Γιατί τελικά ο Πούτιν διαπραγματεύεται

Καθώς ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν εξετάζουν το ενδεχόμενο να συναντηθούν τις επόμενες εβδομάδες, μπορεί να είναι χρήσιμο να αναρωτηθούμε γιατί η Μόσχα φαίνεται τώρα διατεθειμένη να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Τρία χρόνια μετά τη σύγκρουση, ο Πούτιν έδειξε στον κόσμο ότι δεν ενδιαφέρεται για την αιματοχυσία. Και αν ο στόχος του ήταν να εγκαταστήσει μια φιλική προς τη Ρωσία κυβέρνηση στο Κίεβο, απέχει πολύ από το να το πετύχει. Ωστόσο, υπάρχει μια τρίτη, λιγότερο διερευνημένη υπόθεση που εξηγεί γιατί ο Ρώσος πρόεδρος μπορεί τελικά να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων:

Η Μόσχα θα μπορούσε σύντομα να δυσκολευτεί να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο.

Η συνήθης αφήγηση για τη δημοσιονομική κατάσταση της Μόσχας τείνει να σημειώνει ότι η Ρωσία καταγράφει ένα μικρό δημοσιονομικό έλλειμμα και ότι το ρωσικό δημόσιο χρέος είναι χαμηλό ( περίπου 20 τοις εκατό του ΑΕΠ ), γεγονός που δημιουργεί υγιείς δημοσιονομικές μετρήσεις. Αυτή η ανάλυση ισχύει για τις περισσότερες οικονομίες, αλλά στην περίπτωση της Ρωσίας, υπάρχει ένα σημαντικό αλίευμα: Με τις δυτικές κυρώσεις να περιορίζουν την ικανότητα της Μόσχας να αξιοποιήσει τις διεθνείς αγορές χρέους, το Κρεμλίνο έχει περιορισμένο περιθώριο ελιγμών για να χρηματοδοτήσει το μικρό —αλλά παρόλα αυτά πραγματικό— δημοσιονομικό έλλειμμά του.

Με το εξωτερικό χρέος εκτός εξίσωσης, το αρχικό σχέδιο Β της Μόσχας ήταν να πείσει τις ρωσικές τράπεζες να αγοράσουν δημόσιο χρέος. Αυτή η στρατηγική λειτούργησε αρκετά καλά το 2022 και το 2023, αλλά ρωγμές άρχισαν να εμφανίζονται πέρυσι. Αντιμέτωπες με ανταγωνιστικές πιέσεις από το Κρεμλίνο να χορηγήσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε φθηνά δάνεια σε αμυντικές εταιρείες, ενώ παράλληλα αγοράζουν τεράστια ποσά κρατικών ομολόγων, οι εγχώριες τράπεζες έχουν γίνει τόσο περιορισμένες σε μετρητά που τώρα είναι απρόθυμες να συσσωρεύσουν περισσότερα χρέη. Στα τέλη του περασμένου έτους, το Κρεμλίνο αναγκάστηκε να ακυρώσει αρκετές δημοπρασίες για την έκδοση εσωτερικού χρέους επειδή δεν υπήρχαν αγοραστές.

Έτσι, με τον εγχώριο δανεισμό όλο και περισσότερο έξω από την εξίσωση, η Μόσχα έχει στραφεί στο σχέδιο Γ: αξιοποίηση των αποθεματικών του Ρωσικού Εθνικού Ταμείου Πρόνοιας (NWF).

Στα χαρτιά, αυτό φαίνεται σαν μια λογική στρατηγική. Συνολικά σχεδόν 10 τρισεκατομμύρια ρούβλια (περίπου 110 δισεκατομμύρια δολάρια) στις αρχές του 2022 , το ρευστό μέρος αυτών των αποθεμάτων αρχικά φαινόταν αρκετό για να καλύψει το έλλειμμα του προϋπολογισμού που τροφοδοτήθηκε από τον πόλεμο για αρκετά χρόνια. Ωστόσο, ακόμη και η μεγαλύτερη αποταμίευση τελικά στερεύει, και τρία χρόνια μετά τη σύγκρουση, τα αποθέματα υγρών του NWF έχουν ήδη συρρικνωθεί κατά περίπου 60%.

Για το Κρεμλίνο, έτσι φαίνεται ότι η φετινή χρονιά θα είναι δύσκολη στο δημοσιονομικό μέτωπο. Τον Ιανουάριο, το μηνιαίο δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας ήταν περίπου 45% υψηλότερο από τον στόχο για ολόκληρο το έτος για το 2025.

Από τη Μόσχα, αυτά τα δεδομένα φαίνονται πιθανώς ανησυχητικά: Εάν τα δημοσιονομικά έξοδα παραμείνουν στα επίπεδα του Ιανουαρίου καθ’ όλη τη διάρκεια του υπόλοιπου έτους, τα αποθέματα NWF θα μπορούσαν να εξαφανιστούν σε μόλις τρεις μήνες. Και ακόμα κι αν δεν το κάνουν – όπως είναι πιο πιθανό – το 2025 είναι πιθανώς η τελευταία χρονιά που η Μόσχα θα μπορέσει να καλύψει πλήρως το δημοσιονομικό της έλλειμμα αξιοποιώντας αυτές τις οικονομίες.

Αυτό θέτει το ερώτημα, τι θα συνέβαινε εάν η Ρωσία εξαντλούσε χρήματα για να χρηματοδοτήσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού της;

Με τις εγχώριες τράπεζες να πνίγονται στο χρέος, μια κρατική χρεοκοπία θα μπορούσε κάλλιστα να πυροδοτήσει μια πλήρη οικονομική κρίση. Εάν συνέβαινε αυτό, το Κρεμλίνο θα ήταν δύσκολο να στηρίξει τον τραπεζικό του τομέα. Με τα αποθέματα του NWF να εξαντλούνται, δεν θα υπήρχε διαθέσιμο χρηματικό δοχείο για να προχωρήσουμε σε ανακεφαλαιοποιήσεις. Το σπίτι των χαρτιών που έχει γίνει η ρωσική οικονομία θα άρχιζε γρήγορα να τρέμει.

Από δημοσιονομική άποψη, για τη Ρωσία τελειώνει ο χρόνος. Το Κρεμλίνο δεν έχει σχέδιο Δ για να χρηματοδοτήσει το δημοσιονομικό του έλλειμμα, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την ικανότητά του να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο. Από αυτή την άποψη, η δημοσιονομική ανάσα θα μπορούσε κάλλιστα να είναι αυτό που πραγματικά αναζητά ο Πούτιν στις συνομιλίες του με τις ΗΠΑ, είτε μέσω της ελάφρυνσης των κυρώσεων (για παράδειγμα, της χαλάρωσης των περιορισμών των ΗΠΑ στη δυνατότητα της Ρωσίας να τοποθετεί εξωτερικό χρέος) είτε μιας παύσης στη σύγκρουση (που θα επέτρεπε στη Μόσχα να αναπληρώσει τα ταμεία της μέσω μείωσης των αμυντικών δαπανών).

Τον Σεπτέμβριο του 2024, ο Kyrylo Budanov, επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών άμυνας της Ουκρανίας, προέβλεψε ότι βυθισμένη σε οικονομικά προβλήματα, η Μόσχα θα προσπαθήσει να αναγκάσει τον τερματισμό του πολέμου το 2025 . Αυτά τα λόγια μπορεί τώρα να αποδεικνύονται προληπτικά.

Ο λόγος που ο Πούτιν μπορεί τελικά να είναι έτοιμος να διαπραγματευτεί φαίνεται να είναι εξαιρετικά απλός: Θέλει να αποφύγει μια ταπεινωτική χρεοκοπία.

Πηγή: Pagenews.gr