν έχει δρομολογήσει μια αναθεώρηση της αγροτικής πολιτικής που θα ανατρέψει ουσιαστικά την πράσινη ατζέντα της προηγούμενης θητείας και θα δώσει έμφαση στο να καταστεί η γεωργία ένα πιο ελκυστικό και οικονομικά βιώσιμο επάγγελμα.

Στην προεκλογική του πλατφόρμα, το CDU του Μερτς δήλωσε ότι θέλει μια ΚΑΠ “που να εξυπηρετεί τους αγρότες.” Η κεντροαριστερή κυβέρνηση του Σολτς προώθησε πρωτοβουλίες για τη στήριξη της βιολογικής γεωργίας και τη μείωση της σπατάλης τροφίμων. Αλλά συγκρούστηκε με τους αγρότες πριν από ένα χρόνο για την απόφασή της να καταργήσει τις φορολογικές ελαφρύνσεις για το γεωργικό ντίζελ. Το CDU δήλωσε ότι θα επαναφέρει τη φοροαπαλλαγή για το ντίζελ και θα λάβει ευρύτερα μέτρα για την ενίσχυση της ασφάλειας σχεδιασμού για τους αγρότες.

“Με το CDU, κανένας αγρότης δεν θα χρειάζεται πλέον να διαμαρτύρεται με το τρακτέρ του μπροστά από την Πύλη του Βρανδεμβούργου”, δήλωσε.

«Φρένο χρέους»

Η διακυβέρνηση του Μερτς θα σηματοδοτήσει την επιστροφή της συντηρητικής αντιπολίτευσης στην ανάμειξη με το διαβόητο «φρένο χρέους» της Γερμανίας, το οποίο περιορίζει τις κρατικές δαπάνες για το έλλειμμα στο 0,35% ετησίως και θεωρείται από πολλούς ως η αιτία της κακής κατάστασης των υποδομών της χώρας.

Οι προσπάθειες του Σολτς να το πειράξει προκάλεσαν την κατάρρευση της κυβέρνησής του, και η παράταξη CDU του Μερτς αντιτίθεται σθεναρά σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση – μέχρι ενός σημείου. Παραδόξως, ο ίδιος ο Μερτς, κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής συζήτησης νωρίτερα αυτό το μήνα, άφησε να εννοηθεί ότι είναι ανοιχτός σε κάποιες βελτιώσεις, αλλά όχι πριν δοκιμαστούν άλλες λύσεις. Κατά τα άλλα, οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι σε γενικές γραμμές επιφυλακτικές ως προς το αν μπορεί να κάνει πολλά για να ανακόψει την οικονομική παρακμή της Γερμανίας, με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν να αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,5% το 2025.

Ο Μερτς θα έχει επίσης κρίσιμη επιρροή στην έκβαση μιας μεγάλης υπερεθνικής τραπεζικής μάχης που θα μπορούσε να θέσει σε δοκιμασία τα ιδανικά της ΕΕ. Όταν η UniCredit έκανε πέρυσι την αιφνιδιαστική προσφορά του για τη γερμανική Commerzbank, έμοιαζε ακριβώς με το είδος της διασυνοριακής τραπεζικής ενοποίησης που υποστήριζε ο Μάριο Ντράγκι στην έκθεση-ορόσημο που συνέταξε – μέχρι που η κυβέρνηση Σολτς αντέδρασε και την εμπόδισε. Ο διευθύνων σύμβουλος της UniCredit, Andrea Orcel, δήλωσε έκτοτε ότι θα περιμένει τη θέση του Merz προτού προβεί σε άλλη κίνηση, αλλά είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ο νέος ηγέτης θα είναι πιο πρόθυμος να δώσει έναν από τους πιο πολύτιμους δανειστές της χώρας.

Ψηφιακός μετασχηματισμός

Ο Μέρτς θεωρεί τον ψηφιακό μετασχηματισμό ως το κλειδί για τη βιομηχανική αναζωογόνηση της Γερμανίας και θέλει να μετατρέψει τη χώρα σε πρωτοπόρο της τεχνολογίας στην Ευρώπη. Το σχέδιό του είναι να διαθέσει το 3,5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος για έρευνα και ανάπτυξη έως το 2030, με ιδιαίτερη έμφαση στο διάστημα, την κβαντική πληροφορική, την τεχνητή νοημοσύνη και τις τεχνολογίες νέφους.

Βασικές προτάσεις περιλαμβάνουν τη δημιουργία ενός αυτόνομου ψηφιακού υπουργείου (που σήμερα είναι συγχωνευμένο με τις μεταφορές) και την προσωρινή απαλλαγή των νέων νεοφυών επιχειρήσεων από τη γραφειοκρατία.

Ο Merz έχει επίσης δηλώσει ότι η γραφειοκρατία στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες πρέπει να μειωθεί δραστικά για να ανακτήσει η Γερμανία το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα. Η στάση αυτή συμβαδίζει με τις απόψεις της κεντροδεξιάς στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, όπου βρίσκεται σε εξέλιξη μια σημαντική προσπάθεια απλοποίησης των ψηφιακών κανόνων.

Η διαδρομή του Μερτς

Η εκλογική νίκη συνιστά έναν θρίαμβο για τον 69χρονο Μερτς, που μέχρι πριν από μόλις μια επταετία θεωρείτο αποτυχημένος πολιτικός, που είχε συμβιβαστεί με τον τερματισμό της καριέρας του ως πλούσιος λομπίστας και μέλος πολλών διοικητικών συμβουλίων εταιρειών. Πριν ασχοληθεί με την πολιτική, ο Μερτς σπούδασε νομική και εργάστηκε αρχικά ως δικαστής και αργότερα ως δικηγόρος στη δικηγορική εταιρεία Mayer Brown LLP.

Έχει επίσης διατελέσει σε ηγετικές θέσεις σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, όπως η BlackRock Germany και η HSBC Trinkaus & Burkhardt, ενώ υπήρξε μέλος των διοικητικών συμβουλίων της EY Germany, της ποδοσφαιρικής ομάδας Borussia Dortmund και του Χρηματιστηρίου της Φρανκφούρτης (Deutsche Börse).

Προστατευόμενος του εκλιπόντος Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Μερτς κατέγραψε μια απίστευτη τροχιά ανόδου στις τάξεις των Χριστιανοδημοκρατών καταφέρνοντας στις αρχές τις δεκαετίας του 2000 να αναδειχθεί ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής τους Ομάδας.

Ψηλός και με δυνατή φωνή, ο υπερσυντηρητικός Μερτς εξέφραζε τέλεια το κόμμα του το 1989, όταν εξελέγη για πρώτη φορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Με καταγωγή από το Ζάουερλαντ, μια ορεινή περιοχή στη δυτική Γερμανία με έντονο καθολικό στοιχείο ο Μερτς ενσάρκωσε πολλές από τις αξίες της Δυτικής Γερμανίας πριν από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου – ως κοινωνικά συντηρητικός, ατλαντιστής επιχειρηματίας .

Ωστόσο, η επανένωση της Δυτικής με την Ανατολική Γερμανία το 1990 επέτρεψε στην Άνγκελα Μέρκελ, την Ανατολικογερμανίδα κόρη ενός προτεστάντη πάστορα, να εισέλθει στην πολιτική και να παραμερίσει τόσο τον Σόιμπλε όσο και τον Μερτς στην πορεία της προς την καγκελαρία. Άλλωστε το ανατολικό κομμάτι της Γερμανίας παραμένει το αδύνατο σημείο του Μερτς, αφού οι εκεί ψηφοφόροι τον εμπιστεύονται λιγότερο από τους αντιπάλους του ηγέτες των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων.

Το ίδιο αυτό ανατολικό τμήμα της Γερμανίας είναι που έδωσε φτερά στο ακροδεξιό AfD με τις νίκες που κατήγαγε πέρυσι σε τοπικές εκλογές θέτοντας τη μεγαλύτερη πρόκληση για την εξουσία του Μερτς.

Οι επαγγελματίες σύμβουλοι της CDU ουδέποτε αγάπησαν τον Μερτς, ο οποίος απορρίφθηκε δύο φορές ως διάδοχος της Μέρκελ στο τιμόνι του κόμματος, το 2018 και το 2021, προτού επικρατήσει τελικά το 2022. Ανέλαβε τα καθήκοντά του δεσμευόμενος να εξοντώσει πολιτικά το AfD αποστασιοποιούμενος από τις κεντρώες πολιτικές της Μέρκελ και μετακινώντας το κόμμα του προς τα δεξιά.

Ωστόσο το AfD, που κυμαινόταν στο 10% όταν ο Μερτς ανέλαβε τα ηνία της CDU, έφθασε να βρίσκεται εννέα ποσοστιαίες μονάδες πίσω από τους συντηρητικούς. «Θέλω να κάνω πολιτική ώστε να μην χρειάζεται πλέον στη Γερμανία ένα κόμμα όπως το AfD», είπε ο Μερτς σε συνέδριο των συντηρητικών του τον Ιανουάριο, κατηγορώντας τον Σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς και τους Πράσινους ελάσσονες εταίρους του απερχόμενου καγκελάριου για τη δημιουργία των συνθηκών που έθρεψαν την ακροδεξιά.

Πηγή: pagenews.gr