Μπορεί η Ευρώπη να αντιμετωπίσει μόνη της τη Ρωσία του Πούτιν;

Η Ευρώπη, σήμερα, βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή καθώς η στρατηγική της εξάρτηση από τις ΗΠΑ για πυρηνική αποτροπή και στρατιωτική ενίσχυση, που διαρκεί για δεκαετίες, φαίνεται να εισέρχεται σε μια περίοδο αβεβαιότητας.

Λίγες ώρες μετά τη νίκη του κόμματός του στις εθνικές εκλογές, ο Φρίντριχ Μερτς, ο πιθανός επόμενος ηγέτης της Γερμανίας, προχώρησε σε μια δήλωση-βόμβα στην κρατική τηλεόραση. Ο Ντόναλντ Τραμπ «δεν νοιάζεται και πολύ για την τύχη της Ευρώπης», είπε στους Γερμανούς, και η προτεραιότητα ήταν να «επιτευχθεί βήμα προς βήμα… η ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ». Αυτό δεν είναι ένας μακρινός στόχος. Είπε ότι δεν ήταν σίγουρος αν το ΝΑΤΟ θα εξακολουθεί να υπάρχει «στη σημερινή μορφή του» τον Ιούνιο, όταν οι ηγέτες θα συναντηθούν στην Ολλανδία, «ή αν θα πρέπει να δημιουργήσουμε μια ανεξάρτητη ευρωπαϊκή αμυντική ομπρέλα πολύ πιο γρήγορα».

Αν κάποιος χαρακτήρισε τότε τη δήλωση Μερτς υπερβολική, γράφει ο Economist, αποδείχτηκε γρήγορα το αντίθετο. Στις 24 Φεβρουαρίου, η Αμερική τάχθηκε στο πλευρό της Ρωσίας και της Βόρειας Κορέας καταψηφίζοντας ένα ψήφισμα του ΟΗΕ που κατατέθηκε από τους ευρωπαϊκούς συμμάχους της, το οποίο κατηγορούσε τη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία. Στη συνέχεια, προώθησε το δικό της ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας με την υποστήριξη της Ρωσίας και της Κίνας, το οποίο καλούσε για μια «γρήγορη λήξη» του πολέμου, χωρίς να επαναλαμβάνει προηγούμενες εκκλήσεις για στήριξη στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.

Ο Μερτς δεν είναι ο μόνος ένθερμος υποστηρικτής των διατλαντικών σχέσεων που εξετάζει ριζοσπαστικές ιδέες για το μέλλον του ΝΑΤΟ, ενόψει της επίθεσης του Ντόναλντ Τραμπ στη συμμαχία που διατηρούσε την ειρήνη στην Ευρώπη για σχεδόν οκτώ δεκαετίες. «Η αρχιτεκτονική ασφαλείας στην οποία η Ευρώπη βασιζόταν για γενιές δεν υπάρχει πια και δεν πρόκειται να επιστρέψει», γράφει ο Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, πρώην γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, σε ένα δοκίμιο για το The Economist. «Η Ευρώπη πρέπει να αποδεχτεί την πραγματικότητα ότι δεν είμαστε μόνο υπαρξιακά ευάλωτοι, αλλά και φαινομενικά μόνοι».

Στην πραγματικότητα, μπορεί να χρειαστεί μια δεκαετία για την Ευρώπη να είναι σε θέση να αμυνθεί μόνη της χωρίς την αμερικανική βοήθεια. Για να κατανοήσουμε την πρόκληση για την Ευρώπη, η συζήτηση θα πρέπει να στραφεί στην Ουκρανία. Οι ευρωπαϊκές χώρες συζητούν αυτή τη στιγμή την προοπτική μιας στρατιωτικής αποστολής στην Ουκρανία για την επιβολή μιας μελλοντικής συμφωνίας ειρήνης. Οι συνομιλίες, που διεξάγονται από τη Γαλλία και τη Βρετανία, προβλέπουν την αποστολή μιας σχετικά μικρής δύναμης, ίσως μερικών δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών. Δεν θα αναπτυχθούν στο ανατολικό μέτωπο, αλλά σε πόλεις της Ουκρανίας, λιμάνια, πυρηνικούς σταθμούς και άλλες κρίσιμες εθνικές υποδομές, σύμφωνα με δυτικό αξιωματούχο.

Ωστόσο, το εγχείρημα παρουσιάζει τρία σοβαρά αδύνατα σημεία. Το πρώτο είναι ότι θα εξασθενίσει τις ευρωπαϊκές δυνάμεις. Υπάρχουν περίπου 230 ρωσικές και ουκρανικές ταξιαρχίες στην Ουκρανία, αν και οι περισσότερες με ελλιπή δύναμη. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες θα δυσκολευτούν να δημιουργήσουν έστω μία μάχιμη ταξιαρχία. Δεύτερον, θα δημιουργούσε σοβαρά κενά στην άμυνα της Ευρώπης. Για παράδειγμα, η βρετανική ανάπτυξη στην Ουκρανία θα απαιτούσε πιθανότατα μονάδες που προορίζονται για το ΝΑΤΟ, αφήνοντας κενά στα σχέδια της Συμμαχίας. Πάνω από όλα, οι Ευρωπαίοι παραδέχονται ότι οποιαδήποτε αποστολή θα απαιτούσε σημαντική αμερικανική υποστήριξη, όχι μόνο με τη μορφή συγκεκριμένων «ενισχυτικών» μέτρων, αλλά και την υπόσχεση υποστήριξης σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης.

Ένα ακόμα εμφανές πρόβλημα είναι η διοίκηση και ο έλεγχος, δηλαδή οι θεσμοί και τα άτομα που συντονίζουν και ηγούνται μεγάλων στρατιωτικών σχηματισμών σε περιόδους πολέμου. Το ΝΑΤΟ διαθέτει ένα εκτεταμένο σύνολο αρχηγείων σε όλη την Ευρώπη, με την Ανώτατη Διοίκηση Συμμαχικών Δυνάμεων Ευρώπης (SHAPE) στο Μονς του Βελγίου να βρίσκεται στην κορυφή, της οποίας ηγείται ο Κρις Κάβολι, που είναι Αμερικανός.

Αν οι Ευρωπαίοι καταφέρουν να δημιουργήσουν και να διοικήσουν τις δικές τους δυνάμεις, το επόμενο ερώτημα είναι αν θα μπορέσουν να τις τροφοδοτήσουν με πυρομαχικά. Η παραγωγή πυρομαχικών στην Ευρώπη έχει εκτοξευθεί τα τελευταία τρία χρόνια, αν και η Ρωσία, υποστηριζόμενη από τη Βόρεια Κορέα, παραμένει μπροστά. Υπάρχουν επίσης λίγοι προηγμένοι Ευρωπαίοι κατασκευαστές πυραύλων: η MBDA, μια πανευρωπαϊκή εταιρεία με έδρα στη Γαλλία, κατασκευάζει μερικούς από τους καλύτερους πυραύλους αέρος-αέρος στον κόσμο, τους Meteor. Η Γαλλία, η Νορβηγία και η Γερμανία κατασκευάζουν εξαιρετικά συστήματα αεροπορικής άμυνας. Η Τουρκία εξελίσσεται σε έναν σοβαρό παίκτη στη βιομηχανία άμυνας.

Το επίπεδο εξάρτησης από τις ΗΠΑ δεν είναι το ίδιο για όλες τις χώρες. Η Βρετανία, για παράδειγμα, έχει μεγαλύτερη εξάρτηση. Αν οι ΗΠΑ έκοβαν την πρόσβαση σε δορυφορικές εικόνες και άλλες γεωχωρικές πληροφορίες, όπως χάρτες εδάφους, οι συνέπειες θα ήταν σοβαρές. Ίσως ο κύριος λόγος που η Βρετανία χρειάστηκε την έγκριση των ΗΠΑ για να επιτρέψει στην Ουκρανία να εκτοξεύσει βρετανικούς πυραύλους Storm Shadow στη Ρωσία πέρυσι είναι ότι οι πύραυλοι αυτοί εξαρτώνται από τα αμερικανικά γεωχωρικά δεδομένα για αποτελεσματική στόχευση. Η Βρετανία θα έπρεπε να δαπανήσει δισεκατομμύρια για να παρακάμψει τη συνεργασία με τις ΗΠΑ ή να στραφεί στη Γαλλία. Από την άλλη πλευρά, η βρετανική σύνδεση με τις ΗΠΑ μπορεί επίσης να παρέχει πλεονεκτήματα.

Ωστόσο, όλα αυτά προβλήματα δεν είναι αξεπέραστα. Οι συζητήσεις για την ευρωπαϊκή πυρηνική αποτροπή μεταξύ των υπουργών Άμυνας της Ευρώπης έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες.

Η πυρηνική αποτροπή είναι και ένα ζήτημα βούλησης. Ο Πούτιν μπορεί να πάρει πιο σοβαρά τις απειλές από το Παρίσι ή το Λονδίνο παρά από την Ουάσιγκτον, υποστηρίζουν αναλυτές. Αυτά είναι τα ερωτήματα που απασχολούσαν τους Ευρωπαίους στοχαστές καθ’ όλη τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου· η επιστροφή τους σηματοδοτεί μια νέα και σκοτεινή περίοδο για την ήπειρο, σημειώνει ο Economist. «Αυτό», δήλωσε ο Μερτς στις 24 Φεβρουαρίου, «είναι πραγματικά πέντε λεπτά πριν τα μεσάνυχτα για την Ευρώπη».

Πηγή: Pagenews.gr