Προς οριστική ρήξη ΗΠΑ – Ευρώπης

Σαράντα ημέρες μετά την ορκωμοσία του, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει δημιουργήσει ένα νέο εξωτερικό περιβάλλον.

Χρησιμοποιεί συχνά μεθόδους ωμών απειλών και εκβιασμών (κατά του Καναδά, του Μεξικού και της Ουκρανίας), προτείνει προφανώς ανεδαφικές λύσεις (όπως η μετατροπή της Γάζας σε Ριβιέρα), στοχοποιεί ηγέτες που δεν του είναι αρεστοί ή που δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις του (όπως ο Ζελένσκι και η συμφωνία για σπάνιες γαίες), και επαινεί ομολόγους του που συμβάλλουν στη διεθνή αναρχία, παραβιάζοντας σχεδόν κάθε έννοια διεθνούς δικαίου (βλ. Πούτιν). Επιπλέον, δείχνει περιφρόνηση για τις υπάρχουσες, κατά την άποψή του, ξεπερασμένες διεθνείς νόρμες, καθώς και για οποιαδήποτε μορφή πολυμερούς διπλωματίας, περιλαμβανομένων διεθνών μηχανισμών και δικαιοδοτικών οργάνων.

Προς το παρόν, αγνοεί επιδεικτικά την Ευρωπαϊκή Ένωση ως οντότητα, με τον υπουργό Εξωτερικών του να επιφυλάσσει μια ψυχρή υποδοχή, αρνούμενος να συναντήσει την Κάγια Κάλας. Δεν κρύβει την πρόθεσή του να εστιάσει στις σχέσεις με συγκεκριμένες χώρες της Ένωσης.

Επιπλέον, τους προσφέρει το (προσωρινό) κίνητρο της προνομιακής μεταχείρισης από την αμερικανική κυβέρνηση, καθώς και την πιθανότητα εξαίρεσής τους από τους δασμούς που αναμένονται στα ευρωπαϊκά προϊόντα.

Ακόμη και αν είναι λανθασμένη η πεποίθηση της ευρωπαϊκής ηγεσίας ότι οι δασμοί θα προστατεύσουν καλύτερα τα συμφέροντά της, δεδομένου ότι θα επηρεάσουν συνολικά τα προϊόντα και την παραγωγική αλυσίδα και όχι μόνο συγκεκριμένους τομείς, το μήνυμα του Τραμπ είναι διττό: Από τη μία, υποδηλώνει ότι τα ευρωπαϊκά κράτη θα ωφεληθούν περισσότερο από τη συνεργασία τους με τις ΗΠΑ ή, τουλάχιστον, από την αποφυγή στοχοποίησής τους από αυτές. Αυτή η αντίληψη, αν επικρατήσει, θα μπορούσε να προκαλέσει διχασμό και διαίρεση στην Ένωση. Από την άλλη, τονίζει ότι η στροφή προς το εθνικό συμφέρον είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση των εθνικών θέσεων.

Εν ολίγοις, ενώ η Ε.Ε. προσπαθεί να αναπτύξει έναν συμπληρωματικό βραχίονα προς το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, κάτι που απαιτεί την εκχώρηση περισσότερης κυριαρχίας στα κοινοτικά όργανα σε πολύ ευαίσθητα ζητήματα όπως η άμυνα και η εξωτερική πολιτική, η τάση είναι να δίνεται προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση του στενά εθνικού συμφέροντος.

Είναι κρίσιμο να διευκρινιστεί πώς η αμερικανική πλευρά αντιλαμβάνεται την απομάκρυνση από την Ευρώπη και ποιο ρόλο προγραμματίζει για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι οι Αμερικανοί διατεθειμένοι να συνεχίσουν να προσφέρουν ασφάλεια και άμυνα στην Ευρώπη με διαφορετικούς όρους από αυτούς που ισχύουν σήμερα;

Θα περιοριστούν στην αύξηση των αμυντικών δαπανών γύρω στο 3,5% του ΑΕΠ και στην προμήθεια αμερικανικών όπλων, ώστε οι Ευρωπαίοι να πληρώσουν ένα πολύ υψηλότερο τίμημα για την ασφάλειά τους; Η απόφαση του Τραμπ, που ακολουθεί τη στρατηγική στροφής προς τον Ινδοειρηνικό που ξεκίνησε το 2008 με τον Ομπάμα, είναι ήδη ειλημμένη. Ποιο είναι, λοιπόν, το σχέδιο για το κενό ασφαλείας που θα προκύψει στην Ευρώπη;

Ο Τραμπ δεν έχει καλή γνώμη για την «ανταγωνιστική» Ε.Ε. και φαίνεται να ελπίζει (ίσως αφελώς) στη Ρωσία για να περιορίσει την επιρροή της Κίνας. Έτσι, δεν αποκλείεται ο Αμερικανός πρόεδρος να θεωρεί τη Μόσχα ως έναν από τους φύλακες της ευρωπαϊκής ασφάλειας, ιδιαίτερα στην περιοχή του πρώην σοβιετικού χώρου. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να της αναγνωρίσει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο σε περιοχές που δεν θεωρεί κρίσιμες για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Είναι αβέβαιο αν ο Τραμπ, πέρα από την ειρηνευτική συμφωνία που επιθυμεί να επιβάλει στην Ουκρανία, θα προσπαθήσει να προωθήσει την άνευ όρων επιστροφή της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή σκηνή, επαναφέροντάς την στο προσκήνιο μέσω συνεργασιών σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας. Σε ένα τέτοιο σενάριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να βρεθεί σε μια κατάσταση όπου δεν θα έχει ουσιαστική συμμετοχή και επιρροή, ενώ θα υπάρχουν εκκρεμότητες με τη Μόσχα, όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και στη Μολδαβία και τη Γεωργία, καθώς οι διάφορες μορφές υβριδικών επιθέσεων συνεχίζονται.

Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι η Ουκρανία θα αποτελέσει δοκιμασία για την ετοιμότητα και την αποφασιστικότητα της Ευρώπης. Ακόμη και αν επιβληθεί μια λύση, η Ευρώπη θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο. Επιπλέον, η δράση της στο πεδίο μπορεί να προσφέρει πολύτιμα διδάγματα για το μέλλον, όπου η ενισχυμένη συνεργασία μέσω μιας διαφοροποιημένης ολοκλήρωσης φαίνεται να είναι το πιο πιθανό σενάριο.

Πηγή: Pagenews.gr