Η Βαρκελώνη παρεμβαίνει: Εξαγορά κτιρίου για την προστασία ενοικιαστών από εξώσεις

Μετά από μήνες διαμαρτυριών, η Βαρκελώνη αγόρασε ένα εμβληματικό κτίριο για να αποτρέψει τις εξώσεις των ενοικιαστών του, όμως η οργή για τις υψηλές τιμές ενοικίων και την κερδοσκοπία στην αγορά ακινήτων συνεχίζεται.

Στις 7 Φεβρουαρίου, οι δημοτικές αρχές της Βαρκελώνης αποκάλυψαν την τελευταία τους κίνηση για να εμποδίσουν τους κερδοσκόπους ακινήτων να αγοράζουν προσιτές κατοικίες και να τις μετατρέπουν σε ακίνητα για βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, που ξεφεύγουν από τους υπάρχοντες ελέγχους ενοικίων. Η πόλη συνεργάστηκε με έναν τοπικό φορέα προσιτής στέγασης για να αγοράσει ένα εμβληματικό κτίριο και να αποτρέψει την έξωση των ενοικιαστών του.

Αυτή η στρατηγική έχει δοκιμαστεί και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις που προσπαθούν να συγκρατήσουν τον εξευγενισμό των περιοχών τους, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το Βερολίνο. Ωστόσο, οι αντιδράσεις στην πρωτοβουλία της Βαρκελώνης είναι διττές. Κάποιοι ακτιβιστές του χώρου του real estate πανηγύρισαν την εξαγορά ως νίκη, ενώ ενώσεις ενοικιαστών και ιδιοκτήτες ακινήτων εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους.

Η εξαγορά έφερε στο προσκήνιο τις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η αγορά ακινήτων της Βαρκελώνης, ιδιαίτερα τις αλυσιδωτές αντιδράσεις των κανονισμών για τον έλεγχο των ενοικίων και την απαγόρευση των βραχυχρόνιων μισθώσεων στην πόλη. Οι ιδιοκτήτες εκμεταλλεύονται νομικά παραθυράκια που επιτρέπουν τις μισθώσεις μεσαίας διάρκειας, δηλαδή για ελάχιστη περίοδο 32 ημερών και μέγιστη 11 μηνών. Μέχρι τον Απρίλιο του 2024, οι μισθώσεις αυτές δεν υπόκεινται στους κανονισμούς που διέπουν τόσο τα τουριστικά διαμερίσματα όσο και τις μακροχρόνιες μισθώσεις, επιτρέποντας στους ιδιοκτήτες μεγαλύτερη ευελιξία σε τιμές και όρους. Το φαινόμενο αυτό εξαπλώνεται όχι μόνο στη Βαρκελώνη αλλά και σε άλλες ισπανικές πόλεις.

Το χρονικό της εξαγοράς της Casa Orsola

Η απόφαση της Βαρκελώνης να αγοράσει την Casa Orsola, ένα επιβλητικό επταώροφο κτίριο με 27 διαμερίσματα που χτίστηκε λίγο μετά το 1900, ήρθε έπειτα από χρόνια διαμάχης. Το κτίριο έγινε σύμβολο των κινημάτων στέγασης όταν αγοράστηκε από την τοπική επενδυτική εταιρεία Lioness Investments το 2021, με σκοπό να μετατραπεί σε διαμερίσματα προς μίσθωση μεσαίας διάρκειας, αποφέροντας υψηλότερα κέρδη.

«Οι νέοι ένοικοι μένουν στη Βαρκελώνη μόνο για λίγους μήνες, γιατί οι ντόπιοι δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά αυτές τις τιμές», δήλωσε ένας ενοικιαστής στο ειδησεογραφικό site Catalan News.

Σε μια πόλη που αντιμετωπίζει χρόνια προβλήματα με τον υπερτουρισμό και την έλλειψη προσιτής στέγασης, η κατάσταση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Σύμφωνα με το Bloomberg, ο Τζόζεπ Τόρεντ, 49χρονος δάσκαλος και ένας από τους ενοικιαστές που κινδύνευαν με έξωση, έγινε το πρόσωπο της στεγαστικής κρίσης της Βαρκελώνης. Τους τελευταίους μήνες, διαδηλωτές κατέκλυζαν τους δρόμους γύρω από το κτίριο, ενώ σε μια ευρύτερη κινητοποίηση τον Νοέμβριο του 2024, τουλάχιστον 22.000 άτομα διαδήλωσαν κατά των αυξήσεων των ενοικίων.

Η υπόθεση έφτασε μέχρι και τα κινηματογραφικά βραβεία Gaudí, όταν ο νικητής του βραβείου β’ ανδρικού ρόλου κάλεσε το κοινό να υποστηρίξει τις διαμαρτυρίες για την Casa Orsola. Τελικά, η προγραμματισμένη έξωση του Τόρεντ ματαιώθηκε λίγο πριν η πόλη ανακοινώσει την εξαγορά του κτιρίου, σε συνεργασία με τον φορέα προσιτής στέγασης Habitat 3.

Το οικονομικό σκέλος της εξαγοράς

Η πόλη πλήρωσε 9,2 εκατ. ευρώ για την αγορά της Casa Orsola – ποσό που, σύμφωνα με τον δήμαρχο της Βαρκελώνης, Ζάουμε Κολλμπόνι, είναι κατά 30% χαμηλότερο από την εκτιμώμενη αγοραία αξία του κτιρίου. Για σύγκριση, η Lioness Investments είχε αγοράσει το κτίριο για 5,4 εκατ. ευρώ το 2021, σύμφωνα με το ειδησεογραφικό site Idealista. Σε δήλωσή του, ο επικεφαλής της Lioness, Αλμπέρτ Ολέ, ανέφερε ότι η συμφωνία επιτεύχθηκε με «υπευθυνότητα, λογική και αμοιβαίο σεβασμό».

Παρότι πολλοί ακτιβιστές θεωρούν την εξαγορά νίκη, δεν λείπουν και οι επικρίσεις. Το κεντροδεξιό κόμμα Junts per Catalunya, η μεγαλύτερη δύναμη της αντιπολίτευσης στη Βαρκελώνη, χαρακτήρισε την τακτική των εξαγορών μη βιώσιμη οικονομικά ως ευρύτερη λύση στο στεγαστικό πρόβλημα. Ο δήμαρχος της Μαδρίτης, Χοσέ Λουίς Μαρτίνεθ-Αλμέιδα, επέκρινε την αγορά, υποστηρίζοντας ότι «υποκύπτει στις πιέσεις κινημάτων με ρίζες στην παράνομη κατάληψη κτιρίων».

Από την άλλη, η ένωση ενοικιαστών της Βαρκελώνης κατηγόρησε την πόλη ότι έδρασε πολύ αργά, υποκύπτοντας στη δημόσια κατακραυγή, και πλήρωσε υπερβολικά υψηλό τίμημα για την εξαγορά. Είναι αλήθεια ότι τα προβλήματα που αντιμετώπισε η Casa Orsola δεν είναι σε καμία περίπτωση μοναδικά. Στην περιοχή Eixample, την προβλεπόμενη από το δίκτυο επέκταση στα τέλη του 19ου αιώνα στην παλιά πόλη της Βαρκελώνης όπου βρίσκεται το Casa Orsola, το 30% των πολυκατοικιών της γειτονιάς ανήκουν σε μεμονωμένους ιδιοκτήτες.

Οι ένοικοι σε αυτά τα κτίρια μπορεί να είναι εξίσου ευάλωτοι σε εξώσεις. Πράγματι, μια ένωση κατοίκων για μία από τις έξι γειτονιές του Eixample διαπίστωσε ότι, μόνο εντός των ορίων της, υπήρξαν 116 περιπτώσεις ιδιοκτητών που αγόρασαν κτίρια για να τα αδειάσουν και να τα ξανανοικιάσουν από το 2016.

Το μοντέλο του Βερολίνου

Το Βερολίνο έχει επίσης πειραματιστεί με εξαγορές ακινήτων για την προστασία των ενοικιαστών. Μεταξύ 2016 και 2019, η συνοικία Friedrichshain-Kreuzberg αγόρασε 15 κτίρια, ενώ για άλλα 25 επέβαλε περιορισμούς στους νέους ιδιοκτήτες ώστε να διασφαλίσει ότι τα ενοίκια θα παρέμεναν χαμηλά.

Ωστόσο, αυτές οι πρακτικές πυροδότησαν πολιτικές διαμάχες, ενώ το 2021 οι κανόνες στο Βερολίνο έγιναν αυστηρότεροι, επιτρέποντας τις εξαγορές μόνο για ακίνητα που χρειάζονται ανακαίνιση. Το παράδειγμα του Βερολίνου και της Βαρκελώνης δείχνει ότι οι κρατικές εξαγορές μπορούν να προσφέρουν προσωρινές λύσεις, αλλά σπάνια τερματίζουν τις αντιπαραθέσεις για την προσιτή στέγαση.

Πηγή: pagenews.gr